Bản đồ vẽ ra cơn ác mộng của OPEC dưới dạng đồ họa.

Hàng ngàn dấu chấm, đại diện cho các mỏ dầu tràn lan khắp vùng lòng chảo Permian Tây Texas và một phần New Mexico. Trong không đến một thập kỷ, các công ty Mỹ đã khoan 114,000 giếng dầu. Nhiều giếng trong số đó đều có lợi nhuận thậm chí khi giá dầu ở mức $30/thùng.

Cơn ác mộng của OPEC sẽ chỉ càng sâu thêm vào năm sau, khi các nhà sản xuất vùng Permian dự kiến sẽ san phẳng những trở ngại về phân phối với việc bổ sung thêm ba đường ống và sản xuất đến 2 triệu thùng dầu mỗi ngày.

“Vùng Permian sẽ tiếp tục phát triển và OPEC cần học để sống với điều đó,” theo Mike Loya, trưởng điều hành tại Americas for Vitol Group, tổ chức giao dịch dầu độc lập lớn nhất thế giới.

Năng lượng Mỹ tăng mạnh là một trong những thách thức lớn nhất trong lịch sử sáu mươi năm của OPEC. Nếu Saudi Arabia và các đồng ming cắt giảm sản xuất trong cuộc họp ngày 6/12 tại Vienna sắp tới, giá dầu cao hơn sẽ cho phép dầu đá phiến giành thị phần. Nhưng vì người Saudi cần giá dầu thô cao để kiếm được tiền hơn là người Mỹ, OPEC không thể để giá tụt dốc.

Quyết định của OPEC

Dù thế, sản lượng của Saudi Arabia đã tăng lên mức kỷ lục trong tháng này, theo các điều hành trong ngành. Điều này có nghĩa ba nước sản xuất lớn nhất thế giới – Hoa Kỳ, Nga và Saudi Arabia – đang sản xuất dần gần hoặc ở các mức kỷ lục.

Một kịch bản tương tự đã diễn ra trong năm 2016, khi sản lượng của Saudi tăng mạnh chỉ trước khi OPEC đồng ý với các cắt giảm. Lần này, 15 thành viên OPEC, và các đồng minh, trong đó có Nga, Mexico và Kazakhstan, sẽ thảo luận về khả năng nhượng bộ lần thứ hai trước sự bùng nổ sản xuất của Mỹ trong ba năm.

Chính OPEC đã góp phần tạo ra chính con quái vật ám ảnh họ. Sau khi OPEC khiến thị trường tràn ngập dầu trong năm 2014, giá dầu lao dốc, buộc những hãng sản xuất dầu đá phiến còn sống sót phải tinh gọn hơn để có thể phát triển thậm chí khi giá thấp. Và giá phục hồi, việc khoan dầu cũng quay trở lại.

F1. Các đường ống dầu dự kiến mở trong năm 2019…

Nguồn: Các công ty đường ống dầu

* Những dòng chảy đầu tiên bắt đầu năm 2019, đi vào hoạt động toàn phần dự kiến năm 2020

** Enterprise Products Partners dự định chuyển một trong các đường ống NGL trong hai tuyến này.

F2… Và trong năm 2020

Nguồn: Các công ty đường ống dầu

* Tuyến đường ống liên doanh Exxon Plains All American là phỏng đoán. Vẫn chưa có tuyến đường nào được thông báo.

Hiện tăng trưởng đang tăng tốc. Ở Houston, thủ phủ dầu khí Mỹ, các nhà điều hành dầu đá phiến đang tranh nhau tìm những từ ngữ so sánh bật nhất để mô tả những gì sắp tới. “Sóng thần,” họ gọi nó là như thế. “Cơn Đại Hồng thủy” và “Đợt công kích nguồn cung” là những cụm từ được nhắc đến. Dù có nửa tin nửa ngờ với những lời ngoa dụ, chắc chắn ngành dầu Mỹ, đặc biệt ở vùng Permian, đã gây đủ tiếng vang để khiến OPEC ăn ngủ không yên.

Giá lao dốc

“Có thể sản xuất thật nhiều một cách thật kinh tế,” Patricia Yarrington, CFO của Chevron Corp. nói. “Nếu nghĩ về 4-5 năm trước, khi chúng tôi không thật sự hiểu được dầu đá phiến có thể làm gì, giá dầu cận biên cao hơn nhiều so với giá chúng tôi nghĩ lúc này.”

Sự chuyển đổi này khiến dầu đá phiến kiên cường khi giá lao dốc. Sau khi chạm mức cao trong bốn năm vào tháng Mười, giá dầu WTI, giá dầu chuẩn của Mỹ, đã giảm hơn 20%.

F3. Bùng nổ dầu đá phiến

Tổng sản lượng dầu lỏng Mỹ

Nguồn: EIA và Bloomberg News

Gồm dầu thô, chất ngưng tụ và khí đốt tự nhiên lỏng.

Chỉ vài tháng trước, nhận định chung là sản xuất dầu Mỹ và vùng Permian sẽ đạt đỉnh trong mùa hè vừa qua. Sản xuất sẽ không đổi trong phần còn lại của năm nay và năm 2019 do các hạn chế về đường ống, và sẽ chỉ bắt đầu tăng trưởng lại – có lẽ vào đầu năm 2020.

Nếu điều đó xảy ra, Saudi Arabia sẽ khá nhẹ nhàng, rất có thể tránh được các khoản cắt giảm sản lượng vào năm sau bởi sản xuất giảm ở Venezuela và các cấm vận lên Iran sẽ có tác dụng.

Thay vào đó, theo số liệu từ chính phủ, tháng Tám lại chứng kiến đợt tăng sản xuất hàng năm lớn nhất của Mỹ trong 98 năm. Ngành năng lượng Mỹ đã đưa thêm vào gần ba triệu thùng, cả dầu thô và các sản phẩm dầu lỏng khác, so với cùng kỳ năm ngoái, gần tương đương với sản xuất của Kuwait. Tổng sản lượng đạt 15.9 triệu thùng/ngày, hơn cả Nga và Saudi Arabia.

Ô tô ray

Phát triển được như thế là vì các nhà buôn dầu quyết định không để thiếu hụt đường ống cản trở họ. Họ sử dụng ô tô ray, thậm chí cả xe tải để đưa các thùng dầu ra khỏi khu vực. Nhưng các công ty đường ống bất ngờ tăng năng suất, một phần vì họ thêm vào các hóa chất được biết với tên “chất khử lực cản” để gia tăng dòng chảy. Một đường ống mới đi vào hoạt động sớm hơn dự kiến, và thêm ba đường ống nữa sẽ đi vào hoạt động từ tháng Tám đến tháng 12 năm sau, sản xuất đã sẳn sàng tăng vọt.

“Tình hình đã thay đổi đáng kể,” theo John Coleman, một nhà tư vấn dầu tại Wood Mackenzie Ltd. “Sáu tháng trước, thị trường dự kiến việc tắt nghẽn sẽ giảm đi trong quý 1/2020. Giờ đây thị trường dự kiến sẽ từ quý hai đến quý ba năm 2019.” Nhận thức được khả năng vận chuyển sẽ gia tăng trong năm sau, các công ty vùng Permian đang khoan giếng, nhưng hiện tại, vẫn chưa tiến hành ép thủy lực. Những giếng này trở nguồn dự trữ để sản xuất ngay một khi các đường ống mới - Gray Oak, Cactus II và Epic – đi vào hoạt động.

“Chúng ta sẽ chứng kiến việc hoàn thiện các giếng khoan tăng tốc ở vùng Permian trong nửa cuối năm 2019,” theo Corey Prologo, người đứng đầu bộ phận giao dịch tại Huoston ở Trafigura Group Ltd. “Các đường ống sẽ rất nhanh được lắp đầy.”

Trở ngại duy nhất cho một đợt tăng nữa là năng suất xuất khẩu, vì hầu hết sản lượng gia tăng sẽ cần phải xuất khẩu ra nước ngoài. Khi các khu cảng gần như đầy ắp, các thùng dầu vùng Permian có khả năng sẽ chất đống ở các cảng Corpus Christi và Houston.

Tắc nghẽn lưu thông

Dù là thế, không nhiều người ở Houston, hay Midland, Texas, trung tâm của vùng Permian, tin rằng tăng trưởng sẽ rất ấn tượng trong năm sau vì các tắc nghẽn lưu thông được loại bỏ.

“Sẽ có một loạt sự kiện xảy ra trong năm 2019,” theo Jeff Miller, CEO của Halliburton Co., hãng cung cấp dịch vụ nén thủy lực lớn nhất thế giới. “Nhưng sẽ khá dễ dàng để nhận thấy, khi chúng ta kết thúc năm, mọi thứ đều thật bình thường.”

F4. Dầu Mỹ phục hưng

Nhập khẩu dầu thô và các sản phẩm dầu tinh chế của Mỹ

Nguồn: Số liệu 1948 – 1948 thuộc Michael Lynch và lấy từ báo cáo “Thực tế và Số liệu ngành dầu 1959” của American Petroleum Institute. Số liệu 1949-2017 từ U.S. EIA 'Monthly Energy Review'. Số liệu 2019 và 2019 là dự báo từ EIA.

Đến cuối năm 2019, tổng sản xuất dầu Mỹ - tính cả khí đốt tự nhiên lỏng dùng trong công nghiệp hóa dầu - được dự kiến sẽ tăng lên 17.4 triệu thùng/ngày, theo Cục Thông tin Năng lượng Mỹ. Ở mức đó, nhập khẩu dầu Mỹ sẽ giảm trong tháng 12/2019 còn 320,000 thùng/ngày, mức thấp nhất kể từ năm 1949, khi ông Harry Truman tại vị ở Nhà Trắng. Trong cộng đồng giao dịch dầu, kỳ vọng chính là, có thể chỉ trong một tuần, Hoa Kỳ sẽ trở thành nước chỉ xuất khẩu dầu, điều chưa từng diễn ra trong gần 75 năm.

Người Saudi thừa nhận

Các quan chức Saudi thừa nhận sóng thần thật đang đến. OPEC ước tính để cân bằng thị trường và tránh tăng dự trữ dầu, năm sau họ cần bơm khoảng 31.5 triệu thùng/ngày, ít hơn 1.4 triệu thùng/ngày so với những gì họ làm trong tháng Mười.

Nhu cầu dầu thế giới cho đến nay vẫn hấp thụ được khoản dầu thô thừa của Mỹ, hạn chế tác động lên giá. Sản lượng giảm từ Venezuela và ở mức độ ít hơn, Iran, thậm chí còn cho phép Saudi Arabia, Nga và một số nước khác tăng sản lượng. Nhưng đối với OPEC, dầu đá phiến Mỹ vẫn không thể chế ngự được.

Đầu năm 2017, Bộ trưởng dầu Saudi, ông Khalid Al-Falih, phát biểu tại một diễn đàn trong ngành rằng Riyadh đã học được bài học cắt giảm sản xuất “khi phản ứng trước những chuyển đổi về cấu trúc đa phần không hiệu quả.” Vương quốc này lẽ ra chỉ nên thực hiện các điều chỉnh nguồn cung một lần để phản ứng trước “các xáo động ngắn hạn và để thị trường tự do hoạt động.”

Gần hai năm sau, ông Al-Falih lại mất ngủ. Ông chuẩn bị làm một cú quay đầu. Ông sẽ phải chiến đấu với điều đang ngày càng trở thành một vấn đề mang tính cơ cấu: Bùng nổ sản xuất ở Mỹ.