Sự phục hồi kinh tế từ đại dịch virus corona luôn không đồng đều, khi các khu vực khác nhau trên thế giới trở lại với tốc độ khác nhau.

Nhưng sự khác biệt này có thể trở nên tồi tệ hơn, gây đau đầu cho các nhà hoạch định chính sách, những người phải xử lý những gì sẽ xảy ra tiếp theo.

Các ngân hàng trung ương lớn nhất trên thế giới đều sẽ đưa ra những thông báo rất được mong đợi về chính sách trong tuần này. Nhưng không như ở giai đoạn đầu của đại dịch, khi hành động ngăn chặn suy thoái toàn cầu của họ được đồng bộ hóa rất cao, các phản ứng đối với lạm phát và biến thể Omicron dự kiến sẽ rất khác nhau.

Các nhà kinh tế hiện tin rằng Cục Dự trữ Liên bang sẽ công bố một đợt rút lại nhanh hơn chương trình mua trái phiếu thời đại dịch để chống giá cao hơn. Giá tiêu dùng ở Mỹ đã tăng trong tháng 11 với tốc độ nhanh nhất trong gần 40 năm.

Fed dường như không nản lòng trước những lo ngại về sự lây lan của biến thể Omicron, vì cho đến nay Hoa Kỳ đã tránh đưa ra các hạn chế mới. Chi tiêu của người tiêu dùng có vẻ vẫn mạnh và tỷ lệ thất nghiệp gần đây xuống mức thấp nhất trong 52 năm.

"Câu chuyện hoạt động vẫn rất tốt. Bằng chứng ban đầu là Omicron không thực sự có tác động lớn đến hành vi của người tiêu dùng", theo James Knightley, nhà kinh tế quốc tế trưởng tại ING.

Trong khi đó, ở châu Âu, các chính phủ đã nhanh chóng áp dụng lại một số hạn chế. Đức đã tuyên bố phong tỏa toàn quốc đối với những người chưa được tiêm chủng, cấm họ tiếp cận tất cả trừ các doanh nghiệp thiết yếu nhất, trong khi nước Anh một lần nữa yêu cầu mọi người làm việc tại nhà nếu có thể.

Ngay cả trước khi biến thể Omicron xuất hiện, sự phục hồi kinh tế ở châu Âu đang mất dần đà do những rắc rối trong chuỗi cung ứng và số ca nhiễm cao. Kinh tế Anh chỉ tăng 0.1% trong tháng 10.

Điều đó đặt Ngân hàng Trung ương Anh và Ngân hàng Trung ương châu Âu vào tình thế khó khăn khi họ cũng nỗ lực chống lạm phát. Nếu hành động rút hỗ trợ và cố gắng kiểm soát giá quá nhanh, họ có nguy cơ đảo ngược những thành tựu rất khó mới giành được trong hoạt động và việc làm.

Ông Knightley dự kiến Ngân hàng Trung ương Anh sẽ kiềm chế tăng lãi suất trong tháng này, như đã được dự đoán trước đó. ECB có thể công bố một chương trình mua trái phiếu chuyển tiếp để tránh lao xuống vực vào tháng Ba, khi các khoản mua kích thích trong thời đại dịch kết thúc.

Trong khi đó, Trung Quốc không nghĩ đến việc khi nào sẽ thắt chặt chính sách và đang quay trở lại chế độ nới lỏng khi nền kinh tế của nước này tăng trưởng chậm lại và các nhà phát triển bất động sản vỡ nợ. Tuần trước, họ thông báo sẽ giảm lượng tiền các ngân hàng phải dự trữ lần thứ hai trong năm nay, dành ra thêm 188 tỷ USD cho các khoản vay hộ gia đình và kinh doanh.

 “Nhu cầu này cao hơn. Dữ liệu kinh tế từ đầu mùa hè đến nay đang suy yếu," theo Jeffrey Sacks, trưởng bộ phận chiến lược đầu tư cho châu Âu, Trung Đông và châu Phi tại Citi Private Bank.

Sự phục hồi của Trung Quốc bắt đầu sớm hơn ở Châu Âu và Hoa Kỳ, vì vậy nó kết thúc nhanh hơn. Chính phủ mạnh tay với việc vay nợ quá mức trong lĩnh vực bất động sản của nước này cũng góp phần vào sự chậm lại. Tuy nhiên, Bắc Kinh cũng phải lo lắng về giá sản xuất cao, ông Knightley lưu ý.

Vào tháng 3/2020, rõ ràng các ngân hàng trung ương phải hành động để tránh thảm họa. Nhưng việc đảo ngược tiến trình hiện sẽ không dễ dàng. Nhiệm vụ này còn khó khăn hơn bởi sự khác biệt về khu vực có thể che khuất hướng di chuyển.

Ông Knightley nói: “Đó là một con đường rất, rất khó khăn cho các ngân hàng trung ương, rủi ro hoạt động ở cả hai bên."

Hy vọng lóe lên trong cơn ác mộng chuỗi cung ứng

Tình trạng tắc nghẽn cảng đang nới lỏng. Giá vận chuyển đang giảm từ các mức cao ngất trời. Việc giao hàng đang tăng tốc một chút.

Ngày càng có nhiều dấu hiệu cho thấy mớ lộn xộn chuỗi cung ứng cuối cùng cũng bắt đầu được dọn dẹp, theo Matt Egan tại CNN Business.

Điều đó không có nghĩa cơn ác mộng chuỗi cung ứng đã kết thúc. Vẫn chưa. Và tình hình có thể không sớm trở lại bình thường ở bất cứ đâu.

Các doanh nghiệp vẫn đang vật lộn với tình trạng thiếu tài xế xe tải. Những linh kiện quan trọng, trong đó có chip máy tính, vẫn khan hiếm. Và biến thể Omicron có nguy cơ gây áp lực mới lên chuỗi cung ứng.

Tuy nhiên, có bằng chứng cho thấy các điểm tắc nghẽn đang bắt đầu được khơi thông. Đó là điều đáng khích lệ bởi những căng thẳng chưa từng có đối với chuỗi cung ứng góp phần đáng kể vào lạm phát lịch sử ở Hoa Kỳ.

“Tôi ngày càng tin rằng điều tồi tệ nhất dường như đã qua. Có dữ liệu cho thấy mọi thứ đang được cải thiện. Nhưng vẫn còn rất nhiều điều không chắc chắn," theo Matt Colyar, nhà kinh tế tại Moody's Analytics.

Các mạng lưới logistics phải chịu áp lực rất lớn khi kinh tế thế giới đóng cửa khi Covid bắt đầu - và sau đó nhanh chóng mở cửa trở lại. Nhu cầu về hàng hóa tăng vọt và các chuỗi cung ứng just-in-time phải đối mặt với áp lực. Các đợt bùng phát virus corona và các giao thức y tế không nhất quán trên khắp thế giới góp phần thêm vào tình trạng hỗn độn.

Nhưng có thể tìm thấy lý do cho sự lạc quan trong các báo cáo kinh tế gần đây.

Chẳng hạn, chỉ số đơn đặt hàng tồn đọng trong khảo sát sản xuất của Viện Quản lý Cung ứng đã giảm xuống 61.9 trong tháng 11, so với mức cao kỷ lục 70.6 vào tháng Năm. Số công việc tồn đọng vẫn đang tăng, nhưng với tốc độ chậm hơn. Và tỷ lệ giao hàng của nhà cung ứng dường như đang cải thiện, dù từ các mức rất thấp.

Chỉ số sản xuất của Ngân hàng Dự trữ Liên bang Dallas cho thấy mức độ đơn đặt hàng chưa được thực hiện giảm trong tháng 11 và thời gian giao hàng giảm.

“Sẽ vẫn mất nhiều thời gian để các chuỗi cung ứng khôi phục hoàn toàn, nhưng ít nhất các bước đầu tiên có vẻ như đã được thực hiện theo hướng bình thường,” theo Thomas Simons, nhà kinh tế học tại Jefferies.