Doanh số bán hàng tiêu dùng tăng cao, tình trạng thiếu nhân công và các trung tâm vận tải hoạt động chậm lại đã tạo ra một cuộc khủng hoảng chuỗi cung ứng, khiến các cảng container tắc nghẽn

Mùa lễ hội tại các cảng Long Beach và Los Angeles, phức hợp vận chuyển nhộn nhịp nhất của Mỹ, luôn náo nhiệt. Nhưng năm 2021 là một năm không giống bất kỳ năm nào.

Sự bùng nổ mua hàng do đại dịch và cuộc khủng hoảng chuỗi cung ứng đã dẫn đến tình trạng các tàu mắc kẹt ngoài khơi chưa từng có và những chồng container đầy màu sắc cao ngất ngưởng làm tắc nghẽn toàn bộ bến tàu. Bên trong cảng, hàng nghìn công nhân làm việc suốt ngày đêm để dỡ từng chiếc container, đưa TV, xe đạp, vật tư y tế và nhiều thứ khác đến các chuyến tàu lửa và những người lái xe tải đang chờ. Cuối cùng, hàng hóa cũng được đưa đến các nhà kho và cửa hàng và đến tay những người tiêu dùng háo hức.

“Cứ như một xa lộ đầy xe. Không có nơi nào để đi. Mọi không gian đều đang được tận dụng,” Danny Miranda, chủ tịch ILWU Local 94, công đoàn đại diện cho những người làm việc trên tàu nói về khu cảng.

Kỳ nghỉ lễ điên cuồng mở ra một năm chưa từng có đối với khu cảng. Doanh số tiêu dùng leo thang, tình trạng thiếu công nhân và các trung tâm giao thông vận tải chính suy thoái trong thời đại dịch đã tạo ra một cuộc khủng hoảng chuỗi cung ứng toàn cầu, khiến chi phí tăng và thiếu hụt hàng hóa lẫn container.

Trong tháng Sáu, cảng Los Angeles trở thành cảng đầu tiên ở Tây bán cầu xử lý 10 triệu đơn vị container trong thời gian 12 tháng. Tháng này qua tháng khác, khu phức hợp này thường xuyên chứng kiến số lượng kỷ lục các tàu chở hàng bị mắc kẹt ở vùng biển gần đó. Tình trạng tồn đọng khiến một số tàu phải chạy không tải ở vùng biển bên ngoài cảng nhiều tuần, thải ra các chất ô nhiễm, cũng như gây khó khăn cho người tiêu dùng và các nhà bán lẻ, đặc biệt là trong kỳ lễ hội.

“Quý cuối cùng của năm luôn bận rộn. Ta vừa kết thúc mùa hè với quần áo tắm và các băng ghế trên bãi cỏ và lại hòa mình vào dòng hàng hóa Giáng sinh. Chưa bao giờ hàng hóa đến cảng nhiều như thế này," theo Miranda, người bắt đầu làm việc tại cảng từ năm 1978.

Các quan chức địa phương và chính quyền Biden đang nỗ lực giảm lượng hàng tồn đọng, bao gồm cả việc chuyển sang hoạt động 24/7. Nhưng với tình trạng thiếu hụt tài xế xe tải để vận chuyển hàng hóa và không gian nhà kho để lưu trữ, còn rất lâu lưu thông mới trở lại bình thường.

Đại dịch bùng phát ở Mỹ  dẫn đến việc đóng cửa và tiếp cận hạn chế các dịch vụ, khiến chi tiêu của người tiêu dùng vào hàng hóa tăng vọt. Người Mỹ đang tiếp tục chi nhiều hơn đáng kể cho hàng hóa hơn bao giờ hết và chuỗi cung ứng đang phải vật lộn để theo kịp.

“Người Mỹ đang mua thêm 20-25% container từ Trung Quốc. Nếu bạn có một hệ thống được thiết kế để tăng trưởng từ 2-4% và bạn yêu cầu nó phải tăng trưởng 25% trong một đêm… Điều đó không khả thi,” theo Edward Renwick, phó chủ tịch hội đồng quản trị cảng Los Angeles.

Nhu cầu tiêu dùng gia tăng, cùng các vấn đề về chuỗi cung ứng và lượng tàu tồn đọng thường xuyên bên ngoài các cảng, nơi cùng vận chuyển 40% lượng container nhập khẩu vào Mỹ - chắc chắn sẽ ảnh hưởng đến việc mua sắm vào dịp lễ năm nay. Các chuyên gia dự kiến sẽ có tình trạng thiếu hụt các mặt hàng như xe đạp, đồ chơi và đồ điện tử cá nhân và trì  hoãn giao hàng kéo dài đối với các thiết bị gia dụng.

Hàng chục tàu container chờ ngoài khơi các cảng tắc nghẽn xung quanh Los Angeles. Ảnh: Alan Devall / Reuters

“Tôi nghĩ sẽ có khá nhiều thứ không có cho Giáng sinh và mọi người có thể sẽ không nhận được những món quà họ dự định sẽ có. Sẽ có ít sự lựa chọn hơn," theo Bill Michels, Phó chủ tịch phụ trách hoạt động, khu vực Châu Mỹ tại Viện Mua sắm và Cung ứng Chartered

Các nhà bán lẻ đã khuyến khích người tiêu dùng mua sắm sớm trong kỳ lễ hội này. Trong khi đó, khu liên hợp cảng đã làm việc trong nhiều tháng để giải quyết lượng hàng tồn đọng, phối hợp với chính quyền Biden để tìm giải pháp, kéo dài giờ làm việc, thúc đẩy các công ty dọn các container rỗng nhanh hơn và đảm bảo thêm không gian lưu trữ.

Trong những ngày đầu đại dịch, các cảng gần như không hoạt động, bà Miranda nhớ lại, do nhập khẩu chững lại đáng kể vì Covid-19, gây ra các vấn đề về chuỗi cung ứng trên toàn cầu. Các ca nhiễm cũng làm chậm mọi thứ; tại một thời điểm đầu năm nay, trước khi vaccine được phổ biến rộng rãi, hơn 5% trong số 15,000 công nhân đóng tàu tại hai cảng đã bị nhiễm virus corona. Hai mươi hai công nhân đã chết vì Covid trong suốt thời gian xảy ra đại dịch.

“Đại dịch đã tạo ra rất nhiều thứ khác nhau. Mọi người muốn giao hàng ngay ngày hôm sau. Amazon đã tạo ra mô hình đó và bây giờ tất cả chúng ta đều đang mắc kẹt với điều này. Mọi người cố thủ trong nhà trong suốt đại dịch và bắt đầu sử dụng mua sắm trực tuyến. Đó là khi tôi nghĩ mọi chuyện bắt đầu," bà Miranda nói.

Trong hơn một thế kỷ hoạt động, lượng hàng hóa được vận chuyển qua cảng chưa bao giờ nhiều đến thế, Gene Seroka, giám đốc điều hành cảng LA, cho biết tại một cuộc họp gần đây của hội đồng quản trị cảng Los Angeles.

Các chuyên gia cảnh báo việc giảm lượng hàng tồn đọng tại khu phức hợp cảng sẽ cần nhiều tài xế xe tải hơn, và nhu cầu của người tiêu dùng sẽ giảm. Theo cơ quan thương mại chính của ngành, Hoa Kỳ cần thêm khoảng 80,000 lái xe so với hiện tại - tình trạng thiếu hụt do lương thấp, thời gian dài và điều kiện làm việc khó khăn.

California đã tăng tải trọng các tài xế xe tải được phép chở trên đường cao tốc của bang và tăng cường khả năng cấp giấy phép thương mại của Cục phương tiện cơ giới. Nhưng nếu không có nhiều tài xế hơn để vận chuyển hàng, tình trạng tồn đọng sẽ vẫn còn, theo Katheryn Russ, giáo sư kinh tế tại UC Davis.

“Điều duy nhất sẽ giải quyết được vấn đề này là có nhiều tài xế xe tải hơn, hiệu quả nhất sẽ là tăng lương vận tải đường bộ và điều đó tùy thuộc vào các công ty vận tải đường bộ."

Các vấn đề về chuỗi cung ứng cũng có thể là lời cảnh tỉnh để người tiêu dùng xem xét hành vi mua hàng của mình. “Điều này nhắc nhở tôi về sự thừa mứa trong cuộc sống hàng ngày của mình,” bà Russ nói. “Đây không phải là trường hợp của tất cả mọi người nhưng đối với rất nhiều người trong chúng ta, chúng ta có quá nhiều thứ, vì vậy đây là lời nhắc nhở về cách chúng ta có thể đối xử nhẹ nhàng hơn với môi trường.”

Miranda và các quan chức cảng hy vọng dự luật cơ sở hạ tầng trị giá 1.2 tỷ USD được tổng thống Joe Biden ký gần đây sẽ giúp giảm bớt các vấn đề dài hạn, với 17 tỷ USD sẽ được dành cho các cảng. Các khoản đầu tư vào ngành đường sắt cũng sẽ mở rộng công suất, giúp hàng hóa di chuyển nhanh hơn.

Nhưng trong thời gian chờ đợi, cách tiếp cận tốt nhất để loại bỏ tình trạng thiếu hụt chuỗi cung ứng là giảm thiểu sự lây lan của Covid-19, tăng khả năng xét nghiệm nhanh và giải quyết đại dịch.

“Tất cả những ai đang phàn nàn về tình trạng thiếu hụt chuỗi cung ứng, dù là chính phủ hay những người đi mua sắm trên phố, tất cả chúng ta đều nên nghĩ mình có thể làm gì để ngăn chặn đại dịch. Có những thứ chúng ta đều có thể làm: khẩu trang, rửa tay, tiêm phòng.”

“Đó là tất cả những điều chúng ta, với tư cách cá nhân, có thể làm và nên làm như một nghĩa vụ yêu nước để giúp thế giới loại bỏ virus. Điều đó sẽ giúp cho nền kinh tế và ngăn những thiếu hụt liên quan đến chuỗi cung ứng này.”