Kho đạn dược cho chiến tranh thương mại của Trung Quốc có thể được kiểm chứng khi căng thẳng với Mỹ leo thang.

Trong suốt tuần lễ chóng mặt khi hai nền kinh tế lớn nhất thế giới đe dọa nhau với các biểu thuế, Bắc Kinh khẳng định họ sẳn sàng tiến hành cuộc chiến thương mại “đến cùng.”

Tổng thống Donald Trump đã tăng mức cược vào thứ Năm tuần trước với lời đe dọa áp thêm 100 tỷ USD thuế lên hàng xuất khẩu Trung Quốc. Điều này khiến Trung Quốc cảnh báo họ sẳn sàng thực hiện “những biện pháp toàn diện mới” để đáp trả.

Nhưng Trung Quốc có một vấn đề: Hàng hóa bán sang Mỹ nhiều hơn rất nhiều (505 tỷ USD vào năm ngoái) so với chiều ngược lại (130 tỷ USD). Điều này khiến chính phủ Mỹ có thể đánh thuế nhiều hàng xuất khẩu Trung Quốc hơn.

Nếu Trung Quốc “cố gắng và đáp trả bằng hiện vật, sẽ không có đủ hàng hóa Mỹ để đánh thuế,” theo Alex Wolfmột nhà kinh tế các thị trường môi trường tại quỹ đầu tư Aberdeen Standard Investments.

Bắc Kinh trước đó đã thông báo kế hoạch về các khoản thuế lớn mới trị giá 50 tỷ USD lên các mặt hàng xuất khẩu chính của Mỹ, trong đó có máy bay, ô tô và đậu nành. Nhưng ngoài những biện pháp này, Bắc Kinh vẫn có “nhiều lựa chọn” để đáp trả những hành động trong tương lai của Mỹ, theo Larry Hu, một nhà kinh tế tại ngân hàng đầu tư Macquarie, Hong Kong.

Những lựa chọn này bao gồm cả thương mại trong dịch vụ giữa hai nước thay vì chỉ các sản phẩm vật chất, nghĩa là những lĩnh vực như du lịch và giáo dục, những ngành nước Mỹ được lợi nhiều hơn nhiều so với Trung Quốc.

Nhắm vào du lịch

Hơn một nửa thặng dư 39 tỷ USD của Mỹ với Trung Quốc trong dịch vụ đến từ chi tiêu của công dân Trung Quốc đến Mỹ du lịch và học ở các trường và đại học Mỹ, theo ngân hàng đầu tư Nomura.

Trung Quốc đã từng sử dụng du khách của mình như một vũ khí kinh tế.

Năm ngoái, Trung Quốc khiến kinh tế Hàn Quốc lao đao khi nước này khiến chính phủ Trung Quốc nổi giận vì triển khai hệ thống phòng thủ tên lửa Mỹ.

Các biện pháp này bao gồm một lệnh không chính thức để các đại lý du lịch Trung Quốc ngừng các nhóm du lịch đến Hàn Quốc. Điều này khiến du lịch Trung Quốc sang Hàn Quốc hầu như giảm còn một nửa trong nhiều tháng, gây thiệt hại cho các khách sạn, cửa hàng miễn thuế và những doanh nghiệp có liên quan đến du lịch của Hàn Quốc

Các công ty Mỹ tại Trung Quốc chịu rủi ro

Trung Quốc có thể dùng thêm một chiêu nữa đã từng dùng với Hàn Quốc bằng cách khiến các công ty lớn của Mỹ đang hoạt động trong lãnh thổ của họ gặp khó khăn.

Trong suốt đợt căng thẳng với Hàn Quốc, các quan chức Trung Quốc đã đóng cửa hàng chục cửa hàng thuộc Lotte, một tập đoàn Hàn Quốc lớn. Doanh số các chi nhánh ô tô của Hyundai và Kia cũng lao dốc ở Trung Quốc khi truyền thông nhà nước thổi lửa vào tâm lý chống Hàn.

Nếu cuộc chiến thương mại ăn miếng trả miếng của Bắc Kinh với Washington tiếp tục leo thang, một số chuyên gia cho rằng các công ty Mỹ đang kinh doanh tại Trung Quốc nên sẳn sàng chờ đón khó khăn. Kinh tế Trung Quốc tăng trưởng nhanh chóng là thị trường khổng lồ đối với những nhãn hiệu hàng đầu của Mỹ như Apple và Starbucks.

“Rất ít công ty Trung Quốc có hoạt động lớn ở Mỹ,” theo ông Hu, nhà phân tích tại Macquarie.

Ông Wolf thuộc Aberdeen cho rằng nhà chức trách Trung Quốc có thể gây khó dễ cho các công ty Mỹ hoạt động trên đất của họ bằng cách tăng cường một số quy định, như các quy định phòng cháy và an toàn thực phẩm, như một cách để đóng cửa một phần các hoạt động của họ.

Dù vậy, những động thái này sẽ mang đến hệ lụy đối với kinh tế Trung Quốc. Rất nhiều công dân Trung Quốc làm việc ở những nhà máy lắp ráp sản phẩm của Apple hay trong các cửa hàng Starbuck trên khắp Trung Quốc.

Một số biểu thuế Trung Quốc vừa thông báo có thể cũng gây rắc rối khi đẩy giá lên.

“Áp thuế lên đậu nành có vẻ như có vấn đề,” theo Julian Evans-Pritchard, một chuyên gia kinh tế về Trung Quốc tại công ty nghiên cứu Capital Economics. Đậu nành nhập khẩu Mỹ rẻ hơn đậu nành Trung Quốc vì chế biến hiệu quả hơn. Và ông nói thêm những nước khác không sản xuất đủ đậu nành để đáp ứng được nhu cầu của Trung Quốc.

“Phương thức cái đầu lạnh” của Trung Quốc

Các chuyên gia cho rằng một số bước trên lý thuyết Trung Quốc có thể trừng phạt Hoa Kỳ lại quá nguy hiểm.

Trung Quốc là chủ nợ nước ngoài lớn nhất của Trái phiếu Mỹ, nắm giữ khoản 1.17 ngàn tỷ USD. Một báo cáo vào tháng Một của Bloomberg đã làm chấn động các thị trường khi cho rằng Trung Quốc đang xem xét giảm khoản nợ trái phiếu Mỹ họ mua, và một trong những lý do là căng thẳng thương mại.

Các nhà đầu tư lo ngại nếu Trung Quốc mua ít trái phiếu Mỹ hơn, chính phủ Mỹ sẽ phải tìm người mua thay thế. Điều này có thể nâng lãi suất họ trả và tăng chi phí dành cho khoản nợ quốc gia khổng lồ này.

Nhưng điều này cũng gây tổn hại cho Trung Quốc. Việc bán tháo cũng sẽ ảnh hưởng đến giá trị trái phiếu Mỹ của Trung Quốc và cuối cùng có thể làm gây mất ổn định đồng tiền của nước này so với đồng dollar.

“Các nhà hoạch định chính sách Trung Quốc sẽ thực hiện phương thức tiếp cận bình tỉnh,” ông Hu nói. “Khó có khả năng họ sẽ thực hiện những bước cực đoan như bán tháo trái phiếu Mỹ.”