Hoa Kỳ có nhiều thứ để mất hơn từ một cuộc chiến thương mại toàn diện với châu Âu so với xung đột hiện tại với Trung Quốc.

Trong những tháng gần đây, Tổng thống Donald Trump vẫn tiếp tục giữ giọng điệu chống đối Liên minh châu Âu dù tập trung vào các khoản thuế Trung Quốc. Nhưng chính quyền của ông sẽ phải quyết định trong tháng 11 có áp thuế hay không lên một trong những ngành công nghiệp quan trọng nhất của châu Âu: ô tô.

Đã có các khoản thuế áp lên thép và nhôm châu Âu – khiến khối này áp thuế 25% lên 2.8 tỷ USD sản phẩm Mỹ vào tháng 6/2018, và đang có một cuộc tranh chấp về Airbus và Boeing - nhưng các chuyên gia tin rằng một cuộc xung đột rộng hơn với châu Âu sẽ gây tổn hại nhiều hơn so với cuộc so găng hiện tại với Trung Quốc.

“Các vấn đề thương mại EE- Hoa Kỳ quan trọng nhất. Cho đến nay đây là dòng thương mại song phương lớn nhất trên thế giới,” theo Florian Hense, nhà kinh tế tại Berenberg.

“Khi nói đến xuất khẩu và nhập khẩu hàng hóa và dịch vụ, thương mại song phương Hoa Kỳ - EU vượt qua thương mại giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc đến hơn 70% trong năm 2018,” ông nói thêm.

Số liệu từ Văn phòng Đại diện Thương mại Hoa Kỳ cho thấy trong năm 2018, Hoa Kỳ nhập khẩu 683.9 tỷ USD hàng hóa EU và nhập khẩu 557.9 tỷ USD hàng hóa từ Trung Quốc. Tuy nhiên, về phía xuất khẩu Mỹ, con số này đạt 574.5 tỷ USD xuất sang châu Âu và chỉ 179.2 tỷ USD sang Trung Quốc. Các con số bao gồm cả hàng hóa dịch vụ.

“Trong năm 2018, Hoa Kỳ xuất khẩu sang EU nhiều gấp ba lần sang Trung Quốc,” ông Hense nói, và rằng khu vực này vì thế có thể đánh trả mạnh với Washington.

Về phần mình, trưởng thương mại EU, bà Cecilia Malmstrom cho biết họ không muốn ở vào vị trí phải đưa ra các khoản thuế, nhưng sẽ làm thế nếu Hoa Kỳ ra tay trước.

“Các quy tắc thương mại quốc tế, chúng tôi đã phát triển nhiều năm cùng các đối tác Mỹ, không thể bị vi phạm mà không có phản ứng từ phía chúng tôi,” bà nói vào tháng 6/2018. Từ đó, mỗi khi Hoa Kỳ đe dọa áp thêm thuế, Brussels đều thưa ra các danh sách hàng hóa khác nhau để cho biết họ sẽ đánh trả Nhà Trắng như thế nào.

Các nền kinh tế Hoa Kỳ - EU đều đang khó khăn

Thêm nữa, cả Hoa Kỳ và EU đều không thể chịu được một cuộc chiến thương mại ở giai đoạn này. “Dù cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung hiện đang bắt đầu tác động đến sức khỏe của nền kinh tế ở mức độ rộng hơn, vẫn phải mất một khoảng thời gian và một số tác động được cân bằng bởi điều kiện kinh tế thuận lợi,” theo Fredrik Erixon, giám đốc viện nghiên cứu ECIPE.

“Điều này sẽ không xảy ra nếu có một đợt tăng thuế nghiêm trọng giữa Hoa Kỳ và EU trong mùa thu. Cả hai nền kinh tế đều đang suy giảm, và hiệu ứng chu kỳ của các khoản thuế có khả năng sẽ khá mạnh,” ông nói thêm.

F. Tỷ lệ thương mại trong GDP

Số liệu vào cuối tháng Bảy cho thấy khu vực đồng euro – khu vực với 19 thành viên cùng sử dụng đồng euro – tăng trưởng chỉ 0.2% trong quý hai. Con số này giảm so với 0.4% trong quý một. Kết quả là Ngân hàng trung ương châu Âu (ECB), theo dõi chính sách tiền tệ trong khu vực, dự kiến sẽ thông báo các khoản kích thích thêm sau mùa hè.

Tại Mỹ, kinh tế tăng với tốc độ 2.1% hàng năm trong quý hai – thấp hơn một điểm phần trăm so với quý trước - và Quỹ Dự trữ Liên Bang Mỹ vào tháng Bảy đã thông báo khoản giảm lãi suất đầu tiên trong hơn một thập kỷ. Phát biểu trước Thượng viện Mỹ vào giữa tháng Bảy, Chủ tịch Fed, ông Jerome Powell cho rằng “những xu thế đối lập nhau, như căng thẳng thương mại và quan ngại về tăng trưởng toàn cầu đang ảnh hưởng đến hoạt động và triển vọng kinh tế.”

Các công ty đa quốc gia Mỹ chịu rủi ro

Erik Jones, giáo sư kinh tế chính trị quốc tế tại Đại học Johns Hopkins giải thích các mô hình kinh tế của các công ty đa quốc gia đang gặp nguy vì cuộc chiến thương mại Mỹ - EU tiềm ẩn.

“Đa phần hoạt động thương mại Mỹ - EU diễn ra bên trong các công ty thay vì giữa các công ty… do đó, khi áp thuế giữa Hoa Kỳ và EU, cuối cùng ta sẽ tăng giá đối với người tiêu dùng và làm phức tạp cách thức hàng hóa được lắp ráp ở cả hai nơi, như trong trường hợp giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc, nhưng ta cũng sẽ làm gián đoạn lợi nhuận của các mô hình kinh doanh đối với các công ty đa quốc gia lớn,” ông nói.

“Bởi nhiều, nếu không phải là hầu hết công ty đa quốc gia đều thuộc Hoa Kỳ, điều này sẽ đặt thêm gánh nặng lên kinh tế Mỹ,” ông nói thêm.

Theo văn phòng thống kê châu Âu, các hàng hóa xuất khẩu hàng đầu của Mỹ sang châu Âu trong năm 2018 là động cơ và motor, máy bay và các thiết bị có liên quan, các sản phẩm thuốc và dược. Về nhập khẩu, Hoa Kỳ mua hầu hết ô tô từ EU cũng như sản phẩm thuốc và dược.

“Một cuộc chiến thương mại giữa Hoa Kỳ và châu Âu sẽ khó khăn hơn cuộc chiến thương mại giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc bởi điều này sẽ làm suy yếu các công ty đa quốc gia Mỹ, thu hẹp quy mô những thị trường các công ty Mỹ có thể tiếp cận và khuyến khích các công ty Mỹ thoái vốn từ các tài sản ở nước ngoài và vì thế khiến cạnh tranh nước ngoài nhiều hơn nữa,” ông Jones nói.

“Nói cách khác, điều này sẽ phá vỡ tất cả những thuận lợi mang tính cơ cấu mà các thế hệ chính quyền Mỹ nối tiếp nhau đã tạo dựng từ khi Thế chiến thứ hai kết thúc.”