Quỹ Dự trữ Liên bang đã công bố một thay đổi chiến lược lớn vào thứ Năm, 27/8, có khả năng sẽ giữ lãi suất ở mức thấp lâu hơn để giá tăng và việc làm phát triển.

Sau 18 tháng đánh giá, Fed đã công bố những thay đổi đối với chiến lược dài hạn được thiết kế nhằm giúp ngân hàng trung ương đáp ứng các mục tiêu lạm phát từ lâu vẫn chưa đạt được.

Chiến lược mới, bất ngờ được trình bày chi tiết trong một phát biểu của Chủ tịch Fed Jerome Powell, tuyên bố rằng ngân hàng trung ương hiện sẽ tìm cách đạt lạm phát trung bình 2% theo thời gian.

Điều đó có nghĩa sau thời kỳ lạm phát thấp - như hàng chục năm sau cuộc Đại suy thoái - Fed sẽ cho phép lạm phát tăng nóng lên trên 2%.

Fed một lần nữa tỏ dấu hiệu họ sẽ không vội vàng nâng lãi suất lên khỏi mức đáy - ngay cả khi lạm phát bắt đầu tăng khi Hoa Kỳ phục hồi sau đại dịch.

Sự thay đổi này nhấn mạnh lo ngại của Fed về việc rơi vào vòng xoáy giảm phát với lạm phát ngày càng thấp như những gì Nhật Bản đã trải qua. Các ngân hàng trung ương đã phải vật lộn để đảo ngược các chu kỳ như thế vì chúng trở thành những lời tiên tri tự ứng nghiệm. Một khi mọi người kỳ vọng giá giảm, họ sẽ ngừng mua hàng cho đến khi giá thật sự giảm. Đặc biệt rất khó phục hồi sau giảm phát khi lãi suất đã ở mức zero – tình trạng như hiện nay ở Hoa Kỳ

“Chúng tôi nhận thấy động lực bất lợi này diễn ra ở những nền kinh tế lớn khác trên thế giới và biết rằng một khi bắt đầu, sẽ rất khó vượt qua,” ông Powell nói trong bài phát biểu. "Chúng tôi muốn làm những gì có thể để ngăn chặn một điều như vậy xảy ra ở đây."

Chiến lược mới của Fed chính thức hóa các bước ngân hàng trung ương đã và đang thực hiện, đặc biệt trong thời kỳ suy thoái, để thổi sức sống cho nền kinh tế. Những người theo dõi Fed dự kiến khung hoạt động mới sẽ chưa được trình bày chi tiết cho đến tháng Chín.

Fed muốn tăng việc làm trong các cộng đồng thu nhập thấp

Cùng lúc, Fed đang có những nỗ lực mới nhằm vào vấn đề bất bình đẳng của Mỹ. Khoảng cách giàu nghèo ngày càng mở rộng trong những thập kỷ gần đây - một vấn đề có nguy cơ dẫn đến những thời kỳ bất ổn.

Chiến lược mới của Fed nhấn mạnh nhiệm vụ đạt được tỷ lệ việc làm tối đa là một "mục tiêu trên diện rộng và bao trùm."

"Sự thay đổi này phản ánh việc chúng tôi đánh giá cao những lợi ích của một thị trường lao động mạnh, đặc biệt đối với nhiều người trong các cộng đồng có thu nhập thấp và trung bình", ông Powell nói.

Fed cũng cho biết các quyết định của họ sẽ dựa trên việc khắc phục "tình trạng thiếu việc làm so với mức tối đa".

Chiến lược mới nêu bật nhận thức của nhiều nhà kinh tế rằng, do dân số già đi và các yếu tố khác, Hoa Kỳ có thể được hưởng cả tỷ lệ thất nghiệp thấp và lạm phát không cao. Họ chỉ ra rằng mức thất nghiệp thấp nhất trong 50 năm trước khi xảy ra đại dịch trùng với lạm phát thấp.

Theo ông Powell, “Thay đổi này có vẻ như không nhiều, nhưng phản ánh quan điểm của chúng tôi rằng có thể duy trì một thị trường việc làm mạnh mẽ mà không gây bùng nổ lạm phát”.

Tuy nhiên, Fed đã dừng việc thực hiện mục tiêu số, chẳng hạn tỷ lệ thất nghiệp 5%. Powell cho biết Fed tin rằng điều đó sẽ là "không khôn ngoan" vì mức việc làm tối đa là "không thể đo lường trực tiếp và thay đổi theo thời gian."

Những e ngại bong bóng

Việc thay đổi chiến lược của Fed đang được Phố Wall theo dõi chặt chẽ vì các chiến thuật của ngân hàng trung ương có tác động rất lớn đến thị trường tài chính.

Các chính sách tiền tệ nới lỏng của Fed trong thời kỳ đại dịch đã khiến thị trường chứng khoán bùng nổ, vốn đang ở mức cao kỷ lục. Một số nhà phê bình lo ngại Fed đang vô tình thổi phồng giá cổ phiếu lên mức không bền vững.

Tuy nhiên, Powell nhấn mạnh dù Fed đang tập trung ngăn chặn giảm phát, họ sẽ hành động quyết liệt nếu nền kinh tế quá nóng và cần được hạ nhiệt để ngăn chặn lạm phát phi mã.

Theo ông Powell, “Nếu áp lực lạm phát quá mức tích lũy hoặc kỳ vọng lạm phát tăng cao hơn mức phù hợp với mục tiêu của chúng tôi, chúng tôi sẽ không ngần ngại hành động.”

Ai lại muốn giá cao hơn?

Các nhà phê bình cho rằng nỗi ám ảnh của Fed về việc đạt lạm phát 2% là không đúng chỗ.

Peter Boockvar, giám đốc đầu tư tại Bleakley Advisory Group, cho rằng các biện pháp lạm phát ưu tiên của Fed có "sai sót" bởi chúng bị kéo xuống bởi chi phí chăm sóc sức khỏe phần lớn được chính phủ ấn định thông qua Medicare và Medicaid. Ông chỉ ra rằng giá tiêu dùng trung bình chính xác là 2% từ năm 2000.

Rất ít người Mỹ phàn nàn vào mùa xuân này khi giá của mọi thứ, từ xăng dầu đến thực phẩm lẫn giá vé máy bay đều giảm. Tuy nhiên, giá tăng sẽ bị nhiều người ta thán, đặc biệt những ai không có việc làm hoặc phải đối mặt với việc cắt giảm lương.

"Để lạm phát tăng trên 2% trong một khoảng thời gian sẽ làm tổn thương đến những người ... ít có khả năng chi trả nhất. Nói cách khác, mức lương thực tế THẤP HƠN là tác nhân gây suy giảm tăng trưởng", ông Boockvar viết.

Fed thừa nhận những thách thức này.

"Chúng tôi chắc chắn nhận thức rằng giá cao hơn đối với những mặt hàng thiết yếu như lương thực, xăng dầu và chỗ ở, làm tăng thêm gánh nặng nhiều gia đình phải đối mặt, đặc biệt những người đang gặp khó khăn vì mất việc làm và thu nhập. Tuy nhiên, lạm phát quá thấp kéo dài có thể dẫn đến những rủi ro nghiêm trọng cho nền kinh tế,” ông Powell nói.