Venezuela hỗn loạn. Iran gồng mình với các cấm vận của Mỹ. Và giờ bạo lực nổi lên ở Libya. Vấn đề tại ba quốc gia OPEC này đã góp phần đẩy giá dầu Mỹ lên trên mốc $64/thùng.

Bất ổn mới nhất của OPEC càng khuếch đại những hạn chế nguồn cung do thành viên chủ chốt của tổ chức này đặt ra. Saudi Arabia đã giảm sản xuất cũng như xuất khẩu sang Mỹ trong nỗ lực điều chỉnh giá cao hơn và cân bằng ngân sách.

Dù sản xuất dầu tại Mỹ lên mức kỷ lục, giá dầu Mỹ đã tăng vọt 50% từ khi lao dốc $42.53/thùng vào Đêm Giáng sinh. Giá xăng cũng đang lên cao khi kinh tế Mỹ vật lộn với tình hình suy giảm.

“Câu chuyện nguồn cung dầu khá lạc quan,” theo Shin Kim, người đứng đầu bộ phần nguồn cung và sản xuất tại S&P Global Platts. “Khả năng xung đột leo thang ở Libya lại khơi dậy các nguy cơ đối với sản xuất dầu.”

Giá dầu Mỹ đã đạt mức cao trong năm tháng $64.79/thùng vào sáng thứ Ba, 9/4, trước khi giảm.

“Tôi sẽ không ngạc nhiên nếu giá dầu chạm mốc $70 trước giữa mùa hè,” theo Ryan Fitzmaurice, chiến lược gia năng lượng tại Rabobank.

Giá dầu thô Brent, giá chuẩn toàn cầu, đã trên mức $71/thùng lần đầu tiên kể từ giữa tháng 11.

“Khủng hoảng an ninh nghiêm trọng”

Các cuộc đụng độ trong những ngày gần đây ở Libya làm dấy lên lo ngại sản lượng 1.3 triệu thùng/ngày của đất nước bị chiến tranh tàn phá này sẽ bị ảnh hưởng. Chính phủ Libya được Liên hiệp quốc ủng hộ cho biết họ đã đẩy lùi một đợt tấn công của phiến quân vào cuối tuần sau khi mất kiểm soát sân bay Tripoli trong thời gian ngắn.

“Quốc gia sản xuất luôn gặp nhiều vấn đề của OPEC đang đối mặt với một ‘cuộc khủng hoảng an ninh nghiêm trọng,” theo Helima Croft, người đứng đầu bộ phận chiến lược hàng hóa toàn cầu tại RBC Capital Markets.

Sản lượng dầu của Libya đã giảm trong nhiều năm vì nội chiến. Nhưng trong những tháng gần đây sản xuất đang trên đà đi lên.

Nguồn cung thật sự vẫn chưa bị ảnh hưởng, nhưng các bên giao dịch đang giám sát chặt chẽ tình hình.

“Thị trường trở nên khó đoán. Nếu Libya thất thủ, giá dầu có thể dễ dàng tăng $5-$10 từ các mức hiện tại,” theo Ben Cook, quản lý danh mục đầu tư tại BP Capital Advisors.

Cấm vận, mất điện ảnh hưởng đến Venezuela

Trong khi Libya hiện đang được chú ý, bất ổn ở Venezuela luôn là động cơ lớn hơn cho những rắc rối thật sự về nguồn cung.

Venezueal bị ảnh hưởng bởi các cấm vận chính quyền ông Trump áp lên công ty sản xuất dầu nhà nước PDVSA. Trong ba tuần cuối tháng Ba, Hoa Kỳ không nhập thùng dầu thô nào từ Venezuela, theo các thống kê của chính phủ Mỹ, một khoản giảm mạnh trong nhập khẩu hàng tuần so với 600,000 thùng/ngày trước khi các cấm vận được đưa ra vào cuối tháng Một.

Hoa Kỳ chưa từng có cả tháng không nhập khẩu dầu từ Venezuela kể từ khi chính phủ bắt đầu theo dõi con số này năm 1973.

Sản lượng dầu của Venezuela giảm sút thêm vì những đợt mất điện trên diện rộng, làm trầm trọng thêm cuộc khủng hoảng nhân đạo ở nước này.

Trong khi đó, các nhà đầu tư dầu đang theo dõi manh mối từ chính quyền Trump liệu họ có kéo dài các miễn trừ cho phép các nước mua dầu từ Iran hay không. Các miễn trừ được đưa ra vào mùa hè năm ngoái và góp phần vào một đợt thừa cung toàn cầu đẩy giá dầu thô lao dốc.

“Những miễn trừ này phần lớn là vì chính trị,” ông Coook nói, đề cập đến các cuộc bầu cử giữa kỳ mùa thu năm ngoái. “Lúc này, chúng ta không có yếu tố đó.”

OPEC và các đồng minh có thể thắng lợi khi các lãnh đạo gặp nhau tại Vienna trong tháng Sáu. Những cắt giảm sản xuất của nhóm này đã thành công đẩy giá dầu lên trong thời gian ngắn.

Saudi Arabia đặc biệt rất quyết liệt. Nước xuất khẩu dầu hàng đầu thế giới đã giảm mạnh các chuyến hàng đến Mỹ như một cách thể hiện cam kết cân bằng thị trường của mình.

Cuộc bùng nổ dầu đá phiến của Mỹ thì sao?

Một yếu tố khác đẩy giá dầu cao hơn: Những khoản cược giá tăng của các quỹ đầu tư và các bên giao dịch tài chính khá.

Sau khi cược giá dầu đi xuống vào năm ngoái, những bên giao dịch theo trào lưu đã đặt mua dầu thô đi lên trong những tháng gần đây. Những khoản đặt mua đầu cơ này có thể khiến giá dao động mạnh.

Phần đáng ngạc nhiên nhất của việc giá phục hồi là điều này xảy ra ngay khi sản xuất tại Mỹ bùng nổ.

Hoa Kỳ đã bơm 10.96 triệu thùng/ngày trong năm 2018, tăng 17% so với một năm trước, theo Cục Thông tin Năng lượng Mỹ. Xu hướng này tăng lên trong tháng 12 khi sản lượng Mỹ đạt mức cao chưa từng có trong một tháng, 11.96 triệu thùng/ngày.

Tăng trưởng bùng nổ ở Mỹ cũng không được dự kiến sẽ kết thúc. Nhờ bùng nổ dầu đá phiến, EIA dự kiến sản lượng của Mỹ sẽ đạt trung bình 12.3 triệu thùng trong năm 2019 và 13 triệu trong năm 2020.

Ông Trump sẽ phản ứng như thế nào?

Có khả năng giá dầu tăng mạnh sẽ khiến ông Trump lại chỉ trích OPEC. Những đợt công kích trước đó đã khiến giá dầu giảm trong ngắn hạn.

Chính quyền Trump cũng có thể dùng dầu từ khoản Dự Trữ Xăng Dầu Chiến Lược, kho dự trữ dầu khẩn cấp của Mỹ.

Nhưng ông Fitzmaurice nghi ngờ một động thái như thế sẽ là một cứu cánh lâu dài.

“Tôi dự kiến họ sẽ chờ cho đến đỉnh điểm mùa du lịch trước khi dùng đến khoản đạn dược họ có,” ông nói.