Thậm chí khi cả nền kinh tế và các thị trường đều phát triển tốt, các quan chức Quỹ Dự trữ Liên bang Mỹ vẫn lo lắng họ sẽ phản ứng như thế nào trước cuộc suy thoái kế tiếp, và đặc biệt không thích thú bức tranh họ hình dung.

Đó là bức tranh khi kinh tế bắt đầu suy giảm, nhưng Fed, vẫn ở mức lãi suất thấp, không có năng lực phản ứng. Họ hạ lãi suất xuống zero nhưng số lượng không là gì so với khoản kích thích đưa ra trong những đợt suy thoái trước đó. Một lần nữa, Fed đối mặt với tình thế khó khăn về việc họ có thể làm gì hơn khi lãi suất ở mức zero, không thể cắt giảm thêm nữa, và buộc phải cân nhắc đến những biện pháp bất thường, không chắc chắn và gây tranh cãi như nới lỏng định lượng.

Ngày càng có nhiều các nhà kinh tế và quan chức Fed tự hỏi liệu có cách tốt hơn không và bắt đầu suy nghĩ nghiêm túc về một thay đổi đáng kể trong chính sách tiền tệ sẽ điều chỉnh hoặc thậm chí loại bỏ mục tiêu lạm phát 2% hiện tại.

Fed đã trượt mục tiêu hầu như ngay từ khi mục tiêu này được đưa ra năm 2012, làm suy giảm tín nhiệm của họ trong các thị trường và có khả năng củng cố thêm cho những dự kiến lạm phát sẽ luôn dưới mục tiêu.

Cựu Bộ trưởng tài chính Hoa Kỳ, ông Larry Summers phát biểu tại một cuộc hội thảo của Viện Brookings về vấn đề mục tiêu lạm phát của Fed, đã thúc giục Fed điều chỉnh. Ông lưu ý Fed thường hạ lãi suất năm điểm phần trăm theo thời gian để kích thích nền kinh tế trong suy thoái, Fed hiện không có 5 điểm phần trăm, vì thế, trong lần suy thoái tiếp theo, Fed sẽ có ít năng lực kích hoạt tăng trưởng hơn, có thể dẫn đến một cuộc suy thoái kéo dài và sâu sắc hơn.

F. Các đợt nới lỏng của Fed trong suy thoái

“Khả năng có thể xảy ra nhất là khi suy thoái diễn ra, không đủ khoản trống để giảm lãi suất như mong muốn trong khung hoạt động hiện tại,” ông Summers nói.

Trích một bài nghiên cứu gần đây, ông Summers đề xuất trong tương lai Fed có thể giữ lãi suất zero 30-40% thời gian trừ phi họ thay đổi thể chế hiện tại. “Tôi hoàn toàn không bị thuyết phục rằng nới lỏng định lượng sẽ là cứu cánh cho chúng ta trong lần tới,” ông Summers nói.

Cũng không còn đạn dược tài khóa?

Dự luật thuế gần đây, làm tăng triển vọng thâm hụt, nghĩa là mặt tài khóa cũng sẽ có ít năng lực phản ứng hơn trong lần tới.

Giải pháp nhận được nhiều sự quan tâm và chú ý nhất từ các quan chức và nhà nghiên cứu được gọi là “đặt mục tiêu theo mức giá,” ít nhất có ba quan chức Fed đã đề cập về vấn đề này trong những tuần gần đây, dù với mức độ ủng hộ khác nhau. Hiện tại, chính sách của Fed kêu gọi Fed đạt được mục tiêu lạm phát 2% theo thời gian. Họ vẫn tiếp tục theo đuổi tỷ lệ lạm phát này thậm chí khi liên tục trượt mục tiêu.

Đặt mục tiêu theo mức giá sẽ khiến nỗ lực nghiêm túc hơn, giải thích cho những lần trượt mục tiêu trước đó và thúc đẩy Fed hướng đến mục tiêu cao hơn trong tương lai để bù cho những thiếu hụt trước đó. Niềm tin chính là điều này sẽ thuyết phục các thị trường và người tiêu dùng về quyết tâm của Fed, có một tỷ lệ lạm phát cao hơn để bù cho những khoảng trống trước.

“Mục tiêu theo mức giá sẽ giữ lãi suất thấp hơn lâu hơn,” Chủ tịch Fed San Francisco, ông John Williams, nói tại Hội thảo Brookings. Ông Williams là một trong những người ủng hộ thay đổi thẳng thắn nhất.

Cùng với thời gian, hy vọng mục tiêu theo mức giá sẽ giữ Fed khỏi mức zero, trang bị cho các nhà hoạch định chính sách vũ khí để chiến đấu với lần suy thoái tiếp theo.

Chủ tịch Fed Cleveland, Loretta Mester, vào tuần trước đã nói về nhiều thay đổi, trong đó có đặt mục tiêu theo mức giá. Bà cho rằng Fed có thể cân nhắc các thay đổi trong mục tiêu lạm phát, nhưng bà thận trọng không ủng hộ bất kỳ giải pháp đơn lẻ nào.

“Mỗi khung hoạt động đều đáng để nghiên cứu thêm, và hiện tại có thể là lúc thích hợp để thực hiện những nghiên cứu như thế vì kinh tế đang tăng trưởng, các thị trường lao động mạnh và lạm phát được dự kiến sẽ trở lại mục tiêu của chúng ta,” bà Mester nói.

Chủ tịch Fed Boston Eric Rosengren cũng ủng hộ thảo luận về vấn đề này, lưu ý đến việc Fed liên tục trượt mục tiêu.

“Đại Suy thoái là một sự kiện đủ nghiêm trọng để chúng ta có thể mong muốn đánh giá lại và nói “Làm thế nào chúng ta chắc chắn chúng ta sẽ không có những loại sự kiện như thế này?” ông nói tại Brookings.

Khó mà thuyết phục được đặt mục tiêu theo mức giá hay bất kỳ giải pháp thay thế nào sẽ là viên đạn bạc. Một số người tự hỏi vì sao Fed, nếu không thể đạt được mục tiêu lạm phát của mình, lại có thể đạt được một mục tiêu theo mức giá. Khi theo đuổi lạm phát cao hơn trong một thời gian, có quan ngại Fed sẽ khiến lạm phát và tăng trưởng biến động hơn.

Thực tế mà nói, thay đổi vẫn còn rất xa. Ứng cử viên cho vị trí Chủ tịch Fed, ông Jerome Powell, vẫn chưa được Thượng viện thông qua, dù ông được dự kiến sẽ bắt đầu nhiệm kỳ trong ba tuần. Cựu chủ tịch Fed, ông Ben Bernanke, người ủng hộ một biến thể của đặt mục tiêu theo mức giá, cho rằng chủ tịch mới có khả năng sẽ chỉ định một ủy ban để thảo luận vấn đề này và cuộc tranh luận có thể kéo dài từ một năm đến 18 tháng.

“Lúc nào đó trong năm 2019 sẽ có một số thảo luận nghiêm túc,” ông Bernanke nói.

Với tốc độ Fed thay đổi chính sách và các thể chế chậm rãi, nếu họ muốn thay đổi điều gì trong hai năm, tốt hơn họ nên bắt đầu thảo luận từ bây giờ. Nhưng không ai có thể nói liệu thay đổi có diễn ra đúng lúc cho cuộc suy thoái tiếp theo hay không.