Tổng thống Donald Trump đánh thuế lên ô tô lắp ráp ở châu Âu sẽ khiến căng thẳng thương mại leo thang đáng kể và khiến Liên minh châu Âu nhanh chóng phản đòn.

Ông Trump đã đe dọa biến ô tô thành mục tiêu tiếp theo trong cuộc tranh chấp xuyên Đại Tây Dương vào thứ Sáu, 22/6, khi cho biết ô tô sẽ chịu khoản thuế 20% nếu Liên minh châu Âu không dỡ bỏ các khoản thuế và hàng rào thương mại của chính mình.

“Nếu thuế và hàng rào thương mại của EU không được nhanh chóng dỡ bỏ, chúng tôi sẽ áp một khoản thuế 20% lên ô tô nhập vào Hoa Kỳ của họ. Hãy sản xuất xe ở đây!” ông Trump viết trên Twitter.

Nếu ông Trump thực hiện lời đe dọa của mình, các nhà phân tích cho rằng Liên minh châu Âu sẽ sẳn sàng đáp trả.

“Ô tô là vấn đề lớn, lớn hơn nhiều so với thép,” theo David Henig, một cựu đàm phán thương mại ở Anh, người từng có các cuộc đàm phán thương mại với Hoa Kỳ.

Mỗi năm một lượng ô tô trị giá 38 tỷ euro (44 tỷ USD) được xuất từ Liên minh châu Âu sang Mỹ. Đây là thị trường xuất khẩu lớn nhất đối với ngành công nghiệp là xương sống cho sản xuất ở châu Âu.

“Thậm chí ngay lúc này, các quan chức châu Âu đang xem xét các thống kê” để tìm cách trả đũa các khoản thuế Mỹ áp lên ô tô, ông Henig nói.

Theo các nhà phân tích, EU có khả năng sử dụng cùng cách họ đã từng dùng sau khi ông Trump áp thuế lên thép và nhôm châu Âu. Điều này khiến cả 28 thành viên EU cùng đồng lòng áp thuế lên 3 tỷ USD hàng hóa Mỹ vào tuần trước.

Đề nghị đàm phán trong khi chuẩn bị trả đũa

Với quy mô mậu dịch đang bị đe dọa, và khả năng các công ty châu Âu xuất khẩu ô tô từ nhà máy ở Mỹ trở ngược về châu Âu sẽ bị thiệt hại, các quan chức EU có thể bắt đầu bằng cách đề nghị đàm phán với ông Trump.

“Họ sẽ cố đưa ra củ cà rốt,” ông Henig nói.

Chính quyền Trump có thể sẽ không nghe theo. Quan chức thương mại hàng đầu châu Âu cho biết bà đã đề nghị bỏ khoản thuế 10% đánh lên ô tô trong các cuộc đàm phán về thuế kim loại, nhưng Hoa Kỳ từ chối tham gia.

Cùng lúc, Liên minh châu Âu có thể hoàn tất danh sách các sản phẩm Mỹ có thể chịu thuế trả đũa. Danh sách này có thể có hóa chất, sản phẩm hàng không vũ trụ và nông sản.

Nhắm mục tiêu đến các nhãn hàng và nông dân hàng đầu

Liên minh châu Âu sẽ chọn mục tiêu từ những hàng nhập khẩu Mỹ trị giá khoản 256 tỷ euro (299 tỷ USD) mỗi năm.

“Mục tiêu sẽ gồm những nhãn hàng mang tính biểu tượng của Mỹ cũng như những loại nông sản nhạy cảm về chính trị,” theo Gregor Irwin, trưởng kinh tế tại Global Counsel.

Ông Ross Denton, một chuyên gia thương mại và là cộng sự tại hãng luật Baker McKenzie, cho rẳng Boeing có thể chịu các khoản thuế vì họ là hãng xuất khẩu đơn lớn nhất của Mỹ đồng thời cạnh tranh trực tiếp với Airbus của châu Âu.

Theo các chuyên gia, EU cũng nỗ lực hạn chế tổn thất đối với các công ty và người tiêu dùng của chính mình khi theo đuổi việc trả đũa tương ứng. Điều này có thể khó khăn vì những khoản trừng phạt thương mại khá lớn và vì các chuỗi cung ứng toàn cầu đều có liên hệ với nhau.

Các hãng sản xuất ô tô châu Âu, trong đó có Volkswagen và BMW, đều có nhà máy lớn ở Mỹ, và hàng xuất khẩu của họ sang châu Âu có thể chịu thiệt hại vì các khoản thuế mới của EU.

“Vấn đề Liên minh châu Âu sẽ đối mạnh là họ sẽ nhanh chống hết đối tượng để trả đũa,” ông Denton cảnh báo.

Có hành động pháp lý

Các quan chức châu Âu có khả năng phản đối tính hợp phá của bất kỳ khoản thuế nào Mỹ áp lên ô tô. Họ đã khiếu nại lên Tổ chức thương mại Thế giới (WTO) về các khoản thuế kim loại của Mỹ.

“Hoa Kỳ đã tìm cách sử dụng đe dọa hạn chế thương mại làm đòn bẩy để có được sự nhượng bộ từ Liên minh châu Âu,” quan chức thương mại EU, bà Cecilia Malmström, nói. “Đây không phải cách chúng tôi làm việc, và chắc chắn không phải là cách làm giữa những đối tác, bạn bè và đồng minh lâu dài.”

Ông Henig cho rằng cái giá kinh tế từ những khoản thuế trả đũa - và nguy cơ leo thang xa hơn – có thể khiến Liên minh châu Âu hạn chế việc đáp trả.

“Liên minh châu Âu sẽ không muốn làm bất kỳ điều gì sẽ thật sự gây tổn hại cho kinh tế và ngành công nghiệp,” ông nói. “Phản ứng tốt nhất có thể chỉ là làm gì đó mang tính tượng trưng và không làm lớn chuyện.”