Tàu Ever Given đã được kéo ra khỏi Kênh Suez vào thứ Hai, 29/3, sau khi gây ách tắc giao thông trên tuyến đường thủy quan trọng trong sáu ngày, nhưng các chuyên gia cho rằng những gián đoạn đối với thương mại toàn cầu sẽ tiếp tục gây ảnh hưởng.

“Chúng ta có thể ăn mừng thành công của việc giải phóng con tàu và kênh Suez, nhưng câu chuyện chưa kết thúc ở đây,” Douglas Kent, phó chủ tịch điều hành chiến lược và liên minh tại Hiệp hội quản lý chuỗi cung ứng nói.

“Điều này chắc chắn sẽ tiếp tục gây ùn tắc ở các cảng và các cơ chế phân phối khác, và tất nhiên sau đó là sự hỗn loạn,” ông nói thêm.

Tàu Ever Given, một trong những con tàu lớn nhất thế giới, đã bị chắn ngang kênh Suez vào thứ Ba tuần trước. Kể từ đó, các đội nhóm đã làm việc ngày đêm để giải phóng con tàu, dài hơn 1.300 feet, gần bằng chiều cao của Tòa nhà Empire State.

Cuối cùng, con tàu được giải phóng vào khoảng 9 giờ sáng hôm thứ Hai sau khi hơn 10 tàu kéo đến hiện trường, cùng các thiết bị nạo vét chuyên dụng và các chuyên gia trục vớt, tất cả cùng làm việc để giải phóng con tàu 220,000 tấn.

Dù giao thông hiện đã trở lại trên tuyến đường thủy trọng yếu, những hậu quả sau nhiều ngày tạm dừng sẽ tiếp tục được cảm nhận.

Khoảng 12% thương mại toàn cầu đi qua Kênh Suez trên những con tàu lớn như Ever Given, có thể chở 20,000 container.

Lloyd’s List ước tính hơn 9 tỷ USD hàng hóa đi qua tuyến đường thủy dài 120 dặm mỗi ngày, tương đương khoảng 400 triệu USD mỗi giờ.

Theo Stephen Flynn, giáo sư của khoa học chính trị tại Đại học Northeastern: “Sự gián đoạn trong một tuần ở quy mô này sẽ tiếp tục gây hiệu ứng xếp tầng ... phải mất ít nhất 60 ngày trước khi mọi thứ được sắp xếp ổn thỏa và trở lại bình thường một chút." Ông nói thêm: “Mức độ gián đoạn sẽ tăng lên sau mỗi 24 giờ.”

Những tác động trực tiếp bao gồm tắc nghẽn tại các cảng cũng như các tàu không đến đúng vị trí cho chuyến hành trình tiếp theo. Quan trọng nhất, điều này càng làm tồi tệ thêm các chuỗi cung ứng vốn đang quay cuồng vì thiếu container trong bối cảnh bùng nổ mua vì Covid-19.

Flynn, đồng thời là giám đốc sáng lập tại Global Resilience Institute, lưu ý đây là một trong những thách thức của hệ thống just-in-time. Chẳng hạn, các dây chuyền lắp ráp sẽ không hoạt động vì các linh kiện không có khi cần.

“Trước đây chưa bao giờ căng thẳng đến mức này, và sẽ mất một khoảng thời gian dài, họ chỉ đang bắt đầu quá trình xử lý ... về cơ bản ta đã gây ra tình trạng tắc nghẽn không cho phép cài đặt và khởi động lại - bạn phải sắp xếp và cài đặt lại hệ thống và sẽ phải sắp xếp rất nhiều,” ông Flynn nói thêm.

Trong cuộc săn lùng hiệu quả và hàng hóa chi phí thấp, các con tàu ngày càng lớn hơn. Không phải tất cả các cảng đều có thể tiếp nhận những tàu có kích thước như Ever Given, tạo ra các hệ thống tập trung.

Những tàu cỡ này có thể đi từ Trung Quốc đến Rotterdam - con đường tàu Ever Given đã đi - nơi các container sau đó có thể được chất lên các tàu nhỏ hơn để đến những nơi khác của châu Âu hoặc các điểm đến khác trong đó có Hoa Kỳ.

Nói cách khác, các cảng nhỏ hơn không thể chịu được những xung đột lịch trình do tắc nghẽn tại Kênh Suez.

Theo Cơ quan quản lý kênh Suez, gần 19,000 tàu đã đi qua kênh này trong năm 2020, trung bình 51,5 lượt mỗi ngày.

Đến sáng thứ Hai, tổng cộng hơn 350 tàu đã ken đầy cả hai đầu Kênh Suez, vì tàu Ever Given chặn đứng đường vào ở cả hai hướng. Đại lý hãng tàu GAC cho biết giao thông dự kiến sẽ trở lại bình thường trong 3-4 ngày tới.

Các con tàu bắt đầu đi về phía nam từ Hồ Great Bitter vào Vịnh Suez vào chiều thứ Hai khi Cơ quan quản lý kênh đào Suez tìm cách để giao thông lưu thông trở lại.

“Dù mất bao lâu, thiệt hại đã xảy ra, các hãng vận chuyển cảnh báo có thể sẽ xảy ra gián đoạn chuỗi cung ứng trong nhiều tháng và công suất thậm chí còn thắt chặt hơn khi hàng nhập khẩu châu Á sang châu Âu và Bắc Mỹ tăng mạnh,” theo Mark Szakonyi, giám đốc điều hành The Journal of Commerce của IHS Markit.

Một số hãng vận tải biển, trong đó có Hapag-Lloyd, đã quyết định đổi tuyến các tàu đi quanh Mũi Hảo Vọng. Điều này làm tăng thêm ít nhất một tuần trên biển, đồng thời khiến chi phí nhiên liệu cao hơn.

Xa hơn, các chuyên gia không đồng ý về mức độ ảnh hưởng của điều này đối với người tiêu dùng Hoa Kỳ.

Jeffrey Bergstrand, giáo sư tài chính tại Đại học Kinh doanh Mendoza của Đại học Notre Dame, dự đoán những tác động tối thiểu.

“Sự cố của tàu chở dầu Ever Given làm tắc nghẽn kênh đào Suez trong khoảng một tuần, sẽ chỉ có tác động nhỏ và tạm thời đến giá hàng hóa nhập khẩu,” ông nói. “Vì hầu hết các mặt hàng nhập khẩu bị kẹt lại trong tuần trước đều đến châu Âu, người tiêu dùng Hoa Kỳ có thể sẽ thấy giá hàng nhập khẩu của Hoa Kỳ ít bị ảnh hưởng, ngoại trừ các sản phẩm trung gian của hàng hóa đầu ra của Hoa Kỳ được sản xuất ở Châu Âu."

Mặt khác, theo ông Flynn, giá ở Hoa Kỳ sẽ “gần như chắc chắn” tăng, do chuỗi cung ứng được kết nối với nhau của thế giới tiếp tục bị căng thẳng.

“Băng chuyền của hệ thống giao thông hàng hải là những gì đưa sản phẩm đi khắp nơi và chúng ta đã xem đó là điều hiển nhiên cho đến khi nó đột ngột dừng lại... Sẽ có rất nhiều ảnh hưởng bậc hai, bậc ba."