Đầu tư Trung Quốc vào Hoa Kỳ lao dốc trong năm tháng đầu năm 2018 trong bối cảnh căng thẳng leo thang giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới.

Trong nhiều năm, các công ty Trung Quốc đã bơm ngày càng nhiều tiền vào Mỹ, thắt chặt hơn các mối quan hệ giữa hai nước.

Tuy nhiên đầu tư Trung Quốc tổng cộng chỉ đạt 1.8 tỷ USD từ tháng Một đến tháng Năm, giảm 92% so với cùng kỳ năm 2017, mức thấp nhất trong bảy năm, theo một báo cáo phát hành vào thứ Tư, 20/6, của Rhodium Group, một hãng nghiên cứu theo dõi đầu tư nước ngoài của Trung Quốc.

Sự suy giảm mạnh mẽ này diễn ra khi cuộc chiến thương mại giữa Washington và Bắc Kinh leo thang, cũng như các nhà quản lý Mỹ tăng cường giám sát những hoạt động thu mua của Trung Quốc.

“Phương cách đối đầu nhiều hơn của chính quyền ông Trump đối với các mối quan hệ với Trung Quốc làm dấy lên nghi ngờ trong tâm trí các công ty về vị trí của họ,” theo Thilo Hanemann, một giám đốc tại Rhodium Group và là một trong những tác giả của báo cáo.

Tổng thống Donald Trump đặt điều ông gọi là những hành vi thương mại “không công bằng” của Trung Quốc làm ưu tiên hàng đầu trong năm nay. Ông đe dọa áp thuế lên ít nhất 50 tỷ USD hàng hóa, và tỏ dấu hiệu ông có thể áp thuế thêm lên hàng trăm tỷ USD hàng hóa nữa nếu Trung Quốc không tuân theo các yêu cầu của Mỹ. Trung Quốc tuyên bố Hoa Kỳ đã tiến hành một cuộc chiến thương mại và cho biết họ dự định sẽ đáp trả.

Trung Quốc đã trả đũa các khoản thuế của Mỹ áp lên thép và nhôm, có hiệu lực vào đầu năm nay.

Trong khi đó, môi trường pháp lý dành cho đầu tư Trung Quốc ở Mỹ đã trở nên khó khăn hơn.

Ủy ban Đầu tư Nước ngoài tại Hoa Kỳ (CFIUS), là một ban điều hành liên ngành do Bộ Tài chính chủ trì. Ban này xem xét một số thỏa thuận nhất định có thể cho một nhà đầu tư nước ngoài quyền kiểm soát một doanh nghiệp Mỹ vì các nguy cơ an ninh quốc gia.

Ban này đã quyết liệt hơn dưới thời ông Trump. Theo các chuyên gia, CFIUS đã xem xét nhiều thỏa thuận hơn, trong khi xem xét chặt chẽ những thỏa thuận có thể cho phép các công ty nước ngoài tiếp cận những công nghệ nhạy cảm hay số liệu cá nhân về người Mỹ.

Một số công ty có vấn đề với CFIUS đã hoãn một số thỏa thuận lớn có liên quan đến nhà đầu tư Trung Quốc trong nửa đầu năm 2018, trong đó có ý định mua lại Moneygram của Ant Financial thuộc Alibaba và khoản bỏ thầu mua Skybridge Capital, một quỹ đầu tư, của HNA Group.

Đầu tư trực tiếp của Trung Quốc tại Mỹ

Tính chung, theo phân tích của Rhodium Group, CFIUS được cho là đã “đánh đắm” những vụ mua lại trị giá hơn 2 tỷ USD trong năm tháng đầu năm 2018.

“CFIUS và những nhà quản lý Mỹ khác hiện cũng là trở ngại lớn đối với các nhà đầu tư cho biết,” báo cáo cho biết.

Theo ông Hanemann, những hạn chế đầu tư ra nước ngoài của Trung Quốc cũng vẫn là một yếu tố hạn chế.

Khoảng một năm rưỡi trước, nước này bắt đầu áp dụng các kiểm soát vốn nhằm ngăn chặn những tập đoàn lớn nhất của mình mở rộng quá mức. Trong năm 2017, Bắc Kinh cho biết họ sẽ hạn chế đầu tư ra nước ngoài của các công ty Trung Quốc trong các ngành như bất động sản, khách sạn và giải trí.

Theo nghiên cứu của Rhodium, nhiều công ty Trung Quốc “vẫn bị hạn chế” bởi những quy định này. Trên thực tế, một số tập đoàn lớn nhất của Trung Quốc, trong đó có HNA, đang bắt đầu nhanh chóng bán tài sản Mỹ để trả nợ.

“Không chỉ công ty Trung Quốc đầu tư ít hơn, họ còn bán đi tài sản với tốc độ chưa từng có trong năm 2018,” báo cáo cho biết.

Theo Rhodium Group, các công ty Trung Quốc đã bán khoảng 9.6 tỷ USD tài sản trong năm tháng đầu năm 2018. Thêm 4 tỷ tài sản nữa đang chờ bán.

Đầu năm nay, Rhodium Group chỉ ra những hạn chế của Trung Quốc là nguyên nhân chính cho việc đầu tư tại Mỹ giảm 36% từ năm 2016 đến năm 2016.

Những biện pháp hạn chế thêm nữa của Hoa Kỳ sẽ khiến đầu tư Trung Quốc khó phục hồi trong những tháng sắp tới.

CFIUS thậm chí sẽ có quyền lực hơn. Các quan chức hàng đầu của chính quyền Trump cũng như lưỡng đảng ủng hộ pháp chế mở rộng thẩm quyền của CFIUS.

Đồng thời chính quyền Trump cho biết họ sẽ thông báo những hạn chế mới về đầu tư Trung Quốc tại Hoa Kỳ trước ngày 30/6. Cho đến nay, vẫn chưa có nhiều chi tiết – nhưng lời đe dọa cũng đủ làm nguội lạnh các giao dịch.

“Đường ống đã cạn khô, rất nhanh chóng,” ông Hanemann nói.