Theo các nhà kinh tế, chính sách zero-Covid của Trung Quốc để kiểm soát đại dịch ảnh hưởng đến người tiêu dùng nhiều hơn là các nhà máy.

Khi chính quyền địa phương áp đặt nhiều hạn chế đi lại hơn và tiến hành phong tỏa để ngăn chặn biến thể omicron Covid, các nhà phân tích đang trở nên thận trọng đối với nền kinh tế Trung Quốc. Goldman Sachs đã hạ dự báo tăng trưởng trong năm vào thứ Ba.

Nhưng các nhà phân tích tập trung vào tác động đến chi tiêu tiêu dùng vốn đã chậm chạp của nước này.

Khả năng lây lan cao của biến thể Omicron nghĩa là chi phí cho chính sách zero-Covid của Trung Quốc đang tăng lên, trong khi lợi ích lại giảm, theo Ting Lu, Trưởng nhóm Kinh tế Trung Quốc của Nomura. Ông lưu ý trong lĩnh vực dịch vụ khách sạn, hoạt động kinh doanh vẫn chưa phục hồi như trước đại dịch và các nhân viên trong ngành có thể đang cạn tiền tiết kiệm và chi tiêu ít hơn.

Sản xuất không nằm trong danh sách chi phí này.

Về mặt tích cực, “chiến lược zero-Covid, cộng với khả năng huy động mọi nguồn lực của Bắc Kinh, được cho là đã mang lại lợi ích đáng kể cho người dân và nền kinh tế, với số người chết chính thức chỉ 4 người kể từ giữa tháng 4/2020, các nhà máy hoạt động hết công suất, và tăng trưởng xuất khẩu ấn tượng 31.0% so với cùng kỳ năm ngoái trong 11 tháng đầu năm,” ông Lu của Nomura cho biết.

Kể từ khi đại dịch bùng phát vào đầu năm 2020, chính sách của Trung Quốc đã sử dụng các biện pháp cách ly và hạn chế đi lại - dù là trong thành phố hay với các quốc gia khác - để kiểm soát dịch. Sau khi suy thoái trong quý một, quốc gia này đã trở thành nền kinh tế lớn duy nhất tăng trưởng trong năm 2020.

Theo phân tích của Dan Wang, trưởng kinh tế tại Hang Seng China, chính sách zero-Covid ảnh hưởng lớn nhất lên các khách sạn và nhà hàng. Nghiên cứu của bà cho thấy, sản xuất và nông nghiệp bị ảnh hưởng ít nhất và đóng góp nhiều nhất vào tăng trưởng.

Phân tích của bà Wang so sánh số liệu GDP trong năm 2020 và 2021 với tăng trưởng GDP hàng năm trung bình bốn năm của Trung Quốc từ năm 2016 đến năm 2019, trước đại dịch.

“Bằng cách kềm chế Covid lây lan, Trung Quốc đã có thể đảm bảo tất cả các nút dọc theo chuỗi cung ứng đều hoạt động để sản lượng nông nghiệp và công nghiệp thực... đều cao hơn giá trị xu hướng.”

Sản xuất công nghiệp tăng 2.8% trong năm 2020 và tăng 10,1% trong 11 tháng đầu năm 2021 so với cùng kỳ năm trước. Hoạt động nhà máy của Trung Quốc bất ngờ tăng trong tháng 12, theo Chỉ số người quản lý mua hàng.

Vì sao các nhà máy ít bị ảnh hưởng

Dù nền kinh tế Trung Quốc phải đối mặt với một số thách thức từ giá hàng hóa tăng cao cho đến việc chính phủ mạnh tay  đối với ngành bất động sản, dữ liệu kinh tế cho thấy sự kiên cường trong sản xuất của các nhà máy.

Tại Trung Quốc, các nhà sản xuất ít bị ảnh hưởng bởi những đợt phong tỏa trong thành phố vì các nhà máy thường nằm rải rác ở các khu công nghiệp ngoại ô, nơi nhân viên sống trong ký túc xá, theo Yue Su, nhà kinh tế chính tại The Economist Intelligence Unit.

Bà lưu ý nhà cung ứng Foxconn của Apple đã có thể duy trì sản xuất như thế nào tại nhà máy của mình ở Trịnh Châu, Hà Nam, vào mùa hè vừa qua bất chấp trận lũ lụt lịch sử khiến hơn 300 người ở tỉnh này thiệt mạng.

Bà Su dự kiến những phương pháp tiếp cận khác nhau của chính quyền địa phương trong việc thực hiện chính sách zero-Covid sẽ mang đến hiệu quả kinh tế khác nhau giữa các tỉnh trong năm nay.

“Ví dụ như ở Thượng Hải, khi có một ca dương tính, họ sẽ chỉ phong tỏa quận hoặc đường phố,” bà nói. "Nhưng đối với những chính quyền có nguồn lực chăm sóc sức khỏe hạn chế, họ có xu hướng phong tỏa toàn bộ thành phố ngay lập tức, như những gì đã xảy ra ở Tây An."

Tây An ở miền trung Trung Quốc là một trong nhiều trung tâm công nghiệp của nước này. Đợt phong tỏa từ cuối tháng 12 tại thành phố 13 triệu dân khiến trưởng kinh tế Trung Quốc Li-Gang Liu của Citi dự kiến tăng trưởng sản lượng công nghiệp có thể giảm xuống còn 3.5% so với cùng kỳ năm ngoái trong tháng 12, so với 3.8% trong tháng 11.

Nhưng ông Liu kỳ vọng tăng trưởng thương mại của Trung Quốc “vẫn mạnh” dù vẫn ở mức cao trong hai năm qua.

Hơn một nửa hàng hóa của Trung Quốc được sản xuất để xuất khẩu đến từ các tỉnh Quảng Đông, Giang Tô và Chiết Giang, trên bờ biển phía nam hoặc đông nam gần Thượng Hải. Các khu vực kém phát triển hơn nằm ở miền trung và miền tây của Trung Quốc, đất nước có 1.4 tỷ dân.

Tăng trưởng xuất khẩu của Trung Quốc vẫn kiên cường trong suốt năm 2021, bất chấp nhiều cảnh báo nhu cầu từ nước ngoài đang chậm lại.

Rủi ro là lần này, các nhà máy ở các quốc gia khác có thể hoạt động nếu chính phủ quyết định theo đuổi chiến lược chung sống với Covid.

“Chính sách zero-Covid của Trung Quốc một mặt có thể đảm bảo hoạt động bán lẻ, hoạt động công nghiệp có thể tiếp tục, nhưng nếu thế giới thành công 'sống chung với virus,’ Trung Quốc có thể gặp rủi ro về sự khác biệt tăng trưởng giữa hai loại hình này," theo Gary Ng, nhà kinh tế châu Á - Thái Bình Dương tại Natixis.

Rủi ro chính trị

Các nhà phân tích dự kiến Trung Quốc sẽ tuân theo chính sách zero-Covid cho đến cuối năm nay vì các sự kiện chính trị quan trọng, từ Thế vận hội Mùa đông Bắc Kinh trong tháng Hai tới cuộc họp lãnh đạo Đảng Cộng sản Trung Quốc dự kiến vào mùa thu.

Điều đó tạo thêm áp lực cho các lãnh đạo chính quyền địa phương, những người thường bị cách chức sau khi số ca nhiễm Covid tăng mạnh trong thành phố của họ.

Chính sách nghiêm ngặt đã trở nên nhạy cảm về mặt chính trị theo nhiều cách khác. Hãng tư vấn Eurasia Group có trụ sở tại Hoa Kỳ ngày 3/1 đã nêu tên rủi ro hàng đầu cho năm 2022 là việc Trung Quốc không đạt được trạng thái zero-Covid, cần phong tỏa nghiêm trọng hơn và làm gia tăng gián đoạn chuỗi cung ứng. Truyền thông nhà nước Trung Quốc đã nhanh chóng chỉ trích bản báo cáo này.

Các nhà chức trách cũng lo ngại về năng lực bệnh việc vốn khá eo hẹp của nước này.

Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh của Trung Quốc đã công bố một nghiên cứu vào tháng 11 cho biết việc chuyển sang chiến lược chung sống với Covid của các quốc gia khác có thể dẫn đến hàng trăm nghìn ca nhiễm mới hàng ngày và tàn phá hệ thống y tế quốc gia.

Biến thể omicron Covid xuất hiện vào cuối tháng 11 là một phiên bản bị đột biến cao của virus corona có khả năng lây lan cao.

Các báo cáo ban đầu cho thấy omicron có thể ít gây tử vong hơn các chủng Covid khác. Nhưng Tổ chức Y tế Thế giới hôm thứ Ba cho biết biến thể omicron có thể đe dọa tính mạng những người chưa được tiêm chủng, người cao tuổi và những người có bệnh lý tiềm ẩn.

Trung Quốc đại lục đã ghi nhận 124 ca nhiễm mới, lây nhiễm tại địa phương vào thứ Tư, trong tổng số 3,460 ca hiện có - và không có ca tử vong mới. Các ca nhiễm mới ở thành phố Tây An đã giảm xuống còn sáu ca, so với 63 ca một tuần trước đó. Ở Mỹ, trung bình 1,700 ca tử vong do Covid mỗi ngày, trong khi số người nhập viện đạt kỷ lục 132,646 người tính đến thứ Hai, theo Reuters.