Lạm phát tăng với tốc độ nhanh nhất trong 12 tháng trong gần 40 năm trong tháng 12, theo một chỉ số được theo dõi chặt chẽ Bộ Lao động Hoa Kỳ công bố hôm thứ Tư, 12/1.

Chỉ số giá tiêu dùng, một chỉ số đo lường chi phí của hàng chục mặt hàng, đã tăng 7%, theo Cục Thống kê Lao động của Bộ. Tính trên cơ sở hàng tháng, CPI đã tăng 0.5%.

Các nhà kinh tế được Dow Jones khảo sát dự kiến chỉ số này sẽ tăng 7% hàng năm và 0.4% so với tháng 11.

Đây mức tăng hàng năm nhanh nhất kể từ tháng 6/1982 và diễn ra trong bối cảnh thiếu hụt hàng hóa và nhân công cũng như dòng tiền chảy qua nền kinh tế Hoa Kỳ chưa từng có từ Quốc hội và Cục Dự trữ Liên bang.

Bất chấp mức tăng mạnh, chứng khoán tăng sau thông tin này trong khi lợi suất trái phiếu chính phủ chủ yếu ở mức âm.

 “Báo cáo CPI tháng 12 với mức tăng 7% trong 12 tháng qua sẽ gây sốc đối với một số nhà đầu tư vì chúng ta chưa từng thấy con số nào cao như vậy. Tuy nhiên, điều này đã được nhiều người dự đoán trước và ta có thể thấy phản ứng đó trên thị trường trái phiếu khi lãi suất dài hạn cho đến sáng nay vẫn đang giảm,” theo Brian Price, người đứng đầu bộ phận quản lý đầu tư tại Commonwealth Financial Network.

Nếu loại trừ giá thực phẩm và năng lượng, CPI lõi tăng 5.5% so với năm trước và 0.6% so với tháng trước, so với ước tính lần lượt tăng 5.4% và 0.5%. Đối với lạm phát cơ bản, đây là mức tăng hàng năm lớn nhất kể từ tháng 2/1991.

Chi phí nhà ở, chiếm gần một phần ba tổng chi phí này, tăng 0.4% trong tháng và 4.1% trong cả năm, tăng nhanh nhất kể từ tháng 2/2007.

Giá xe đã qua sử dụng, vốn là thành tố chính gây tăng lạm phát trong đại dịch Covid do những hạn chế chuỗi cung ứng giới hạn sản lượng xe mới, đã tăng thêm 3.5% trong tháng 12, nâng mức tăng so với một năm trước lên 37.3%.

Ngược lại, giá năng lượng hầu hết đều giảm trong tháng, giảm 0.4% do dầu nhiên liệu giảm 2.4% và xăng giảm 0.5%. Tuy nhiên, tính chung giá năng lượng tăng 29.3% trong 12 tháng, bao gồm khoản tăng 49.6% đối với xăng.

Các quan chức Fed đang theo dõi chặt chẽ dữ liệu lạm phát và nhiều người dự kiến Fed sẽ tăng lãi suất trong năm nay trong nỗ lực chống giá tăng và khi bức tranh việc làm tiến đến tình trạng toàn dụng. Dù ngân hàng trung ương sử dụng chỉ số giá chi tiêu tiêu dùng cá nhân làm thước đo lạm phát chính, các nhà hoạch định chính sách thu thập nhiều thông tin để đưa ra quyết định.

“Chỉ số CPI sáng nay thực sự chỉ củng cố những gì chúng ta đã biết: Ví tiền của người tiêu dùng đang cảm thấy áp lực về giá cả và đến lượt mình, Fed đã báo hiệu cách tiếp cận diều hâu hơn. Nhưng câu hỏi vẫn là liệu Fed có tăng tốc khi lạm phát dường như sẽ kéo dài, ít nhất trong trung hạn hay không,” theo Mike Loewengart, giám đốc điều hành chiến lược đầu tư tại E-Trade. “Với các ca nhiễm Covid tiếp tục tăng, tác động đến chuỗi cung ứng và tình trạng thiếu lao động có thể kéo dài, càng khiến giá tăng cao hơn.”

Lạm phát đang ăn sâu vào khoản tăng lương mạnh của người lao động. Tuy nhiên, thu nhập thực tế trung bình theo giờ tăng nhẹ 0.1% trong tháng, vì tổng tăng 0.6% lớn hơn mức tăng CPI 0.5%. Theo tính toán của BLS, trên cơ sở hàng năm, thu nhập thực tế giảm 2.4%.

Các quan chức Fed phần lớn cho rằng áp lực lạm phát tăng là do các vấn đề cụ thể của đại dịch, trong đó tình trạng thiếu nhân công khiến chuỗi cung ứng bị tắc nghẽn và các kệ hàng trống không. Dù có dấu hiệu cho thấy các ca nhiễm biến thể omicron có thể sớm đạt đỉnh, những vấn đề về Covid kéo dài kết hợp với thời tiết lạnh giá ở Đông Bắc “tạo ra áp lực tăng mới đối với giá thực phẩm,” theo Paul Ashworth, trưởng kinh tế Hoa Kỳ tại Capital Economics.

Giá lương thực nhìn chung đã tăng 0.5% trong tháng 12 và tăng 6.3% trong 12 tháng, mức tăng lớn nhất kể từ tháng 10/2008.

Các nhà đầu tư đa phần dự kiến Fed sẽ bắt đầu nâng lãi suất trong tháng Ba. Chủ tịch Fed Jerome Powell, tại phiên điều trần xác nhận hôm thứ Ba trước hội đồng ngân hàng Thượng viện, không đưa ra ngày cụ thể nào nhưng thừa nhận miễn là các điều kiện hiện tại vẫn kéo dài, các đợt tăng lãi suất sẽ được thực hiện.

Theo Công cụ FedWatch của CME, thị trường đang định giá gần 79% khả năng tăng ¼ điểm phần trăm đầu tiên trong tháng Năm và có khoảng 50% khả năng Fed có thể tiến hành bốn đợt tăng như thế trong năm 2022.