Châu Âu hiện đang buôn bán hàng hóa với Trung Quốc nhiều hơn Hoa Kỳ, một dấu hiệu cho thấy đại dịch đang biến đổi kinh tế toàn cầu như thế nào.

Dữ liệu do cơ quan thống kê của Liên minh châu Âu công bố trong tuần cho thấy sự chuyển đổi này khiến nhập khẩu từ Trung Quốc tăng 5.6% trong năm 2020 và xuất khẩu tăng 2.2%. Trong khi đó, thương mại với Hoa Kỳ giảm đáng kể, với nhập khẩu giảm 13.2% và xuất khẩu giảm 8.2%. Tổng giá trị thương mại hàng hóa EU-Trung Quốc năm ngoái đạt 586 tỷ euro (706 tỷ USD), nhiều hơn khoảng 31 tỷ euro (37 tỷ USD) giữa Liên minh châu Âu và Hoa Kỳ.

Kinh tế Trung Quốc tăng trưởng 2.3% trong 2020 khi nước này chạy đua để phục hồi sau đại dịch, trong khi sản lượng của Hoa Kỳ giảm 3.5%. Điều này cho phép Trung Quốc, nền kinh tế lớn thứ hai thế giới, tăng sức ảnh hưởng của mình.

Daniel Gros, một thành viên tại Trung tâm Nghiên cứu Chính sách Châu Âu, cho rằng sự chuyển đổi này không gây ngạc nhiên khi Trung Quốc điều phối ngành công nghiệp toàn cầu.

Tuy nhiên, ông nhấn mạnh mối quan hệ của châu Âu với Hoa Kỳ vẫn rất bền chặt. Dù có những thay đổi nổi bật trong tổng thương mại hàng hóa, Liên minh châu Âu tiếp tục xuất khẩu sang Hoa Kỳ nhiều hơn so với sang Trung Quốc, tạo ra một số lượng việc làm đáng kể. Dữ liệu cũng không tính đến thương mại dịch vụ xuyên Đại Tây Dương, trị giá khoảng 494 tỷ Euro (595 tỷ USD) mỗi năm.

“Mối quan hệ tổng thể xuyên Đại Tây Dương vẫn mạnh mẽ hơn nhiều so với mối quan hệ giữa Châu Âu và Trung Quốc,” ông Gros nói. "Nó sâu sắc hơn nhiều vì có nhiều đầu tư xuyên biên giới và các công ty xuyên quốc gia hơn theo cách ta không có với Trung Quốc."

Tuy nhiên, Brussels muốn làm sâu sắc hơn mối quan hệ kinh tế với Trung Quốc, dù xem nước này là "đối thủ cạnh tranh chiến lược" và "đối thủ mang tính hệ thống."

Châu Âu chia sẻ quan ngại của Mỹ về các hoạt động thương mại và công nghệ của Bắc Kinh. Nhưng cuối năm ngoái, họ đã hoàn tất một thỏa thuận đầu tư với Trung Quốc nhằm thúc đẩy khả năng tiếp cận thị trường.

Ủy ban châu Âu cho biết họ đã đặt ra "các nghĩa vụ rõ ràng đối với các doanh nghiệp nhà nước của Trung Quốc", những doanh nghiệp thường được trợ cấp nhiều và thiết lập các quy tắc chống cưỡng bức chuyển giao công nghệ.

Thỏa thuận vẫn gây ra xích mích với Hoa Kỳ. Jake Sullivan, hiện là cố vấn an ninh quốc gia của Tổng thống Joe Biden, kêu gọi các lãnh đạo EU giải quyết những lo ngại chung về Bắc Kinh với chính quyền mới của Hoa Kỳ.

Động lực thương mại thay đổi có thể làm phức tạp nỗ lực của ông Biden nhằm thiết lập lại các mối quan hệ với các đồng minh và xây dựng một liên minh toàn cầu để buộc Trung Quốc phải chịu trách nhiệm.

Tuy nhiên, ông Gros cho rằng toàn bộ văn bản của thỏa thuận đầu tư EU cuối cùng vẫn thiếu nội hàm. Ông khuyên chính quyền Biden nên nhìn xa hơn những tiêu đề, và thấy rằng nội dung của thỏa thuận, vốn đã mất bảy năm đàm phán, "rất ít thay đổi."

"Trước khi có thỏa thuận đó, EU đã mở cửa với Trung Quốc, vì vậy EU có thể đưa ra những nhượng bộ nào? Không có nhượng bộ nào", ông nói. "Vậy ta có thể mong đợi Trung Quốc sẽ thực hiện những nhượng bộ nào?"