Các thuyền viên, tài xế xe tải và nhân viên hàng không đã phải chịu đựng các đợt cách ly, hạn chế đi lại, những yêu cầu xét nghiệm và tiêm chủng Covid-19 phức tạp để giữ cho chuỗi cung ứng hoạt động trong thời gian đại dịch.

Nhưng nhiều người hiện đang đến giới hạn, dẫn đến một mối đe dọa khác đối với mạng lưới cảng, tàu container và các công ty vận tải hàng hóa đang vận chuyển hàng hóa trên khắp thế giới, vốn đang rối ren.

Trong thư ngỏ hôm thứ Tư, 30/9, gửi các nguyên thủ quốc gia tham dự Đại hội đồng Liên Hợp Quốc, Phòng Vận tải biển Quốc tế (ICS) và các nhóm ngành khác đã cảnh báo về một "sự sụp đổ hệ thống vận tải toàn cầu" nếu các chính phủ không khôi phục lại quyền tự do đi lại cho công nhân vận chuyển và để họ được ưu tiên tiêm vaccine đã được Tổ chức Y tế Thế giới công nhận.

Các nhóm viết: "Các chuỗi cung ứng toàn cầu đang bắt đầu oằn mình khi căng thẳng kéo dài hai năm ảnh hưởng đến nhân công ngành vận tải". Bức thư cũng được ký bởi Hiệp hội Vận tải Hàng không Quốc tế (IATA), Liên minh Vận tải Đường bộ Quốc tế (IRU) và Liên đoàn Công nhân Vận tải Quốc tế (ITF), đại diện cho 65 triệu công nhân vận tải toàn cầu.

"Tất cả các lĩnh vực vận tải cũng đang thiếu nhân công và nhiều người muốn rời đi hơn nữa vì hàng triệu người bị đối xử tồi tệ trong suốt đại dịch, khiến chuỗi cung ứng càng bị đe dọa hơn."

Guy Platten, tổng thư ký của ICS, cho biết tình trạng thiếu công nhân có khả năng trầm trọng hơn vào cuối năm vì các thuyền viên có thể không muốn ký các hợp đồng mới và có nguy cơ không thể về nhà vào dịp Giáng sinh do cảng đóng cửa và những thay đổi liên tục đối với các hạn chế đi lại.

Chuỗi cung ứng mong manh

Điều này sẽ gây áp lực lên các chuỗi cung ứng, có thể làm trầm trọng thêm những thách thức hiện tại đối với nguồn cung thực phẩm và nhiên liệu ở Vương quốc Anh, chẳng hạn.

“Chuỗi cung ứng toàn cầu rất mỏng manh và phụ thuộc nhiều vào thuyền viên từ Philippines cũng như tài xế xe tải để giao hàng. Đã đến lúc những người đứng đầu chính phủ phải đáp ứng nhu cầu của những người lao động này," theo Stephen Cotton, Tổng thư ký ITF.

Khi Karynn Marchal và thủy thủ đoàn của cô ấy được thông báo họ sẽ không được phép lên bờ khi cập cảng Hokkaido, Nhật Bản, đó là một cú đánh lớn về tinh thần.

“Không ai trong chúng tôi biết sự việc sẽ diễn ra trong bao lâu,” sỹ quan 28 tuổi của một tàu chở ô tô nói.

Đó là hơn 18 tháng trước. Marchal - và hàng trăm nghìn người đi biển như cô - đã không được phép lên bờ kể từ đó.

Sau nhiều tuần trên một con tàu, một vài giờ trên bờ mang đến thời gian nghỉ ngơi rất cần thiết. Nhưng các thuyền viên chỉ có thể rời tàu để đi nơi khác, thường là về nhà. Marchal tự coi mình là "một trong những người may mắn hơn", bởi vì cô ấy ít nhất đã có thể về đến nhà ở Mỹ.

“Có những người bị mắc kẹt trên biển hơn một năm,” cô nói.

Vào đầu đại dịch, nhiều thuyền viên đã đồng ý gia hạn hợp đồng thêm vài tháng để giữ cho nguồn cung thực phẩm, nhiên liệu, thuốc men và các mặt hàng tiêu dùng khác tiếp tục được vận chuyển đi khắp thế giới. Máy bay ngừng hoạt động và biên giới đóng cửa khiến việc di chuyển nhân công từ nơi này sang nơi khác trên thế giới và hoán đổi thủy thủ đoàn gần như không thể thực hiện được.  

Theo ICS, vào đỉnh điểm của cuộc khủng hoảng năm 2020, 400,000 thuyền viên đã không thể rời tàu để đổi tàu định kỳ, một số làm việc thêm 18 tháng sau khi kết thúc hợp đồng ban đầu của họ.

Tiêm chủng nhiều lần, xét nghiệm lặp lại

Dù những con số này đã được cải thiện, nhưng việc thay đổi thuyền viên vẫn là một thách thức lớn. Một số hạn chế đi lại đã lại được áp dụng do biến thể Delta và công nhân ngành vận tải tiếp tục phải đối mặt với vô số các yêu cầu về vaccine và xét nghiệm chỉ để thực hiện công việc của họ. Thường những hạn chế này được áp dụng ngay lập tức, ông Platten nói.

Theo Platten, các yêu cầu không nhất quán có nghĩa là một số thuyền viên phải tiêm chủng nhiều lần vì một số quốc gia chỉ chấp nhận một số loại vaccine nhất định.

Ông ta biết ít nhất một thuyền viên đã được tiêm sáu liều vaccine, theo ba phác đồ hai liều. "Đó là một cơn ác mộng. Tôi không thể hiểu tại sao chúng ta không có một tiêu chuẩn toàn cầu", ông nói.

Trong khi đó, việc phân phối vaccine không đồng đều trên toàn cầu nghĩa là chỉ có khoảng 25% đến 30% thuyền viên, nhiều người trong số đó đến từ Ấn Độ và Philippines, được tiêm chủng đầy đủ, theo ông Platten.

Xét nghiệm virus corona cũng là một thách thức. Trong tháng Hai, Đức đã đơn phương áp dụng xét nghiệm PCR bắt buộc không miễn trừ cho các tài xế xe tải, khiến các quốc gia láng giềng trong đó có Italy áp đặt các hạn chế tương tự để tránh hàng nghìn tài xế mắc kẹt trong lãnh thổ của họ.

Những biện pháp này ảnh hưởng đến hàng nghìn tài xế xe tải, đặc biệt là trên đèo Brenner giữa Italy và Áo, buộc họ phải xếp hàng nhiều ngày trong điều kiện nhiệt độ dưới 0 mà không có thức ăn hoặc cơ sở y tế. Chứng chỉ Covid Kỹ thuật số của Liên minh Châu Âu kể từ đó đã nới lỏng một ít, nhưng các điểm tắc nghẽn vẫn còn.

“Các lái xe đã phải đối mặt với hàng trăm vấn đề biên giới và phong tỏa trong suốt đại dịch. Các tài xế xe tải, người dân và doanh nghiệp phụ thuộc vào hàng hóa họ vận chuyển, phải trả giá đắt cho những hạn chế Covid sai lầm không miễn trừ cho công nhân vận tải,” theo Umberto de Pretto, Tổng thư ký IRU.

Marchal, sĩ quan, và thủy thủ đoàn của cô đã phải thực hiện 10 xét nghiệm Covid trong bảy ngày trước khi được phép vào xưởng đóng tàu ở Singapore để sửa chữa vào tháng trước. Việc bảo trì đã bị trì hoãn một tuần sau đợt bùng phát virus corona tại cảng và tàu dự kiến sẽ chưa được rời đi trước giữa tháng Mười. Trong thời gian chờ đợi, thủy thủ đoàn vẫn phải ở trên tàu.

Việc cách ly bắt buộc khi rời tàu và khi về đến quê hương có thể có nghĩa là các hoa tiêu và thuyền viên phải mất một tháng trong kỳ nghỉ phép của mình mắc kẹt trong phòng khách sạn trước khi có thể gặp được gia đình mình.

Các thuyền viên "vận hành ngành vận tải biển", nhưng họ không được ưu tiên như những công nhân tuyến đầu. Nếu muốn thế giới tiếp tục chuyển động, cần phải nới lỏng các hạn chế đi lại,” theo Shaailesh Sukte, thuyền trưởng của tàu container Seaspan Amazon.