Italy dùng sức mạnh của Liên minh châu Âu chặn xuất khẩu 250,000 liều vaccine Covid-19 sang Australia vào thứ Năm, 4/3, trong bối cảnh tranh chấp leo thang gay gắt giữa EU và gã khổng lồ dược phẩm AstraZeneca.

Người phát ngôn của Thủ tướng Mario Draghi, Paola Ansuini, xác nhận động thái này và cho biết thêm Italy và Ủy ban châu Âu đã nhất trí về hành động này. Đây là lần đầu tiên những biện pháp như vậy của EU được sử dụng đối với vaccine.

Vào cuối tháng Một, một cuộc chiến công khai và gay gắt đã nổ ra giữa EU và AstraZeneca về các chậm trễ giao vaccine, sau khi AstraZeneca thông báo với EU họ sẽ cung cấp ít hơn hàng chục triệu liều so với thỏa thuận đến cuối tháng Ba.

Ủy ban châu Âu sau đó thông qua những biện pháp mới cho phép các quốc gia thành viên hạn chế xuất khẩu vaccine Covid-19 ra bên ngoài khối, trong một số tình huống nhất định. Cơ chế này được cho là không ảnh hưởng đến viện trợ nhân đạo hoặc COVAX, sáng kiến toàn cầu nhằm phân phối khoảng 2 tỷ liều vaccine cho những nước nghèo hơn.

Việc triển khai vaccine của khối 27 quốc gia tiếp tục bị đình trệ, khiến một số quốc gia thành viên ngày càng thất vọng quay sang bên ngoài để được hỗ trợ. Theo số liệu của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), chỉ có 5.5% dân số EU tương đương 447 triệu người đã được tiêm liều vaccine đầu tiên.

Hôm thứ Năm, 4/3, Bộ Ngoại giao Italy giải thích quyết định chặn AstraZeneca xuất khẩu vaccine của mình, với lý do công ty này chậm cung cấp vaccine cho Italy và Liên minh châu Âu, đồng thời lưu ý Australia không được  EU xem là quốc gia "dễ bị tổn thương."

Theo tuyên bố của Bộ, Italy trước đây đã cho phép công ty xuất khẩu "số lượng khiêm tốn các mẫu dùng cho những hoạt động nghiên cứu khoa học", nhưng đặt nghi vấn với ô hàng này vì có đến 250,700 liều.

Tuyên bố đề cập đến "số liều vaccine theo yêu cầu ủy quyền xuất khẩu cao so với số liều cung cấp cho Italy và rộng hơn là cho các nước EU cho đến nay."

AstraZeneca từ chối bình luận về quyết định của Italy.

Một quan chức EU cho biết Ủy ban châu Âu "không phản đối" quyết định của Italy áp đặt lệnh cấm xuất khẩu vaccine sang Australia.

Quan chức này có liên quan chặt chẽ đến các quy trình thương mại bên trong Ủy ban, nhưng không được phép phát biểu về các cuộc họp kín hoặc về các tài liệu thương mại giữa Ủy ban và các quốc gia thành viên Liên minh châu Âu.

Theo thủ tục của EU, một công ty muốn xuất khẩu vaccine từ một quốc gia thành viên EU phải thông báo cho quốc gia thành viên đó. Quốc gia thành viên kiểm tra các tiêu chí xuất khẩu và đưa ra dự thảo quyết định có chấp thuận xuất khẩu hay không. Các Ủy viên châu Âu sau đó có một ngày làm việc để thông qua, sửa đổi hoặc bác bỏ quyết định của quốc gia thành viên. Quốc gia thành viên phải tuân theo quyết định của Ủy ban.

Quan chức EU cho biết các nước thành viên EU đã chấp thuận 174 yêu cầu cấp phép xuất khẩu vaccine từ ngày 30/1 đến ngày 1/3/2021.

"Các mặt hàng xuất khẩu liên quan đến các điểm xuất khẩu sau: Argentina, Australia, Bahrain, Canada, Chile, Trung Quốc, Colombia, Costa Rica, Cộng hòa Dominica, Ecuador, Hong Kong, Nhật Bản, Kuwait, Macau, Malaysia, Mexico, New Zealand, Oman, Panama , Peru, Philippines, Qatar, Hàn Quốc, Saudi Arabia, Singapore, Nam Phi, Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất, Vương quốc Anh, Hoa Kỳ và Uruguay,"quan chức này cho biết.