Lệnh cấm dầu vận chuyển đường biển nhằm mục đích cắt đứt nguồn quỹ cho cỗ máy chiến tranh của Điện Kremlin, nhưng một số người cảnh báo nó có thể giúp ích cho Moscow trong ngắn hạn

Điều gì đã được thỏa thuận?

Sau gần một tháng tranh cãi, Liên minh châu Âu đã đồng ý cấm một phần dầu của Nga, với mục đích cắt nguồn tài trợ cho cỗ máy chiến tranh của Điện Kremlin. Theo Chủ tịch Hội đồng châu Âu, Charles Michel, 3/4 lượng dầu nhập khẩu của Nga sẽ ngay lập tức bị ảnh hưởng, và sẽ tăng lên 90% đến cuối năm nay.

Những quốc gia nào được miễn trừ và vì sao?

EU sẽ cấm ngay lập tức dầu vận chuyển đường biển, chiếm khoảng 2/3 lượng dầu nhập khẩu của Nga vào EU. Dầu vận chuyển qua đường ống Druzhba trọng yếu sẽ được miễn trừ lệnh cấm, một nhượng bộ quan trọng đối với Hungary, quốc gia phụ thuộc nhiều vào dầu Nga.

EU tự tin hầu hết các dòng chảy dầu của Nga sẽ ngừng vào cuối năm nay, bởi Đức và Ba Lan, các quốc gia ở nhánh phía bắc của Druzhba, đã hứa từ bỏ nguồn cung này. Các quốc gia nằm trên nhánh phía nam của tuyến đường ống từ thời Liên Xô - Hungary, Slovakia và Cộng hòa Czech - sẽ được hưởng lợi từ việc miễn trừ tạm thời.

Khi nào EU sẽ chuyển sang cấm vận dầu mỏ hoàn toàn?

Điều này không rõ. Ursula von der Leyen, chủ tịch Ủy ban châu Âu, người đang thúc đẩy chính sách trừng phạt, đã hứa EU sẽ thảo luận cách thức khép chặt lệnh cấm “càng sớm càng tốt.” Hungary muốn có tiền mặt của EU để trang bị lại các nhà máy lọc dầu vốn chỉ có thể nhận dầu thô Nga. Croatia cũng cần thời gian để tăng cường nguồn cung cho nước láng giềng phía bắc thông qua đường ống Adria. Các lãnh đạo EU tránh đưa ra chi tiết về ngày kết thúc miễn trừ cho khu vực trung Âu.

Lệnh cấm vận sẽ ảnh hưởng như thế nào đến cỗ máy chiến tranh của Nga?

EU đang trả cho Nga khoảng 1 tỷ euro (850 triệu bảng Anh) mỗi ngày cho dầu và khí đốt, một nguồn ngoại tệ mạnh vô giá cho Điện Kremlin trong việc tài trợ cho cuộc chiến chống Ukraine. Những dòng tài chính này giảm mạnh sẽ làm sâu sắc thêm các vấn đề kinh tế của Nga trong dài hạn. Tuy nhiên, một số nhà kinh tế cảnh báo điều này có thể có tác động ngược giúp ích cho Moscow trong ngắn hạn, vì Nga được hưởng lợi từ giá cao. Những cuộc thảo luận kéo dài của EU cũng cho Nga thời gian tìm người mua thay thế.

Người tiêu dùng và các doanh nghiệp ở Châu Âu sẽ chịu tác động ra sao?

Các nhà sản xuất ô tô và doanh nghiệp sẽ thấy giá tại trạm bơm cao hơn, do lệnh cấm vận khiến giá dầu cao hơn. Các chính phủ sẽ gặp khó khăn hơn trong việc quản lý chi phí sinh hoạt vốn đã tăng vọt. Sau thông báo về lệnh cấm vận dầu của EU, giá một thùng dầu thô Brent đã lên đến $124.10, mức cao nhất kể từ tháng Ba, dù giá đã giảm trở lại một chút trong phiên giao dịch sau đó. Giá dầu đã tăng hơn 55% trong năm nay và đang ở những mức cao nhất kể từ năm 2008.

Liệu EU còn có thêm quân bài trừng phạt để chơi không?

Trước khi EU thống nhất về lệnh cấm vận dầu mỏ, một số quốc gia đã xem xét các biện pháp trừng phạt hơn nữa đối với mặt hàng xuất khẩu lớn nhất của Nga: khí đốt. Trước chiến tranh, nước Nga cung cấp 40% lượng khí đốt cho EU nhưng các lãnh đạo EU đã hứa sẽ dần loại bỏ điều này. Tuy nhiên, các đồng minh thẳng thắn nhất của Ukraine trong EU, Ba Lan và các nước Baltic, cho rằng EU hiện nên đặt ra một ngày chấm dứt đối với khí đốt Nga. Bước đi này còn lâu mới được đảm bảo và thậm chí còn khó hơn các cuộc đàm phán về lệnh cấm vận dầu mỏ vẫn chưa hoàn thành.