Năm 2018, các nhà xuất khẩu và nhập khẩu Mỹ sẽ tận hưởng những điều kiện về nhu cầu mạnh nhất trong và ngoài nước trong ít nhất nửa thập kỷ. Dù vậy, sự không chắc chắn về thuế suất và thị trường vận tải đường bộ Mỹ là những trở ngại có thể gây tổn hại cho điều được nhiều người mong đợi sẽ là năm thương mại toàn cầu ấn tượng.

Các chủ hàng chia sẽ hai thách thức lớn trong năm nay khiến triển vọng của 100 nhà xuất khẩu và nhập khẩu hàng đầu trên xếp hạng của JOC và những chủ hàng nhỏ hơn nhấp nhô hơn thông thường.

Thứ nhất, họ bị buộc phải lên kế hoạch trong bối cảnh chính sách thương mại toàn cầu không chắc chắn. Và thứ hai, họ đang đối mặt với những điều kiện thị trường vô cùng không cân xứng giữa các mô hình vận chuyển trong nước và quốc tế.

Về chính sách thương mại, việc Mỹ áp thuế lên thép và nhôm nhập khẩu đã tạo ra môi trường trong đó hầu như mỗi nhà xuất khẩu và nhập khẩu đều phải xem xét tác động đối với doanh nghiệp của việc trả đũa thương mại. Về mặt hàng hóa, thị trường vận tải đường bộ ngày càng thắt chặt ở Bắc Mỹ đang mâu thuẩn với thị trường vận tải đường biển tương đối nới lỏng.

Hai yếu tố này luôn thuộc phần cơ bản đối với những người hoạt động logistics, tuy nhiên mức độ tăng cao của chúng trong năm nay thật bất thường và khiến các chủ hàng quốc tế vô cùng kinh ngạc.

Tuy nhiên, dù sự không chắc chắn vẫn còn treo lơ lửng, điều này không có tác động lớn lên lượng giao dịch; trên thực tế, có thể khiến tăng trưởng hàng hóa vận chuyển container tăng sớm bất ngờ.

“Lời đe dọa áp thuế đến 150 tỷ USD thuế nhập khẩu của Mỹ lên hàng xuất khẩu Trung Quốc vẫn còn đó (cũng như đe dọa trả đũa tương tự của Trung Quốc), nhưng những khoản thuế này vẫn chưa thực hiện,” theo nhà phân tích Paul Bingham viết trong báo cáo Global Port Tracker của Hackett Associates. “Khá là mỉa mai, tổng lượng hàng hóa giao dịch, trong đó có cả hàng nhập khẩu Mỹ, đều tăng, có thể như một phản ứng trước các đe dọa thương mại. Tâm lý thị trường có liên quan đến các khoản thuế bổ sung, có thể có trong tương lai, ảnh hưởng đến hành vi thương mại, một cách nhanh chóng, chứ không bất ngờ. Sau các thông báo chính sách thương mại năm nay của Mỹ, dường như một số công ty lại tăng các chuyến hàng.”

Hackett Associates dự đoán sản lượng giao dịch hàng công ty cho năm 2018 sẽ tăng 5.3% lên 24.7 triệu TEU. Con số này tương đối phù hợp với tăng trưởng 4.9% giao dịch hàng container trong dự báo 2018 vào tháng Một của HIS Markit.

Hãng tư vấn hàng hóa Drewry gần đây dự báo tăng trưởng nguồn cung trong ngành vận chuyển container là 4.2% trong năm nay.

Theo một phân tích JOC số liệu từ PIERS, các khoản thuế 50 tỷ USD đánh vào hàng nhập khẩu từ Trung Quốc và đe dọa trả đũa của Trung Quốc ảnh hưởng đến 887,000 TEU, hay 6.6% tổng giao dịch container của Mỹ với Trung Quốc và 2.5% tổng lượng container giao dịch của Mỹ, dù tác động cuối cùng của những khoản thuế đe dọa vẫn chưa rõ.

Các đe dọa khiến những người theo dõi tình hình kinh tế Mỹ và toàn cầu cảnh giác, đồng thời dấy lên những nghi ngờ về việc Trung Quốc đang cố hạn chế các nhà xuất khẩu rác thải, thịt heo và trái cây tươi của Mỹ bằng việc đẩy mạnh kiểm tra các container/ vào cuối tháng Năm, chính quyền ông Trump tỏ ý định họ sẽ nới lỏng các trừng phạt đối với ZTE, một công ty viễn thông Trung Quốc khiến nhiều người trong các tổ chức an ninh Hoa Kỳ lo ngại, để đổi lấy việc Trung Quốc dỡ bỏ thuế đánh lên nông sản xuất khẩu của Mỹ.

Trong bối cảnh thăng trầm như thế, những lực lượng kinh tế chủ chốt vẫn mạnh. Ông Nariman Behravesh, trưởng kinh tế tại HIS Markit, cho rằng tăng trưởng kinh tế toàn cầu sẽ có khả năng duy trì ở mức 3-3.5% trong vài năm tới. Tăng trưởng GDP của Mỹ được dự báo mạnh hơn, với 2.8% cho năm 2018 và 2019.

“Thực tế là chu kỳ kinh doanh của những nền kinh tế lớn hầu hết đều không trùng nhau,” ông Behravesh viết trong báo cáo triển vọng kinh tế toàn cầu ngày 11/5. “Đặc biệt, các chu kỳ ở các nền kinh tế Mỹ, Anh, Đức và Canada đang trong giai đoạn ổn định, trong khi các nền kinh tế khu vực đồng euro và Nhật đang trong giai đoạn phát triển đầu.”

Biển êm sóng lặng, đường bộ gập gềnh

Carolyn Glynn, giám đốc cao cấp vận chuyển hàng hóa quốc tế và hải quan tại Igloo Products, cho biết các đàm phán của công ty bà với các hãng tàu cũng như các hãng NVOCC đều thuận lợi trong năm nay. Bà Glynn lưu ý sự hợp nhất trong ngành vận tải đã mang đến điều được bà nhấn mạnh là củng cố dịch vụ khách hàng.

“Tôi không chắc mọi người có trãi qua như thế không, nhưng chúng tôi đặc biệt lưu ý dịch vụ khách hàng được nhấn mạnh đến nhiều hơn,” bà nói, và hãng vận tải của bà đã thiết lập một dịch vụ trợ giúp khẩn cấp cho tài khoản Igloo.

Bà Glynn cho rằng sự tập trung vào dịch vụ khách hàng có khả năng do các hãng tàu đang tập trung vào dịch vụ nhiều hơn vào chi phí, và ít bên tham gia thị trường có thể kéo cước phí xuống.

Igloo, không thuộc Top 100, chủ yếu vận chuyển bằng đường thủy từ sáu điểm ở châu Á đến Houston, và thường dùng một hãng tàu và một đến hai hãng NVOCC.

Có lẽ thách thức lớn hơn đối với các chủ hàng so với những khoản đe dọa áp thuế là sự đối lập giữa các điều kiện trong thị trường vận tải đường biển và thị trường vận tải đường bộ.

Theo ông Foster Finley, giám đốc điều hành và là người đứng đầu mảng vận tải tại AlixPartners, “Một số ít chủ hàng chỉ phải lo lắng về việc vận chuyển container đến Mỹ. Họ cũng phải lo lắng về vận chuyển đường bộ đến những điểm tiêu dùng bên trong nước Mỹ.”

Theo ông Finley, sự mất cân xứng trong các điều kiện thị trường vận tải hàng hóa trong nước và quốc tế đặt thêm gánh nặng cho các chủ hàng để xoay sở thống nhất các hình thức vận chuyển.

“Nhiều chủ hàng đang ngày càng tinh tế hơn và xem xét việc vận chuyển một cách toàn diện hơn,” ông nói. “Giám đốc tài chính và giám đốc chuỗi cung ứng đang đặt câu hỏi - tổng chi phí là gì và những yếu tố nào có quan hệ đến tổng chi phí? Ban quản trị của nhiều công ty trong số này đang xem xét vấn đề từ góc nhìn rộng hơn. Điều này buộc vận tải trong nước và quốc tế phải làm việc cùng nhau, bởi chúng không phải là những phần rời rạt được quản lý riêng rẻ.”

Theo số liệu tháng Tư từ báo cáo hàng quý State of the Freight của Wolfe Research, khảo sát các chủ hàng theo ngành dọc, giá cước đường biển được dự kiến tăng 0.3% tính theo năm trong 12 tháng tưới, giảm so với 3.4% một năm trước. Đây là mức giá dự kiến thấp nhất từ trước khi hãng Hanjin Shipping phá sản vào tháng 8/2016.

Trong khi đó, cũng theo báo cáo này, các chủ hàng dự kiến cước vận chuyển xe tải (FTL) sẽ tăng 5.2% và vận chuyển xe tải kết hợp (LTL) sẽ tăng 3.4% trong năm sau. Cả hai đều là những mức dự kiến cao nhất trong lịch sử khảo sát của Wolfe.

Một tương lai thương mại điện tử?

Top 100 nhà Nhập khẩu hàng đầu năm này đa phần tương tự những năm trước, nhưng cát lún bên dưới mảng bán lẻ đang gây thiệt hại đối với một số tên tuổi.

Sears (đứng thứ 15 trong danh sách các nhà nhập khẩu) và Toys ‘R’ Us (No. 40) đều tuyên bố phá sản trong đợt sóng gió ngành bán lẻ năm 2017 trong khi J.C. Penney (No. 16) và Macy’s (No. 56) được biết đang gặp khó khăn. Vẫn chưa rõ tác động từ việc Amazon mua lại Whole Foods có ý nghĩa gì đối với toàn mảng bán lẻ bách hóa, nhưng Kroger (No. 73) và cả những nhà bán lẻ có chiết khấu Walmart (No. 1), Target (No. 2), Family Dollar/Dollar Tree (No. 7), Costco (No. 14), và Dollar General (No. 48) có thể bị tác động.

Top 100 các nhà xuất khẩu, như thường lệ, do các chủ hàng hàng hóa thống trị, đặc biệt các ngành giấy, nông sản, thực phẩm, hóa chất và tái chế. Ngoài các quan ngại thuế suất của Mỹ đối với một số mặt hàng nhập khẩu có thể vực dậy các nhà xuất khẩu Mỹ, các chủ hàng trong ngành giấy vụn cũng gặp khó khăn với các hạn chế khả năng xuất khẩu sang Trung Quốc.

Và sau đó là tác động từ thương mại điện tử. Hầu hết các chuyên gia vẫn chưa chuyển đổi một cách thực tế trong cách thức họ mua chổ đường biển khi có liên quan đến các đơn hàng thương mại điện tử, nhưng doanh số thương mại điện tử bùng nổ và giao hàng trực tiếp đến người tiêu dùng có thể định hình lại lượng hàng nhập khẩu tại các cảng Mỹ trong những năm sắp tới. Hiện tại, khá ít công ty có các chuỗi cung ứng bán hàng truyền thống và thương mại điện tử vượt quá việc hoàn tất đơn hàng hay các chặng giao hàng cuối.

“Trực tiếp đến người tiêu dùng có tầm quan trọng khá lớn chủ yếu vì điều này chạm đến người tiêu dùng,” ông Finley nói. “Chúng tôi nhận thấy mọi kiểu phát triển, nhưng cuối cùng, chúng không có xu hướng có tác động như giao dịch giữa doanh nghiệp với doanh nghiệp.”

Niềm tin người tiêu dùng nói chung và đối với thương mại điện tử nói riêng, đang thúc đẩy tăng trưởng nhập khẩu, theo Ben Hackett, người đứng đầu Hackett Associates.

“Bất chấp các đe dọa và rủi ro, chúng tôi tiếp tục nhận thấy tăng trưởng vững vàng và các mô hình của chúng tôi dự báo điều này sẽ tiếp tục trong suốt năm, dù với tốc độ chậm hơn năm ngoái,” ông viết trong bài Global Port Tracker mới nhất. “Nguyên do chính là người tiêu dùng đang chi nhiều hơn thu nhập cá nhân ròng và giảm tiết kiệm.”

Trong khi đó, đồng dollar mạnh hơn lại không là điềm tốt cho xuất khẩu, vốn có tăng trưởng danh nghĩa 1.2% tính theo năm trong năm 2017 lên 12.5 triệu TEU, theo PIERS.