Mexico có thể áp một khoản thuế 4 tỷ USD lên ngô và đậu nành xuất khẩu hàng năm của Mỹ nếu tổng thống Donald Trump đẩy cuộc tranh cãi thương mại lên cao hơn với những khoản thuế mới, và nước này đang nghiên cứu làm thế nào để giảm nhẹ tác hại của một động thái như thế.

Đầu tháng này, Mexico đã ngay lập tức trả đũa khi ông Trump áp thuế kim loại, đánh vào hàng chục mặt hàng nhập khẩu Mỹ trong đó có thép, táo và thịt heo.

Tuy nhiên họ kềm chế trước mặt hàng nông sản sinh lợi nhất của Mỹ: ngũ cốc, đặc biệt là ngô và đậu nành, dùng nuôi bò, lợn và gà của Mexico.

Áp những khoản thuế như thế sẽ là lựa chọn cuối cùng khi tấn công vào thị trường xuất khẩu hàng đầu của người nông dân trồng ngô Mỹ, đồng thời sẽ gây tổn hại cho chính Mexico. Nhưng nước này đã tăng nhập khẩu ngũ cốc từ những bên cung ứng như Brazil và Argentina có thể giúp giảm nhẹ tác động.

“Vấn đề này là một phần của giai đoạn hai,” theo Bosco de la Vega, người đứng đầu cơ quan vận động nông nghiệp chính của Mexico, Hội đồng Trang trại Quốc gia. Ông cho biết các khoản thuế đánh lên ngũ cốc được thảo luận tại một cuộc họp ngày 4/6 tại Bộ Kinh tế Mexico, chịu trách nhiệm về thương mại. Bộ trưởng kinh tế Ildefonso Guajardo có mặt tại cuộc họp.

“Điều này được cố tình dành cho giai đoạn khủng hoảng chính,” ông de la Vega nói.

Theo ông, bất kỳ động thái nào đánh vào ngũ cốc đều nhắm mục tiêu đến vành đai trồng ngô của Mỹ, với những bang như Missouri, Kansas, Iowa và Nebraska, những bang đã bỏ phiếu cho ông Trump trong cuộc bầu cử 2016.

Raul Urteaga, giám đốc bộ phận thương mại quốc tế thuộc bộ nông nghiệp Mexico, cho biết Mexico “hiện tại” không nhắm vào ngũ cốc Mỹ, nhưng sẽ không loại trừ động thái như thế trong tương lai và cho biết Mexico đang tìm kiếm những bên cung ứng thay thế.

Quyết định không áp dụng biện pháp như thế trong việc trả đũa là nhằm giữ lại các khả năng tại bàn đàm phán khi các cuộc đàm phán thương mại tiếp tục và tránh gây tổn hại cho người tiêu dùng Mexico vì mức giá cao.

Một trong những mối lo của Mexico là ông Trump quyết định đưa việc điều tra an ninh quốc gia thành thuế đánh lên ô tô nhập khẩu, có thể gây tổn hại cho ngành ô tô trị giá 67 tỷ USD của Mexioc.

“Đó là lý do vì sao chúng tôi chuẩn bị,” ông de la Vega nói.

Ông Urteaga, một trong những nhà đàm phán Mexico trong Hiệp định Tự do Thương mại Bắc Mỹ ban đầu, nói đến hai đoàn đại biểu thương mại ông tổ chức cùng với 17 bên mua ngũ cốc Mexico đến Brazil và Argentina năm ngoái, nhằm thay thế các nhà cung ứng Mỹ.

“Tôi muốn nhấn mạnh cả ngô vàng và đậu nành đều là những cơ hội rất thú vị để Argentina và Brazil trở thành các bên cung ứng thay thế,” ông nói.

“Tôi nhấn mạnh đến nhập khẩu từ Nam Mỹ, đơn giản chỉ vì hiện tại đó là điều hiển nhiên nhất.”

Trong vài thập kỷ qua, ngũ cốc rẻ của Mỹ giúp chuyển đổi ngành thịt bò Mexico, trở thành nước xuất khẩu lớn trên thế giới.

Nếu các thuế suất trả đũa của Mexico đánh lên ngô và đậu nành, ngành này sẽ gặp khó khăn khi tìm nhà cung ứng thay thế mà không phải chịu chi phí cao hơn đáng kể. Một số người ở Mexico không tin rằng điều này có thể được tiến hành mà không gây tổn thất nghiêm trọng.

“Trong ngắn hạn, hai sản phẩm này không có khả năng thay thế thật sự. Tác động đến các ngành thịt heo và thịt bò tại Mexico về chi phí sẽ tàn khốc,” theo Mariano Ruiz-Funes, nguyên thứ trưởng bộ nông nghiệp.

Theo ông De la Vega, khả năng mở hạn ngạch miễn thuế thu hút hành nhập khẩu từ những nhà cung ứng khác và bù cho chi phí cao hơn từ ngũ cốc Mỹ đang được đánh giá cùng Bộ Kinh tế. Điều này cũng đã được thực hiện đối với thịt heo vào tuần trước.

Những bên được lợi ngay có thể là Brazil và Argentina, nơi các nhà nhập khẩu Mexico hiện đang thu mua thêm nhiều ngũ cốc, cả vì các lý do kinh tế cũng như một phần trong chiến lược giảm phụ thuộc vào Hoa Kỳ từ khi ông Trump bắt đầu đe dọa loại bỏ NAFTA.

Trong quý một năm nay, theo số liệu từ chính phủ Mexico, nước này đã nhập khẩu khoảng 107,000 tấn ngô vàng từ Brazil, ước tính trị giá 17.5 triệu USD, và khoảng 74,000 tấn đậu nành tổng cộng khoảng 31 triệu USD.

Cả hai con số này đều đi từ mức zero cùng kỳ năm ngoái.

Ông De la Vega cho biết ông dự kiến ngô nhập khẩu từ nông dân Brazil sẽ đạt 1 triệu tấn đến cuối năm, cộng thêm 500,000 tấn từ Argentina.

Số lượng này vẫn còn xa mới thay thế được các các lô hàng từ Mỹ. Năm ngoái, nông dân Mỹ bán cho người láng giềng phía nam 14 triệu tấn ngô và gần 4 triệu tấn đậu nành.

“Bất kỳ gián đoạn nào đối với việc buôn bán cực kỳ trọng yếu này thông qua những hàng rào thuế quan và phi thuế quan đều bất lợi đối với nông dân Mỹ, người chăn nuôi gia súc Mexico, và cuối cùng là người tiêu dùng,” theo Ryan LeGrand, người đứng đầu văn phòng Mexico của Hội đồng Ngũ cốc Hoa Kỳ.