Các nhà khoa học cảnh báo lớp băng vĩnh cửu tan ra có thể khiến 50% cơ sở hạ tầng ở Bắc Cực có nguy cơ cao bị thiệt hại đến năm 2050, cần đến hàng chục tỷ dollar để bảo trì và sửa chữa.

Lớp băng vĩnh cửu trên thế giới - vùng đất đóng băng quanh năm - đã ấm lên 0.3 đến 1.0 độ C mỗi thập kỷ kể từ những năm 1980, với một số khu vực ở vùng Cao Bắc Cực đã tăng hơn 3°C trong bốn thập kỷ, theo một đánh giá khoa học về nghiên cứu được thực hiện trong hai thập kỷ qua đăng trên tạp chí Nature Reviews Earth & Environment.

Điều đó đủ để làm tan phần lớn mặt đất đóng băng vĩnh cửu. Hiện tại, ở miền bắc nước Nga, Alaska và Canada một số con đường đã bị vênh và móng của các tòa nhà đang nứt ra.

“Cơ sở hạ tầng đang gặp khó khăn,” đồng tác giả báo cáo Dmitry Streletskiy, một nhà địa lý tại Đại học George Washington, nói. “Nhưng không giống như một trận động đất, đây là một quá trình tương đối chậm, cho chúng ta đủ thời gian" để ngăn chặn một số thiệt hại.

Các nhà khoa học cho biết xu hướng này sẽ tiếp tục khi biến đổi khí hậu leo thang. Từ ảnh vệ tinh, họ ước tính ít nhất 120,000 tòa nhà, 40,000 km đường và 9,500 km  đường ống có thể gặp rủi ro, nhấn mạnh đến các mối đe dọa đối với một số đường cao tốc của Canada, Hệ thống Đường ống Xuyên Alaska, và các thành phố Vorkuta, Yakutsk và Norilsk của Nga.

Nhưng người ta vẫn đang xây dựng ở Bắc Cực. Các ảnh vệ tinh cho thấy cơ sở hạ tầng ven biển đã tăng 15%, tương đương 180 km vuông kể từ năm 2000, theo một nghiên cứu khác được công bố năm ngoái trên tạp chí Environmental Research Letters. Theo tác giả chính của nghiên cứu, Annett Bartsch, nhà nghiên cứu về địa cực của nhóm nghiên cứu b.geos có trụ sở tại Áo, khoảng 70% tăng trưởng liên quan đến ngành dầu khí, đặc biệt trên Bán đảo Yamal của Nga và gần mỏ khí đốt Yamburg.

Bà Bartsch nói: “Có rất nhiều con đường và đường ray mới.”

Các kỹ sư sử dụng nhiều chiến lược tốn kém khi xây dựng trên lớp băng vĩnh cửu. Ví dụ, họ đặt các đường ống chuyển nhiệt dọc theo các con đường và xây nền móng để giúp giữ cho mặt đất đóng băng ổn định.

Chi phí bảo trì cho các cơ sở hạ tầng chính có thể tăng thêm 15.5 tỷ USD đến giữa thế kỷ này, nhưng vẫn không thể ngăn chặn thiệt hại khoảng 21.6 tỷ USD, theo ước tính thận trọng nhất của báo cáo đánh giá.

Trong nhiều thập kỷ, các nhà nghiên cứu đã tập trung theo dõi lượng carbon bị nhốt trong lớp băng vĩnh cửu, lo ngại rằng việc giải phóng carbon dioxide và khí methane có thể khiến tình trạng nóng lên toàn cầu nhanh hơn.

Nhưng “tác động lên cơ sở hạ tầng đã xảy ra ngay lúc này,” theo Vladimir Romanovsky, nhà địa vật lý tại Đại học Alaska Fairbanks, người có nghiên cứu nằm trong số hơn 160 nghiên cứu được đánh giá trong bài tổng quan này. “Điều đó cấp bách hơn nhiều đối với những người sống và làm việc trên lớp băng vĩnh cửu.”