Mạng lưới rộng lớn các cảng, tàu container và các công ty vận tải đường bộ vận chuyển hàng hóa trên khắp thế giới đang bị rối loạn nghiêm trọng, và chi phí vận chuyển tăng chóng mặt. Đó là tin tức đáng lo ngại đối với các nhà bán lẻ và người mua sắm trong dịp lễ.

Hơn 18 tháng sau đại dịch, gián đoạn chuỗi cung ứng toàn cầu ngày càng tồi tệ hơn, gây ra tình trạng thiếu sản phẩm tiêu dùng và khiến các công ty phải trả nhiều tiền hơn để vận chuyển hàng hóa đến nơi cần thiết.

Những khó khăn chưa được giải quyết và các vấn đề mới xuất hiện, trong đó có cả biến thể Delta, có nghĩa là người mua sắm có khả năng phải đối mặt với giá cao hơn và ít lựa chọn hơn trong mùa lễ hội này. Các công ty như Adidas (ADDDF), Crocs (CROX) và Hasbro (HAS) đã cảnh báo về tình trạng gián đoạn khi chuẩn bị cho giai đoạn quan trọng cuối năm.

“Áp lực lên chuỗi cung ứng toàn cầu vẫn chưa giảm và chúng tôi không kỳ vọng chúng sẽ sớm giảm,” theo Bob Biesterfeld, Giám đốc điều hành của C.H. Robinson, một trong những công ty logistics lớn nhất thế giới.

Trở ngại mới nhất là ở Trung Quốc, khi một khu cảng tại cảng Ningbo-Zhoushan phía nam Thượng Hải bị đóng cửa từ ngày 11/8 8 sau khi một công nhân bến tàu có kết quả xét nghiệm dương tính với Covid-19. Các hãng tàu quốc tế lớn, trong đó có Maersk (AMKBY), Hapag-Lloyd (HPGLY) và CMA CGM đã điều chỉnh lịch trình để tránh cảng và cảnh báo khách hàng về sự chậm trễ.

Việc đóng cửa một phần cảng container đông đúc thứ ba trên thế giới đang làm gián đoạn các cảng khác ở Trung Quốc, gây áp lực lên chuỗi cung ứng vốn gần đây gặp nhiều vấn đề tại cảng Yantian, tình trạng thiếu container tiếp diễn, các nhà máy đóng cửa do virus corona ở Việt Nam và ảnh hưởng kéo dài từ sự cố nghẽn kênh đào Suez hồi tháng Ba. Chi phí vận chuyển hàng từ Trung Quốc đến Bắc Mỹ và châu Âu đã tiếp tục tăng trong vài tháng qua, sau khi tăng mạnh hồi đầu năm, theo dữ liệu từ Drewry Shipping tại London.

Chỉ số Container Thế giới của hãng cho thấy chi phí tổng hợp để vận chuyển một container 40 feet trên tám tuyến đường chính Đông Tây lên đến $9,613 trong tuần tính đến ngày 19/8, tăng 360% so với một năm trước.

Giá tăng nhiều nhất là dọc theo tuyến từ Thượng Hải đến Rotterdam ở Hà Lan, với giá một container 40 feet tăng 659% lên $13,698. Giá vận chuyển container trên các tuyến từ Thượng Hải đến Los Angeles và New York cũng tăng vọt.

Soren Skou, Giám đốc điều hành của hãng vận tải container khổng lồ Maersk, cho biết: “Giá cước cao trong lịch sử hiện nay là do nhu cầu không được đáp ứng”. "Đơn giản là không có đủ công suất," ông nói thêm.

Tắc nghẽn cảng

Việc đóng cửa terminal ở Ninh Ba sẽ làm tăng thêm những tắc nghẽn phát sinh từ việc đóng cửa cảng Yantian hồi tháng Sáu, một cảng cách Hong Kong khoảng 50 dặm về phía bắc, sau khi phát hiện nhiễm các ca nhiễm virus corona  trong số các công nhân bến tàu.

Theo S&P Global Market Intelligence Panjiva, dù cảng Yantian mở cửa lại một phần chỉ mất vài ngày, hoạt động bình thường trở lại phải mất gần một tháng, do tình trạng tắc nghẽn ảnh hưởng sang các cảng khác.

Điều đó gây khó khăn cho các nhà bán lẻ và các công ty hàng tiêu dùng đang cố gắng bổ sung hàng để bước vào mùa mua sắm quan trọng cuối năm. "Việc đóng cửa tại Ningbo hiện đặc biệt nhạy cảm vì nó có thể kìm hãm xuất khẩu trong mùa cao điểm giao hàng đến Mỹ và châu Âu, thường đến từ tháng 9 đến tháng 11", S&P Global Panjiva cho biết trong một báo cáo nghiên cứu ngày 12/8.

Drewry Shipping hôm thứ Sáu cho biết tình trạng tắc nghẽn tại các cảng lân cận Thượng Hải và Hong Kong đang "tăng đột biến" và lan rộng ra các nơi khác ở châu Á, cũng như ở châu Âu và Bắc Mỹ, "đặc biệt ở bờ Tây" Hoa Kỳ.

Khoảng 36 tàu container đang neo đậu ngoài khơi các cảng liền kề của Los Angeles và Long Beach, theo một báo cáo hôm thứ Năm từ Sở giao dịch hàng hải Nam California.

Đây là con số cao nhất kể từ tháng Hai, khi 40 tàu container đang chờ nhập cảng. Thông thường, sẽ chỉ có một hoặc không có tàu container nào neo lại, theo Marine Exchange.

Ùn tắc ở California đang bắt đầu lan sang “hầu như mọi cảng ở Hoa Kỳ. Khả năng tàu của bạn đến đúng giờ khoảng 40%, khi con số này là 80% vào thời điểm này năm ngoái,” theo Biesterfeld của C.H. Robinson.

Tắc nghẽn tại các cảng sẽ ảnh hưởng đến các kho hàng và gây áp lực lên năng lực vận chuyển đường bộ và đường sắt. Các mạng lưới logistics đã hoạt động với công suất tối đa trong nhiều tháng, do nhu cầu được kích thích của người tiêu dùng Mỹ và lĩnh vực sản xuất khởi sắc. Tình trạng thiếu tài xế xe tải ở Hoa Kỳ và Vương quốc Anh chỉ làm trầm trọng thêm các gián đoạn nguồn cung.

Nhập khẩu của Mỹ trong tháng Ba và tháng Năm đã vượt mức tháng 10/ 2020, thường là cao điểm của mùa vận chuyển, theo Eric Oak, nhà phân tích nghiên cứu chuỗi cung ứng tại S&P Global Panjiva.

"Điều này có nghĩa các cơ sở hậu cần đã hoạt động hết mức có thể trong hầu như suốt mùa hè," ông nói thêm.

Không chỉ có các cảng mới chịu áp lực. Các nhà ga hàng không đang tiếp nhận lượng hàng hóa ngày càng lớn do các công ty chuyển sang các phương thức thay thế để vận chuyển hàng. Theo ông Biesterfeld, tại một số sân bay lớn của Hoa Kỳ như Chicago, lấy hàng có khi mất đến hai tuần.

Những nỗ lực ngăn chặn Covid-19 bùng phát gần đây đã làm gián đoạn giao thông tại các sân bay Phố Đông và Nam Kinh, Trung Quốc.

Các nhà bán lẻ chuẩn bị đối mặt với tác động

"Các nhà bán lẻ đang gặp khó khăn để bổ sung nhanh hàng tồn kho như khi bán, chưa nói đến chuẩn bị cho nhu cầu ngày lễ," ông Biesterfeld nói.

Theo phân tích của S&P Global Panjiva, vấn đề chuỗi cung ứng đã được thảo luận trong gần 2/3 trong số 7.000 cuộc họp thu nhập doanh nghiệp trên toàn cầu trong tháng Bảy, tăng so với 59% trong cùng tháng năm ngoái.

Các nhà sản xuất hàng tiêu dùng đang thực hiện các bước quyết liệt để đáp ứng nhu cầu - như thay đổi nơi sản xuất sản phẩm và vận chuyển bằng máy bay thay vì tàu - nhưng các công ty như hãng đóng giày Steve Madden (SHOO) cho biết họ đã bỏ lỡ doanh số bán hàng vì đơn giản họ không có đủ hàng.

Công ty đã chuyển một nửa việc sản xuất dòng sản phẩm dành cho phụ nữ từ Trung Quốc sang Mexico và Brazil trong nỗ lực rút ngắn thời gian giao hàng.

"Về chuỗi cung ứng ... chúng ta có thể nói cả ngày. Có những thách thức trên toàn cầu," Giám đốc điều hành Edward Rosenfeld nói trong một cuộc họp thu nhập tháng trước. "Ùn tắc cảng, cả ở Mỹ và Trung Quốc. Covid bùng phát tại các nhà máy. Lấy container rất khó khăn. Chúng ta có thể nói tiếp mãi." 

Một trong những thương hiệu may mặc lớn bị ảnh hưởng do nhà máy đóng cửa ở Việt Nam trong tháng qua. Dữ liệu từ S&P Global Panjiva cho thấy gần 40% lượng hàng nhập khẩu vào Hoa Kỳ bằng đường biển trong 12 tháng tính đến tháng Bảy đến từ quốc gia Đông Nam Á này.

Giám đốc điều hành của Adidas, Kasper Rorsted cho biết công ty đồ thể thao này sẽ không thể hoàn toàn đáp ứng được "nhu cầu mạnh mẽ" đối với các sản phẩm của mình trong nửa cuối năm do các vụ đóng cửa, dù đã chuyển sản xuất sang các khu vực khác.

Những khó khăn trong chuỗi cung ứng "dẫn đến những chậm trễ đáng kể và chi phí hậu cần bổ sung, đặc biệt khi chúng tôi sử dụng đường hàng không nhiều hơn," ông nói trong một cuộc họp thu nhập gần đây.

Andrew Rees, Giám đốc điều hành của Crocs, cho biết thời gian vận chuyển từ châu Á đến hầu hết các thị trường hàng đầu của công ty xấp xỉ gấp đôi so với trước đây. "Đã như thế trong một khoảng thời gian và chúng tôi dự kiến sẽ phải sống với điều đó," ông nói với các nhà đầu tư vào tháng trước.

Để đảm bảo có sản phẩm trong mùa lễ hội, Hasbro, công ty sản xuất Monopoly và My Little Pony, cho biết họ đang tăng số lượng các hãng vận tải biển họ hợp tác, sử dụng nhiều cảng hơn để đẩy nhanh việc giao hàng và thuê ngoài sản xuất sản phẩm sớm hơn từ nhiều quốc gia.

Đối với người tiêu dùng, chuỗi cung ứng sụp đổ có thể đồng nghĩa với việc giá cả sẽ cao hơn. Chẳng hạn, Hasbro đang tăng giá để bù cho chi phí vận chuyển và hàng hóa tăng. Theo giám đốc tài chính Deborah Thomas, hãng dự kiến chi phí vận tải đường biển của họ trung bình sẽ cao hơn năm ngoái 4 lần.

Người mua hàng cũng nên chuẩn bị tinh thần với thời gian giao hàng lâu hơn thông thường và có thể cần có nhiều ý tưởng tặng quà khác nhau.

Biesterfeld cho biết: “Như đã dự báo trong nhiều tháng, người mua sắm sẽ thấy một số kệ hàng trống trong những ngày lễ hội. Và nếu bạn mua hầu hết quà trực tuyến, hãy làm sớm. Thời gian giao hàng có thể từ bốn đến sáu tuần."