Đồng nhân dân tệ bị mắc kẹt trong cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung.

Đồng tiền của Trung Quốc đã giảm gần 9% so với dollar Mỹ từ tháng Tư và hiện giao dịch gần mức thấp nhất trong hơn một năm.

Đồng tiền lao dốc khiến Tổng thống Mỹ Donald Trump chú ý. Ông này trước kia đã cáo buộc Trung Quốc cố tình giữ cho giá trị đồng tiền thấp nhằm thúc đẩy ngành sản xuất khổng lồ của mình. Nhân dân tệ “đang rớt nhanh như hòn đá,” ông nói vào tháng trước.

Bắc Kinh kiểm soát được bao nhiêu đối với đồng tiền của họ?

Một loại tiền tệ khác

Nhân dân tệ không giao dịch tự do giống những đồng tiền lớn khác như dollar hay bảng Anh. Mỗi buổi sáng, ngân hàng trung ương Trung Quốc thiết lập biên độ trong đó giá trị của nhân dân tệ chỉ được phép lên xuống 2%.

Theo Aidan Yao, nhà kinh tế cao cấp tại hãng quản lý tiền tệ AXA Investment Managers, về mặt lịch sử, Trung Quốc có lý do để kiểm soát chặt đồng tiền của mình.

Khi Trung Quốc lần đầu tiên mở cửa nền kinh tế vào những năm 1970 và 1980, cố tình giữ cho nhân dân tệ thấp để ngành xuất khẩu đang phát triển của nước này cạnh tranh hơn so với các đối thủ châu Á là vì lợi ich của chính Trung Quốc.

Một lý do nữa là sự ổn định. Trung Quốc thoát khỏi những điều tồi tệ nhất của cuộc Khủng hoảng Tài chính châu Á cuối năm 1990, làm tan tác đồng tiền của những nước lân bang, là vì Trung Quốc hầu như đóng cửa trước các nhà đầu tư nước ngoài.

Nhân dân tệ giảm so với dollar

Ngân hàng Nhân dân

Giống như Quỹ dự trữ Liên bang ở Mỹ, ngân hàng trung ương Trung Quốc thiết lập lãi suất để giúp định hướng nền kinh tế, đồng thời cũng có thể ảnh hưởng đến giá trị đồng tiền.

Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc (PBOC) cũng sử dụng những công cụ khác, như quyết định các ngân hàng Trung Quốc phải dự trữ bao nhiêu tiền mặt.

Tuy nhiên PBOC hoạt động theo cách khác. Họ không độc lập với Đảng Cộng Sản cầm quyền, vì thế họ nhận lệnh về chính sách tiền tệ từ các nhà lãnh đạo cấp cao của Trung Quốc.

Ngân hàng trung ương Trung Quốc được biết đã can thiệp vào các thị trường, thông qua các ngân hàng thuộc sở hữu nhà nước hoặc sử dụng nguồn dự trữ ngoại tệ khổng lồ của mình để củng cố đồng yuan.

Thỉnh thoàng PBOC cũng gây ngạc nhiên lớn, như khi phá giá nhân dân tệ năm 2015.

“PBOC vẫn là một nhân tố lớn trong thị trường ngoại hối,” ông Yao nói. “Ta không thật sự thấy cách can thiệp tương tự như thế ở Fed, Ngân hàng trung ương châu Âu hay Ngân hàng Nhật Bản.”

Đợt lao dốc gần đây

Dù Trung Quốc có khả năng đóng vai trò quan trọng trong việc nhân dân tệ giao dịch như thế nào, các nhà phân tích vẫn hoài nghi đối với họ khiến đồng tiền này lao dốc so với dollar và những đồng tiền chính khác trong thời gian gần đây.

Theo các nhà phân tích, chiến tranh thương mại leo thang với Mỹ và các quan ngại về một đợt suy thoái trong kinh tế Trung Quốc góp phần đẩy nhân dân tệ xuống thấp hơn trong thời điểm Quỹ Dự trữ Liên Bang Mỹ đang đều đặn nâng lãi suất. Chính sách này khiến việc giữ dollar Mỹ hấp dẫn hơn đối với các nhà đầu tư, thúc đẩy họ bán đi những đồng tiền khác.

Dù nhân dân tệ yếu hơn khiến hàng xuất khẩu Trung Quốc rẻ hơn, giúp bù vào tác động từ thuế suất của Mỹ, các nhà phân tích tranh luận tại thời điểm này Bắc Kinh chú tâm hơn vào hỗ trợ đồng yuan.

Những động thái như thế “là dấu hiệu cho thấy” chính phủ Trung Quốc muốn một đồng tiền ổn định, theo ông Viraj Patel, một chiến lược gia ngoại hối tại ngân hàng đầu tư ING.

Dù nhân dân tệ có giảm mạnh trong vài tháng qua, PBOC trong tuyên bố gần đây cho biết họ đang hướng đến giữ cho nhân dân tệ ổn định trên diện rộng.

Điều gì xảy ra kế tiếp?

Trung Quốc muốn thị trường đóng vai trò quan trọng hơn nhiều trong việc quyết định giá trị đồng tiền của mình. Nhưng đó là một quá trình từ tốn.

Trong thập kỷ qua, đã có một thị trường dành cho các nhà đầu tư mua bán một phiên bản nhân dân tệ tự do hơn ở các trung tâm tài chính bên ngoài đại lục Trung Quốc như Hong Kong, London và New York. Nhưng giá trị của đồng tiền này vẫn liên kết chặt chẽ với giá nhân dân tệ ở nội địa Trung Quốc.

Những sáng kiến khác trong những năm gần đây, như các liên kết giao dịch chứng khoán và trái phiếu với Hong Kong, giúp các nhà đầu tư nước ngoài mua bán tài sản định giá bằng nhân dân tệ dễ dàng hơn.

“Trung Quốc muốn nâng cao ảnh hưởng của mình trong hệ thống tài chính Trung Quốc,” ông Yao nói.