44 quốc gia châu Phi đã ký hiệp ước Khu vực tự do thương mại châu Phi (AfCFTA) tại cuộc họp thượng đỉnh của Liên Đoàn Châu Phi (AU) ở Kigali, Rwanda.

10 nước trong số 55 quốc gia thành viên của AU không ký thỏa thuận.

Cuộc họp thượng đỉnh là một bước tiến đối với dự án 2063 của AU nhằm tiến đến hội nhập châu Phi chặt chẽ hơn, trong đó 27 quốc gia thành viên cũng ký một cam kết để người dân tự do di chuyển.

AfCFTA có thể sẽ mang hơn 1.2 tỷ người vào cùng một thị trường. Khối gồm 55 quốc gia sẽ là khối lớn nhất trên thế giới về số lượng quốc gia thành viên.

Các lãnh đạo châu Phi đã ký kết thỏa thuận được dự báo sẽ thúc đẩy thương mại nội Phi. Nếu thành công, đây sẽ là thỏa thuận thương mại lớn nhất kể từ khi Tổ chức thương mại Thế giới được thành lập năm 1995.

Bằng cách giảm đi các hàng rào thương mại, như dỡ bỏ thuế nhập khẩu và các rào cản phi thuế quan, các quốc gia châu Phi hy vọng sẽ thúc đẩy được việc kinh doanh bên trong châu lục.

AfCFTA có thể cải thiện giao thương giữa các quốc gia châu Phi, vốn chỉ chiếm 10% trong các thống kê năm 2016.

Nigeria không tham gia

Tuy nhiên, không phải tất cả đều cùng tiến. Nigeria, một trong những nền kinh tế lớn nhất châu Phi và là quốc gia đông dân nhất, đã từ chối ký thỏa thuận. Đây là một bước lùi của AU.

Bình luận trên Twitter, Tổng thống Nigeria, ông Buhari, cho biết” Chúng tôi không đồng ý với bất kỳ điều gì sẽ làm suy yếu doanh nghiệp và nhà sản xuất trong nước, hay điều có thể khiến Nigeria trở thành bãi rác cho hàng thành phẩm.”

Nam Phi, cũng là một trong những nền kinh tế lớn nhất châu Phi, không ký thỏa thuận, nhưng tổng thống Ramaphosa tuyên bố ông sẽ đi theo thỏa thuận một khi các quy trình pháp lý cần thiết được thực hiện. Ông đã ký thỏa thuận Kigali về việc thiết lập AfCFTA.

Albert M. Muchanga, ủy viên AU về Thương mại và Công nghiệp, vẫn lạc quan: “Những quốc gia khác sẽ tham gia. Chúng tôi rất chắc chắn về điều đó.”

“Phong trào Lao động, tổ chức xã hội, các nghị sĩ. Họ cần phải tiếp cận mọi người,” ông Muchanga nói.

Jean-Louis Billon, VP của AfroChampions, một tập đoàn tư nhân ủng hộ sáng kiến, cho rằn: “Có quá nhiều rào cản bên trong lục địa châu Phi và cách duy nhất để chúng ta thật sự phát triển trong tương lai là đẩy mạnh các quan hệ thương mại và công nghiệp.

Một công trình đang tiếp diễn

Ý tưởng về một thỏa thuận thương mại tầm cỡ châu lục đã được tiến hành trong nhiều thập kỷ, vài năm qua đã được đẩy mạnh bởi các lãnh đạo châu Phi mong muốn hội nhập Liên Phi.

“Chúng tôi bắt đầu với những cộng đồng kinh tế trong những năm 70 và chúng được thiết kế như những khối để xây dựng nên cộng đồng kinh tế châu Phi. Sau đó trong năm 1991, chúng tôi có Hiệp ước Abuja về cộng đồng kinh tế châu Phi, với khung thời 34 năm,” ông Muchanga nói.

“Sau đó trong năm 2012, chúng tôi quyết định đẩy nhanh quá trình và đó là lúc quyết định nên thành lập Khu vực Tự Do Thương Mại Lục Địa Châu Phi,” ông Muchanga nói.

Cuộc họp thượng đỉnh được triển khai trên cơ sở Một Thị trường Vận tải Hàng không châu Phi (SAATM), vừa được đưa ra vào tháng 11. Tổng cộng 23 quốc gia thành viên đã ký cam kết đưa vận chuyển đường không theo một khung pháp lý chung.