Khí đốt tự nhiên là một trong số hàng hóa bị bị kẹt trong làn đạn bởi cuộc xung đột ở Ukraine và kinh tế châu Âu có thể bị ảnh hưởng nếu Nga ngừng xuất khẩu.

Rủi ro từ nguồn cung phát sinh từ chiến tranh gây biến động cực mạnh trên các thị trường hàng hóa toàn cầu, với giá dầu, nickel và lúa mì cũng tăng cùng với khí đốt tự nhiên trong những tuần gần đây.

Khí đốt tự nhiên một lần nữa trở thành trung tâm sau khi Phó Thủ tướng Nga Alexander Novak cảnh báo Moscow có thể ngừng xuất khẩu sang Đức và phần còn lại của châu Âu qua đường ống Nord Stream 1.

Bình luận của ông được đưa ra một phần để phản ứng với quyết định của Đức vào tháng trước chặn chứng nhận đường ống dẫn khí Nord Stream 2 gây tranh cãi, cùng với hàng loạt các biện pháp trừng phạt kinh tế các cường quốc phương Tây đã áp đặt kể từ đó, nhằm làm tê liệt kinh tế Nga.

Đầu tuần này, Hoa Kỳ đã thông báo họ sẽ cấm tất cả các hoạt động nhập khẩu dầu và khí đốt của Nga, trong khi Anh cho biết sẽ loại bỏ dần việc nhập khẩu vào cuối năm nay. Liên minh châu Âu có kế hoạch cắt giảm 2/3 lượng khí đốt nhập khẩu của Nga nhưng động thái này của họ không quá nghiêm trọng, phần lớn là do EU phụ thuộc rất nhiều vào năng lượng Nga.

Khu vực đồng euro sản xuất khoảng một phần tư năng lượng từ khí đốt tự nhiên, trong khi Nga chiếm khoảng một phần ba lượng nhập khẩu của khối. Theo Goldman Sachs, bất kỳ gián đoạn nhập khẩu khí đốt nào thêm nữa có thể tác động đáng kể đối với sản lượng kinh tế khu vực đồng euro và lạm phát.

Trong một ghi chú nghiên cứu hôm thứ Hai, Trưởng nhóm Kinh tế Châu Âu của Goldman, Sven Jari Stehn và nhóm của ông đã đưa ra một số kịch bản và đánh giá xem chúng có thể tác động như thế nào đến kinh tế Châu Âu.

Các kịch bản này gồm một kịch bản không có gián đoạn nguồn cung nào thêm nữa ngoài việc giảm dòng chảy khí đốt đang được tiến hành kể từ tháng Chín năm ngoái, một kịch bản khác trong đó nhập khẩu khí đốt qua Ukraine ngừng trong phần còn lại của năm và một kịch bản thứ ba trong đó tất cả khí đốt nhập khẩu của Nga sang châu Âu qua đường ống bị ngừng trong suốt năm 2022.

“Bằng cách lập bản đồ các hạn chế về nguồn cung khí đốt thực và áp lực giá tăng đối với tác động của GVA (tổng giá trị gia tăng) ở khu vực đồng Euro và Vương quốc Anh, chúng tôi ước tính trong năm 2022, giá khí đốt cao có thể ảnh hưởng đến tăng trưởng GDP của khu vực Châu Âu 0.6 điểm phần trăm và Vương quốc Anh 0.1 điểm phần trăm so với dự báo cơ bản nếu giả định không có gián đoạn nguồn cung khí đốt nào nữa,” ông Stehn nói.

Ông nói thêm, tác động ở Đức có thể còn lớn hơn (-0.9 điểm phần trăm) do nước này phụ thuộc rất nhiều vào khí đốt của Nga.

“Kịch bản trong đó Nga ngừng tất cả các hoạt động xuất khẩu theo đường ống có thể khiến tăng trưởng GDP của khu vực đồng Euro giảm 2.2 điểm phần trăm trong năm 2022 so với dự báo ban đầu của chúng tôi, với những tác động lớn ở Đức (-3.4 điểm phần trăm) và Italy (-2.6 điểm phần trăm).”

Về mặt lạm phát, kịch bản trong đó dòng khí đốt qua Ukraine bị dừng lại sẽ cộng thêm 0.7 điểm phần trăm vào dự báo lạm phát khu vực đồng euro của Goldman Sachs ở mức cao nhất trong tháng 12/2022.

Theo ông Stehn: “Nếu giá khí đốt tăng thêm do các đường ống dẫn khí đốt từ Nga ngừng hoạt động, dự báo lạm phát của chúng tôi có thể cao hơn đến 1.3 điểm phần trăm, và cũng có thể ảnh hưởng đáng kể đến giá cốt lõi.”

“Tại Vương quốc Anh, chúng tôi dự kiến mức giới hạn giá tháng 10 nằm trong khoảng từ 22% đến 90% theo ba kịch bản, báo hiệu rủi ro hai mặt xung quanh giả định hiện tại 55%.”

Giới hạn giá năng lượng của Vương quốc Anh sẽ được cơ quan quản lý của nước này xem xét trong tháng Mười. Từ ngày 1/4 năm nay, giới hạn này sẽ tăng 54% so với mức trước đó lên £693/năm để bao gồm giá năng lượng tăng mạnh ngay cả trước khi Nga xâm lược Ukraine. Giả định cơ bản của Goldman là một khoản tăng thêm 55% nữa sẽ được công bố vào tháng Mười, với khả năng tăng 90% trong trường hợp toàn bộ hoạt động nhập khẩu bị ngừng.

Viễn cảnh giá năng lượng tiếp tục tăng mạnh làm dấy lên lo ngại về thời kỳ “đình phát,” trong đó kinh tế toàn cầu bị bủa vây bởi lạm phát cao cùng tăng trưởng kinh tế chậm và tỷ lệ thất nghiệp cao.

Khó có khả năng hoàn toàn cắt đứt

Trước sự phụ thuộc của Nga vào xuất khẩu sang châu Âu và các nguồn doanh thu ngày càng thu hẹp của nước này ở những lĩnh vực khác do ảnh hưởng từ các biện pháp trừng phạt quốc tế, các chiến lược gia của BCA Research cho rằng việc ngừng xuất khẩu hoàn toàn khó có thể xảy ra.

“Dù Moscow đã có một thỏa thuận mới với Bắc Kinh vào tháng trước để cung cấp cho CNPC của Trung Quốc thêm 10 tỷ meter khối khí đốt mỗi năm, đường ống dự kiến mới để vận chuyển lượng khí đốt này sẽ mất từ hai đến ba năm để hoàn thành,” theo Mathieu Savary, chiến lược gia châu Âu tại BCA Research.

“Trong khi đó, Nga sẽ phải dựa vào doanh số bán hàng của mình cho châu Âu để tài trợ cho các cuộc tấn công quân sự vào Ukraine và đảm bảo ổn định trong nước.”

Tuy nhiên, ông Savary cho rằng lời đe dọa của ông Novak vẫn nhấn mạnh nguy cơ gián đoạn nguồn cung năng lượng châu Âu. Điều này sẽ tiếp tục gây áp lực tăng giá khí đốt tự nhiên trong thời gian tới.

“Cho đến khi phần bù rủi ro trong giá dầu và giá khí đốt tiêu tan, chi phí năng lượng cao sẽ dẫn đến thời kỳ đình phát trong khu vực đồng euro,” ông Savary nói thêm.

“Các nhà đầu tư nên duy trì lập trường thận trọng đối với các tài sản rủi ro của châu Âu trong thời gian tới.”