Thâm hụt ngân sách Mỹ đang chứng tỏ là một trở ngại đáng kể đối với kế hoạch cải cách thuế của tổng thống Donald Trump và những người đứng đầu đảng Cộng hòa ở Quốc hội khi một tuần sau khi kế hoạch được đưa ra, một nghị sỹ thuộc phái diều hâu cho biết lỗ thủng tài khóa nếu mở rộng thêm có thể dập tắt sự ủng hộ của ông.

Từ các đề xuất cải tiến cơ sở hạ tầng đến xây dựng quân đội, thâm hụt từ lâu đã kềm hãm các chương trình chi tiêu liên bang quan trọng mới; và giờ đây đến lượt đề xuất giảm thuế của ông Trump bị đe dọa.

“Đối với tôi có vẻ như chính quyền đã bỏ chạy, có vẻ như một số chủ tọa hoạch định thuế đã bỏ chạy… Thật nản lòng trước sự thiếu can trường như thế,” Nghị sỹ Bob Corber nói.

Vấn đề chính là chính phủ liên bang đang bơi trong nợ với thâm hụt hàng năm 550 tỷ USD và một khoản nợ quốc gia – khoản gộp những thâm hụt trước đó và lãi suất phải trả cho các ngân hàng và Kho bạc – đã vượt quá 20 ngàn tỷ USD.

Kế hoạch thuế Đảng Cộng Hòa đưa ra vào tuần trước kêu gọi cắt giảm thuế đến 6 ngàn tỷ USD có thể giảm mạnh thu nhập liên bang. Không có khoản giảm chi tương đương nào được đưa ra. Vì thế, chỉ riêng điều này, những cắt giảm thuế ông Trump mong muốn sẽ gia tăng đáng kể thâm hụt ngân sách và thêm nợ.

Chính phủ Mỹ cho biết có hai điều sẽ xảy ra để bù cho phần thu bị mất. Một là tăng trưởng kinh tế sẽ tạo ra các khoản thu thuế mới. Dự báo cho điều này khá khác nhau. Các đảng viên Đảng Cộng Hòa dự báo tăng trưởng kinh tế mạnh hơn nhiều và có những khoản tăng thu lớn bất thường nhờ giảm thuế.

“Dù các nhà hoạch định chính sách đang nỗ lực giải quyết cải cách thuế trong mùa thu này, một số người ủng hộ từ bỏ cải cách thực sự mà thay vào đó tập trung vào cắt giảm thuế. Để chống lại những lập luận rằng cắt giảm như thế sẽ khiến nợ quốc gia tăng mạnh, những những ủng hộ lý luận rằng tự thân những cắt giảm đó sẽ bù cho chính mình, đa phần thông qua tăng trưởng kinh tế nhanh hơn,” theo Ủy ban Ngân sách Trách nhiệm Liên bang (CFRB), một tổ chức ủng hộ cân bằng ngân sách ở Washington.

“Tuy nhiên, lời tuyên truyền này không đúng,” CFRB nói trong một tuyên bố.

Một cách khác để ngăn chặn thâm hụt mở rộng là Quốc hội Mỹ tìm ra được nguồn thu mới cho chính phủ bằng cách ngừng một khoản giảm thuế nhất định để bù cho những cắt giảm thuế sâu được ông Trump đề xuất dành cho các công ty, doanh nghiệp nhỏ và những người Mỹ giàu có.

Cần ít nhất 4 ngàn tỷ USD khoản thu mới để đi theo hướng, theo các nhà làm luật, nhưng mỗi k khoản giảm thuế trên sổ sách của liên bang lại có một lợi ích đặc biệt bảo vệ nó và đây là một thách thức.

Chẳng hạn, những người của đảng Cộng hòa đề xuất chấm dứt hoặc giới hạn việc khấu trừ thuế cá nhân đối với các khoản thuế thu nhập của tiểu bang và địa phương. Ngừng giảm thuế sẽ mang lại khoản thu 1.3 nghìn tỷ đô la.

Tuy nhiên, một động thái như vậy sẽ ảnh hưởng nhiều hơn đến những bang có thuế cao hơn những bang có thuế thấp. Các nhà làm luật ở New York và California, những nơi có các mức thuế bang cao nhất nước, phản đối đề nghị hủy bỏ khấu trừ, làm xói mòn sự ủng hộ dành cho kế hoạch, ngay cả ở những đảng viên Đảng Cộng Hòa.

Ông Corker đã hứa ông sẽ không ủng hộ một kế hoạch thuế sẽ gia tăng thâm hụt ngân sách liên bang. Vì thế, ông khá chắc chắn về điều cần phải làm để dành được sự ủng hộ của ông đối với các cắt giảm thuế.

Các nhà phân tích cho rằng 20 ngàn tỷ nợ quốc gia đang có xu hướng không bền vững bởi chính phủ phải chi cho các chi phí y tế và hưu trí của thế hệ Baby Boom đang già đi.

Điều này còn tệ hơn nếu nợ chính phủ gia tăng ảnh hưởng xấu đến tăng trưởng kinh tế khi đẩy lãi suất cao hơn và giảm khả năng tiếp cận tín dụng của khu vực tư nhân.

Một quan chức chính quyền cho biết Nhà Trắng có xu hướng để Quốc hội dẫn đầu trong khấu trừ thuế tiểu bang và địa phương.

Các Đảng viên Cộng hòa ở Hạ và Thượng viện cần thống nhất về một giải pháp ngân sách nếu họ dự định thông qua một dự luật thuế trước tháng Một và không có sự ủng hộ lưỡng đảng từ phía đảng Dân Chủ.