Hoa Kỳ có thể chỉ còn vài tuần nữa là vỡ nợ lần đầu tiên.

Giới hạn nợ 28.4 nghìn tỷ USD đã được khôi phục ngày 1/8. Kể từ đó, Bộ trưởng Tài chính Janet Yellen duy trì hoạt động tài chính của quốc gia bằng cách sử dụng các thao tác kế toán khẩn cấp. Được gọi là "những biện pháp bất thường", các bước này cho phép chính phủ vay thêm vốn mà không vi phạm trần nợ.

Nhưng bà Yellen đã cảnh báo các nhà lập pháp nếu Quốc hội không tăng hoặc đình chỉ mức trần nợ, chính phủ liên bang sẽ hết các biện pháp bất thường đó vào ngày 18/10.

"Tại thời điểm đó, chúng tôi cho rằng Kho bạc sẽ còn rất ít nguồn lực và sẽ nhanh chóng cạn kiệt," bà Yellen viết trong một lá thư gửi Quốc hội. "Không chắc liệu chúng ta có tiếp tục đáp ứng được tất cả các cam kết của đất nước sau ngày đó hay không."

Thời điểm đã được đẩy nhanh so với trước đây, khi bà Yellen cho rằng điều này sẽ xảy ra vào một thời điểm nào đó trong tháng Mười.

Cái gọi là X-date này nên được xem là một dự đoán tốt nhất của Kho bạc, không phải là một thời hạn định sẵn dựa trên khoa học chính xác. Nói cách khác, nước Mỹ có thể chạm trần nợ vài ngày trước hoặc sau ngày 18/10.

Có rất nhiều, rất nhiều mảnh ghép đang chuyển động ở đây. Bản thân bà Yellen cảnh báo X-date "có thể dịch chuyển khó lường về phía trước hoặc phía sau."

Và với các nguy cơ - Jamie Dimon đã cảnh báo một vụ vỡ nợ sẽ gây ra "thảm họa với quy mô không thể tin được và gây tổn hại cho nước Mỹ trong 100 năm" - sẽ rất rủi ro nếu Quốc hội đến quá gần X-date, chứ chưa nói đến việc đi qua ngày đó.

Có thời gian xoay xở không? Có lẽ

Tất nhiên, các Bộ trưởng Tài chính thường dành cho mình thời gian rộng rãi khi công bố X-date - đề phòng trường hợp Quốc hội không qua được ngày đó. Đó là những gì đã xảy ra năm 2011: Washington không vỡ nợ khi đó, nhưng sự trì hoãn khiến Mỹ mất xếp hạng tín nhiệm hoàn hảo ở S&P và làm chao đảo các thị trường tài chính.

Điều này cũng giống như việc nói với ai đó thường xuyên đi muộn rằng bữa tối sớm hơn dự kiến hai giờ - chỉ để đảm bảo họ đến đúng giờ.

Có một số tranh luận về việc bà Yellen sẽ dành cho Quốc hội bao nhiêu thời gian lần này.

Khi được hỏi trong một phiên điều trần hôm thứ Năm "chuyện gì xảy ra vào ngày 19/10" câu trả lời của bà Yellen cho thấy có thể có một chút thời gian, nhưng không nhiều.

"Đơn giản là chúng ta đang ở trong một tình huống bất khả thi, khi đó Kho bạc sẽ bất lực vào ngày hôm đó hoặc một vài ngày sau đó... Chúng ta sẽ có nguồn lực rất hạn chế," bà Yellen nói. "Các nguồn lực sẽ nhanh chóng cạn kiệt. Chúng ta sẽ không thể thanh toán tất cả các hóa đơn của chính phủ."

Tuy nhiên, Văn phòng Ngân sách Quốc hội phi đảng phái (CBO) đã đưa ra một báo cáo cho thấy có thể có thêm thời gian sau ngày 18/10 để các nhà lập pháp tránh được một vụ vỡ nợ thảm khốc.

CBO dự đoán nếu giới hạn nợ không thay đổi, khả năng vay của Kho bạc bằng các biện pháp bất thường sẽ cạn kiệt và "rất có thể sẽ hết tiền mặt vào gần cuối tháng 10 hoặc đầu tháng 11". Con số này không thay đổi so với ước tính trước đó của CBO trong tháng Bảy.

CBO cảnh báo sau khi điều đó xảy ra, chính phủ liên bang sẽ "không thể chi trả đầy đủ các nghĩa vụ của mình và sẽ trì hoãn việc thanh toán cho một số hoạt động, không trả được nợ hoặc cả hai."

Zandi: X-Date sẽ vào khoảng ngày 20/10

Tuy nhiên, những người khác cho rằng có ít thời gian hơn nhiều.

Mark Zandi, trưởng kinh tế tại Moody's Analytics cho rằng bà Yellen "có thể hơi bảo thủ", nhưng không quá mức.

“Tôi sẽ không ngạc nhiên nếu muộn hơn ngày 18 một hoặc hai ngày,” ông Zandi nói. "Tôi ước tính ngày 20."

Điều đó ngụ ý có một chút dư địa, nhưng không nhiều, chắc chắn không nhiều như năm 2011. Zandi cho biết ông sẽ không thay đổi ước tính của mình - dù CBO có quan điểm lạc quan hơn.

Rất khó dự đoán

Vấn đề là xác định X-date chính xác ngày nay vô cùng khó khăn bởi có nhiều yếu tố đang biến chuyển hơn so với những cuộc đụng độ trần nợ trước đây.

Ngoài các khoản chi thông thường cho các hạng mục như An sinh xã hội, Medicare và các hợp đồng quốc phòng, Kho bạc đang thực hiện các khoản thanh toán lớn cho các chương trình cứu trợ thiên tai và Covid.

Đồng thời, nguồn thu từ thuế có nhiều biến động do ảnh hưởng của đại dịch.

"Thông thường, những điều này không quá khó để dự đoán. Nhưng hiện tại là đúng. Biến số trong dòng tiền hàng ngày rất cao so với tiền lệ lịch sử," theo Thomas Simons, nhà kinh tế thị trường tiền tệ cấp cao tại Jefferies.

Bà Yellen lưu ý tổng dòng tiền hàng ngày của chính phủ đạt trung bình gần 50 tỷ USD mỗi ngày trong năm qua và thậm chí từng vượt quá 300 tỷ USD.

“Gần hết tiền mặt một cách đáng sợ”

Giống như bà Yellen, một số người ở Phố Wall đang đẩy nhanh thời điểm chính phủ có thể vỡ nợ.

Gần đây nhất là ngày 10/9, Jefferies dự đoán Kho bạc có thể tránh vỡ nợ cho đến ngày 10-15/11, dựa trên dự đoán về số dư tiền mặt và dữ liệu cập nhật về các biện pháp bất thường.

"Kể từ đó, mọi thứ đã thay đổi," ông Simons viết trong một lưu ý cho khách hàng.

Đặc biệt, ông lưu ý lượng tiền mặt của Kho bạc "đã giảm nhanh hơn chúng tôi dự kiến trong suốt tháng Chín."

Đó không bao giờ là một dấu hiệu tốt khi tiến đến bế tắc trần nợ.

Ông Simons cho biết số dư tiền mặt của Kho bạc sẽ bắt đầu xuống "rất thấp" vào ngày 18/10. "Chúng tôi ít nhiều đồng ý với bà Yellen", Simons viết trong một báo cáo có tiêu đề "Yellen đánh dấu ngày 18/10... và chúng tôi nghĩ lần này bà thật sự có ý như thế."

Khi được hỏi về báo cáo của CBO, ông Simons thừa nhận có rất nhiều sự không chắc chắn và cho biết dự báo của CBO mang lại cho ông một chút hy vọng - nhưng không nhiều.

“Tôi vẫn nghĩ vào giữa tháng 10, Kho bạc sẽ gần như sắp cạn kiệt tiền mặt. Tôi vẫn vô cùng lo ngại về những gì sẽ xảy ra vào giữa tháng tới," ông Simons nói.