Nếu mọi thứ theo đúng kế hoạch, Cục Dự trữ Liên bang trong hơn hai tháng nữa sẽ tiến hành đợt tăng lãi suất đầu tiên trong ba năm, một động thái các nhà hoạch định chính sách cho là cần thiết và các thị trường cũng như nền kinh tế đang miễn cưỡng chấp nhận.

Lần cuối Fed tăng lãi suất vào cuối năm 2018, một phần của quá trình “bình thường hóa” xảy ra trong thời kỳ suy yếu của quá trình phát triển  kinh tế kéo dài nhất trong lịch sử Hoa Kỳ.

Chỉ bảy tháng sau, ngân hàng trung ương rút lui khi tăng trưởng ngày càng trở nên mong manh. Tám tháng sau lần cắt giảm ban đầu vào tháng 7/2019, Fed đã buộc phải đưa lãi suất đi vay chuẩn của mình về zero khi Hoa Kỳ đối mặt với một đại dịch đã đẩy nền kinh tế toàn cầu vào cơn nguy khốn bất ngờ.

Vì vậy, khi các quan chức chuẩn bị quay lại chính sách tiền tệ thông thường hơn, Phố Wall theo dõi chặt chẽ. Ngày giao dịch đầu tiên của năm mới cho thấy thị trường sẵn sàng tiếp tục đẩy cao hơn, trong bối cảnh nhiều biến động kể từ khi Fed ám chỉ xoay trục chính sách cách đây một tháng.

“Khi nhìn lại lịch sử của Fed, thường có nhiều lần thắt chặt trước khi ta gặp rắc rối với nền kinh tế và thị trường,” theo Jim Paulsen, chiến lược gia đầu tư tại Leuthold Group.

Ông Paulsen dự kiến thị trường sẽ đón nhận đợt tăng ban đầu - có khả năng được thông qua trong cuộc họp ngày 15-16 tháng Ba - mà không quá ầm ĩ, vì thị trường đã được thông tin kỹ lưỡng và vẫn sẽ chỉ đưa tỷ giá chuẩn qua đêm lên phạm vi 0.25% - 0.5%.

“Chúng ta đã phát triển quan điểm này đối với Fed dựa trên vài thập kỷ qua khi kinh tế tăng trưởng 2% mỗi năm. Trong một thế giới kinh tế tăng trưởng đình trệ 2%, nếu Fed thậm chí nghĩ đến việc thắt chặt, điều đó sẽ gây thiệt hại. Nhưng chúng ta không còn sống trong thế giới đó nữa," ông Paulsen nói.

Tại cuộc họp tháng 12, các quan chức Fed dự kiến sẽ có hai lần tăng 25 điểm cơ bản trước khi kết thúc năm. Một điểm cơ bản bằng một phần trăm của 1 điểm phần trăm.

Định giá hiện tại trên thị trường hợp đồng tương lai của các quỹ liên bang cho thấy khoảng 60% khả năng tăng lãi suất vào tháng Ba và xác suất 61% Ủy ban thị trường mở liên bang thiết lập lãi suất sẽ có thêm hai lần tăng nữa vào cuối năm 2022, theo FedWatch Tool của CME.

Những đợt tăng sau đó là khi Fed có thể thấy một số tác động trở lại.

Fed tăng lãi suất để đối phó với áp lực lạm phát đang phi mã với với tốc độ nhanh nhất trong gần 40 năm. Chủ tịch Jerome Powell và hầu hết các nhà hoạch định chính sách khác đã dành phần lớn thời gian của năm 2021 để nhấn mạnh rằng giá sẽ sớm giảm xuống, nhưng vào cuối năm thừa nhận xu hướng này không còn là “nhất thời.”

Chuẩn bị hạ cánh

Liệu Fed có thể bố trí một “đợt hạ cánh có trật tự” hay không sẽ xác định cách thị trường phản ứng với các đợt tăng lãi suất, theo Mohamed El-Erian, trưởng cố vấn kinh tế tại Allianz, chủ tịch của Gramercy Fund Management.

Trong kịch bản đó, “Fed làm đúng và nhu cầu nới lỏng một chút và phía nguồn cung phản ứng. Đó là loại điều chỉnh kiểu Goldilocks,” ông El-Erian nói.

Tuy nhiên, ông cho rằng điều nguy hiểm là lạm phát vẫn kéo dài và thậm chí còn tăng cao hơn dự đoán của Fed, dẫn đến phản ứng quyết liệt hơn.

 Các bên kỳ cựu trên thị trường đang theo dõi lợi suất trái phiếu, dự kiến sẽ cho trước manh mối về ý định của Fed. Lợi tức phần lớn vẫn ở trong tầm kiểm soát bất chấp các kỳ vọng tăng lãi suất, nhưng ông Paulsen dự kiến sẽ thấy một phản ứng cuối cùng có thể đưa lợi suất trái phiếu Kho bạc 10 năm chuẩn lên khoảng 2% trong năm nay.

Đồng thời, ông cũng dự kiến nền kinh tế sẽ hoạt động khá tốt trong năm 2022 ngay cả khi thị trường gặp phải một số khó khăn. Tương tự, ông Paulsen cho rằng nền kinh tế đủ mạnh để chịu được việc tăng lãi suất, điều này sẽ thúc đẩy lãi suất đi vay trên một loạt các sản phẩm tiêu dùng. Tuy nhiên, ông dự kiến sẽ có điều chỉnh trong nửa cuối năm khi lãi suất tiếp tục tăng.

Nhưng Lisa Shalett, giám đốc đầu tư của Morgan Stanley Wealth Management, cho rằng sự hỗn loạn của thị trường sẽ rõ rệt hơn ngay cả khi nền kinh tế tăng trưởng.

Theo bà Shalett, thị trường đang ra khỏi khoảng thời gian “lãi suất thực sụt giảm kéo dài, cho phép cổ phiếu thoát khỏi các yếu tố cơ bản về kinh tế và hệ số giá/thu nhập của chúng tăng lên.”

“Giờ đây, thời kỳ lãi suất quỹ liên bang giảm bắt đầu vào đầu năm 2019 đang kết thúc, cho phép tỷ giá thực tăng lên từ các mức thấp âm lịch sử. Sự thay đổi này có thể gây ra biến động và những thay đổi nhanh chóng trong vị trí dẫn đầu thị trường,” bà nói thêm.

Các nhà đầu tư sẽ xem xét kỹ hơn tư duy của Fed vào cuối tuần này, khi biên bản cuộc họp FOMC tháng 12 được công bố vào thứ Tư. Mối quan tâm đặc biệt đối với thị trường sẽ là các thảo luận không chỉ về tốc độ tăng lãi suất và quyết định thu hẹp việc mua tài sản, mà còn là thời điểm ngân hàng trung ương sẽ bắt đầu giảm bảng cân đối kế toán.

Ngay cả khi Fed dự định dừng các khoản mua trong mùa xuân, họ sẽ tiếp tục tái đầu tư số tiền thu được từ các trái phiếu hiện tại, điều này sẽ duy trì bảng cân đối kế toán quanh mức hiện tại 8.8 nghìn tỷ USD.

Nhà kinh tế Andrew Hollenhorst của Citigroup dự kiến việc giảm bảng cân đối kế toán sẽ bắt đầu vào quý một năm 2023.