Lạm phát tăng vọt, lãi suất tăng và gián đoạn chuỗi cung ứng thêm nữa sẽ tiếp sức cho biến động

Theo các chuyên gia, thị trường tài chính đã sẵn sàng cho một chuyến đi gập ghềnh trong năm 2022 khi đối mặt với áp lực lạm phát tăng cao, lãi suất tăng và gián đoạn chuỗi cung ứng quốc tế do biến thể Omicron gây ra.

Các nhà phân tích và nhà đầu tư tài chính cho rằng sự xuất hiện của biến thể Omicron làm tăng triển vọng bắt đầu tình trạng đình phát trong năm mới, với tăng trưởng kinh tế yếu hơn dù áp lực về giá đang tăng trong các chuỗi cung ứng vốn đã căng thẳng. Cuộc khủng hoảng năng lượng mùa đông cũng sẽ đè nặng lên các nền kinh tế của Châu Âu.

“Các loại vaccine và phương pháp điều trị Covid sẽ giúp giảm thiểu các gián đoạn xã hội, và dù nhiều doanh nghiệp đã học cách kinh doanh qua các lần đóng-mở vì đại dịch, những  hạn chế đáng kể vào mùa đông ở Anh và nước ngoài trở lại sẽ là một cú đánh mạnh vào nền kinh tế toàn cầu,” theo Laith Khalaf, người đứng đầu bộ phận phân tích đầu tư tại AJ Bell.

Nếu đại dịch dịu đi năm 2022 như hy vọng, các ngân hàng trung ương dự kiến sẽ tăng lãi suất hoặc giảm các chương trình kích thích mua trái phiếu nới lỏng định lượng trị giá hàng triệu dollar để cố gắng kiềm chế lạm phát. Trong tháng này, Cục Dự trữ Liên bang Mỹ cho biết họ dự kiến sẽ tăng chi phí đi vay lên ba lần trong năm 2022, điều này có thể khiến thị trường hoang mang và làm suy yếu sự phục hồi vốn đã được dự báo sẽ chậm lại trong năm 2022.

 “Lạm phát cao khiến các ngân hàng trung ương cảm thấy sức nóng, nhưng đến cuối năm 2022, chúng ta thấy một bối cảnh rất khác, với tình trạng đình trệ trở thành nguy cơ lớn hơn đình phát,” theo các nhà phân tích tại ngân hàng Nhật Bản Nomura.

Victor Golovtchenko, thuộc hãng môi giới trực tuyến Think Markets, cho rằng Fed Hoa Kỳ đang ở vị thế không thể tránh khỏi khi phải lựa chọn giữa “những con số lạm phát cao liên tục và các thị trường tài chính liên tục được định giá quá cao.”

Joost Beaumont, chiến lược gia cao cấp về thu nhập cố định tại ngân hàng Hà Lan ABN Amro, cho rằng hệ quả chính là năm tới sẽ có nhiều biến động đối với thị trường. “Chúng tôi dự kiến các điều kiện tài chính toàn cầu thắt chặt hơn, đặc biệt từ việc Fed tăng lãi suất và việc Mỹ tăng lãi suất một lần nữa sẽ kích hoạt những đợt biến động mạnh trên thị trường.”

Ông Khalaf của AJ Bell cho rằng thị trường trái phiếu cuối cùng phải đối mặt với ngày phán xét, trừ khi chính sách tiền tệ không bao giờ bình thường trở lại. “Đây có thể là một sự giảm phát dần dần chứ không phải một sự bùng nổ mạnh mẽ, nhưng đây sẽ vấn đề về thời điểm chứ không phải vấn đề có xảy ra hay không. Các trái phiếu chính phủ có thời hạn dài hầu hết sẽ nằm trong tầm ngắm, vì vậy các nhà đầu tư trái phiếu có thể tìm cách tự bảo vệ mình bằng cách tìm đến những trái phiếu có thời hạn ngắn hơn, thị trường có lợi suất cao hơn và các quỹ chiến lược sử dụng cách tiếp cận linh hoạt,” ông Khalaf nói.

Ngân hàng Trung ương Anh cũng dự kiến sẽ tăng lãi suất trong năm 2022, có lẽ hai hoặc ba lần, sau khi bất ngờ nâng lãi suất chính lên 0.25% tại cuộc họp tháng 12 bất chấp những lo ngại về biến thể Omicron.

“Theo một phương thức rất khác với sự hồi sinh từ đại dịch vừa qua, các ngân hàng trung ương hiện đang trên con đường thắt chặt chặt chẽ hơn. Chúng tôi tin rằng các nhà đầu tư ít nhất nên chuẩn bị cho những biến động mạnh hơn cho năm 2022,” theo George Lagarias, nhà kinh tế trưởng tại Mazars.

Giá năng lượng tăng mạnh ở châu Âu và châu Á khiến lạm phát tăng cao hơn trong năm nay, do nguồn cung phải vật lộn để đáp ứng nhu cầu sau khi các phong tỏa được nới lỏng trong mùa hè ở các nền kinh tế tiên tiến. Lạm phát dự kiến sẽ tiếp tục tăng trong ngắn hạn nhưng sau đó có thể giảm trở lại trong năm.

Bill Blain, một chiến lược gia thị trường và là người đứng đầu bộ phận các tài sản thay thế tại Shard Capital, cho rằng các nhà đầu tư đã không tính đến cuộc khủng hoảng năng lượng mùa đông vốn đang khiến các hóa đơn tăng cao và buộc một số nhà máy phải tạm ngừng hoạt động. Ông nói: “Các thị trường hầu như đang đánh giá thấp ảnh hưởng của giá điện cao hơn đến thu nhập và tăng trưởng của doanh nghiệp trên toàn cầu.”

Ông nói thêm, châu Âu đặc biệt dễ bị tổn thương, trong khi tình trạng mất điện và “sự phân tán công nghiệp” ở Trung Quốc có thể gây ra những hỗn loạn chuỗi cung ứng mới.

Các cổ phiếu công nghệ tăng trưởng cao nhưng có khả năng sinh lời thấp có thể bị ảnh hưởng xấu trong một thế giới lạm phát cao hơn và lãi suất tăng. Giá cổ phiếu của nhiều bên từng chiến thắng trong đại dịch như Zoom và Peloton đã giảm từ các mức cao kỷ lục trong năm 2021. Paul Craig, một nhà quản lý danh mục đầu tư tại Quilter Investors, cho biết các cổ phiếu theo định hướng tăng trưởng cực đoan có thể tiếp tục gặp khó khăn.

“Chúng ta có khả năng chứng kiến sự kết thúc của bong bóng định giá đối với các công ty khởi nghiệp mới nổi, tăng trưởng siêu tốc và các công ty công nghệ, và sẽ không bất ngờ gì nếu có thêm nhiều tổn thất hơn trong năm 2022,” ông nói.

Nền kinh tế Mỹ có thể chao đảo nếu luật Build Back Better  trị giá 1.75 ngàn tỷ USD của Tổng thống Joe Biden không được Thượng viện, nơi thượng nghị sĩ đảng Dân chủ Joe Manchin đang chặn gói cứu trợ này, thông qua.

Sự suy thoái hoặc tồi tệ hơn ở Trung Quốc cũng có thể gây xáo trộn thị trường trong năm 2022. “Bất chấp sự thay đổi lập trường chính sách gần đây của Bắc Kinh, chúng tôi dự kiến tăng trưởng sẽ suy yếu hơn nữa trong mùa xuân năm 2022 do lĩnh vực bất động sản ngày càng xấu đi, chi phí gia tăng vì chiến lược zero-Covid, xuất khẩu suy thoái và các nhà máy đóng cửa trên diện rộng trước và trong Thế vận hội mùa đông," ngân hàng Nomura cho biết và lo ngại "điều tồi tệ nhất vẫn chưa đến."

“Chúng tôi hy vọng Bắc Kinh sẽ có hành động quyết đoán hơn để ngăn vòng xoáy đi xuống trong mùa xuân năm 2022 và tăng trưởng có thể chạm đáy sau đó,” Nomura nói thêm.

Tăng trưởng yếu hơn ở nền kinh tế lớn thứ hai thế giới có thể kéo giá hàng hóa xuống. Oxford Economics dự đoán giá quặng sắt sẽ kết thúc năm 2022 thấp hơn mức hiện tại, trong khi Bắc Kinh dự kiến sẽ thúc ép các ngành công nghiệp thép của họ hạn chế phát thải khí nhà kính.

Theo Seema Shah, chiến lược gia trưởng tại Chief Global Investors, tỷ lệ tiêm chủng cao hơn, đặc biệt ở các thị trường mới nổi, sẽ là yếu tố quan trọng để chống đại dịch và giảm các tắc nghẽn trong chuỗi cung ứng.

“Trong năm 2022, các chính phủ ở những quốc gia thị trường mới nổi (EM) đang đẩy nhanh tốc độ tiêm chủng nên khoan dung hơn với Covid và giảm các chính sách ngăn Covid nghiêm ngặt. Điều này có nghĩa hoạt động sẽ được đẩy mạnh, mang lại cơ hội đầy hứa hẹn mở rộng giao thương khi mở cửa trở lại, đồng thời việc đóng cửa nhà máy và cảng có thể sẽ ít thường xuyên hơn,” ông Shah nói.

Hầu hết các ngân hàng ở Phố Wall đều dự báo cổ phiếu sẽ tiếp tục tăng trong năm 2022, thêm vào những khoản tăng mạnh trong năm 2020 và 2021.

Mark Haefele, giám đốc đầu tư của UBS Global Wealth Management, có cái nhìn tích cực về chứng khoán cho đầu năm 2022. “Tăng trưởng kinh tế toàn cầu có thể sẽ duy trì trên xu hướng trong nửa đầu năm 2022, chính sách tiền tệ vẫn nới lỏng, ngay cả khi các biện pháp hỗ trợ khẩn cấp đang được thu hẹp và chúng tôi kỳ vọng thu nhập doanh nghiệp toàn cầu sẽ tăng trưởng 10% trong năm tới,” ông nói.

Nhưng các chiến lược gia tại Bank of America dự đoán một năm hơi tiêu cực, vì "có quá nhiều điểm tương đồng giữa ngày nay và giai đoạn1999-2000 để có thể bỏ qua."

Vương quốc Anh vẫn nổi bật vì giá rẻ và không được yêu thích so với các thị trường khác. Điều đó có thể có nghĩa việc tiếp quản sẽ tiếp tục trong 12 tháng tới, nếu những kẻ săn mồi ở nước ngoài tấn công các công ty Anh bị định giá thấp, theo Alex Wright, giám đốc danh mục đầu tư của quỹ các tình huống đặc biệt của Fidelity.

“Cổ phiếu của Vương quốc Anh vẫn bị định giá thấp hơn đáng kể so với thị trường toàn cầu và được định giá hợp lý về mặt tuyệt đối. Điều này được phản ánh qua hoạt động M&A gia tăng đáng kể, yếu tố đóng góp chính vào hiệu quả hoạt động cho các quỹ của chúng ta. Chúng ta có khả năng nhận được nhiều giá thầu hơn nếu chiết khấu định giá so với các công ty ở nước ngoài không đóng lại,” ông nói.

Nhưng nguy hiểm tiềm ẩn rất nhiều khi năm mới đến gần. “Ba rủi ro chính nằm trong một sai lầm chính sách gây ra sự tàn phá tài chính, sự chuyển đổi năng lượng mất trật tự khi giá một số hàng hóa tăng vọt và một biến thể cứng đầu lẩn tránh sự bảo vệ của vaccine,” theo các nhà phân tích tại Generali Invest.