Ban đầu, là thiếu hụt nghiêm trọng container vận chuyển do đại dịch. Sau đó là tắc nghẽn lớn ở Kênh đào Suez. Giờ đây, các doanh nghiệp và người tiêu dùng đang chuẩn bị cho một cuộc khủng hoảng vận chuyển khác, khi một đợt bùng phát virus ở miền nam Trung Quốc một lần nữa làm gián đoạn các dịch vụ cảng và chậm trễ giao hàng, làm tăng chi phí.

Tỉnh Quảng Đông của Trung Quốc đang phải đối mặt với sự gia tăng đột ngột của các ca nhiễm Covid-19. Các nhà chức trách đã tiến hành đóng cửa các quận và doanh nghiệp để ngăn virus lây lan nhanh chóng.

Theo các nhà phân tích và những người trong ngành vận tải biển, điều đó gây ra chậm trễ hàng loạt tại các cảng lớn của Trung Quốc và cộng thêm chi phí vận chuyển vốn đã cao khi thời gian chờ tại bến “tăng vọt”.

“Gián đoạn ở Thâm Quyến và Quảng Châu là rõ ràng rất lớn. Chỉ riêng những nơi này sẽ gây tác động chưa từng có đối với chuỗi cung ứng,” theo Brian Glick, người sáng lập kiêm Giám đốc điều hành tại nền tảng tích hợp chuỗi cung ứng Chain.io.

Tuy nhiên, cùng với những thách thức chuỗi cung ứng toàn cầu phải đối mặt trong năm nay, tình hình vận chuyển rõ ràng đang “rất mù mờ”, ông Glick nói.

Quảng Đông, một trung tâm vận chuyển lớn, chiếm khoảng 24% tổng kim ngạch xuất khẩu của Trung Quốc. Đây cũng là nơi có cảng Thâm Quyến và cảng Quảng Châu - những cảng lớn thứ ba và thứ năm trên thế giới tính theo khối lượng container, theo Hội đồng Vận tải Thế giới.

Ca nhiễm địa phương đầu tiên của biến thể Delta, lần đầu tiên được phát hiện ở Ấn Độ, được tìm thấy ở Quảng Châu trong tháng Năm và kể từ đó đã tăng vọt lên hơn 100 ca. Các nhà chức trách đã áp dụng phong tỏa và các biện pháp khác làm hạn chế năng lực xử lý tại các cảng.

Chuỗi cung ứng toàn cầu lại gặp rủi ro

Khi các khu vực khác nhau trên thế giới phục hồi sau đại dịch vào cuối năm ngoái, đã có một đợt bùng nổ mua hàng khiến container thiếu trầm trọng, gây chậm trễ trong việc vận chuyển hàng từ Trung Quốc đến Châu Âu và Hoa Kỳ, đồng thời làm giá tăng đối với các doanh nghiệp và người tiêu dùng.

Sau đó, một trong những tàu container lớn nhất thế giới, Ever Given, bị mắc kẹt ở kênh đào Suez và chặn tuyến giao thương chính trong gần một tuần. Khoảng 12% thương mại toàn cầu đi qua kênh Suez, nơi trung bình có hơn 50 tàu mỗi ngày đi qua.

Vụ việc đã gây ra một cuộc khủng hoảng vận tải biển toàn cầu và làm tắc nghẽn 9 tỷ USD thương mại quốc tế mỗi ngày.

Hiện tại, cuộc khủng hoảng gần đây nhất, ở miền nam Trung Quốc, một lần nữa đang làm gián đoạn chuỗi cung ứng toàn cầu.

“Tôi cho rằng nguy cơ gián đoạn chuỗi cung ứng đang tăng, và giá xuất khẩu/chi phí vận chuyển có thể sẽ tăng hơn nữa. Tỉnh Quảng Đông đóng vai trò quan trọng trong chuỗi cung ứng toàn cầu,” theo Zhang Zhiwei, trưởng kinh tế tại Pinpoint Asset Management.

JP Wiggins, phó chủ tịch phát triển doanh nghiệp của hãng phần mềm vận chuyển 3GTMS, cho rằng cuộc khủng hoảng cảng ở Trung Quốc sẽ gây nhiều gián đoạn hơn cho người tiêu dùng Mỹ vì nhiều lô hàng bị ảnh hưởng được chuyển đến Bắc Mỹ. Trong khi đó, việc tắc nghẽn kênh Suez có tác động lớn hơn đến thương mại châu Âu vì rất nhiều chuyến hàng bị trì hoãn đi đến châu Âu.

Ông Wiggins cũng cho biết người tiêu dùng cần dự kiến sẽ vẫn ở trong “thời Covid.”

Ông giải thích: “Hãy dự kiến tất cả các sản phẩm châu Á sản xuất thiếu hụt và hết hàng.”

Chi phí vận chuyển 'cao nhất mọi thời đại'

Chi phí vận chuyển tăng vọt là ảnh hưởng trực tiếp từ cuộc khủng hoảng.

Theo ông Glick: “Nhiều chủ hàng vừa và nhỏ sẽ đầu hàng vì chi phí vận chuyển đang vượt qua biên lợi nhuận của những sản phẩm mà họ đang cố gắng chuyển đi. Chi phí vận chuyển đang ở mức cao mọi thời đại với các báo giá nghe nói cao gấp 5 đến 10 lần định mức lịch sử. Chúng ta đã vượt qua rất nhiều mức giá trần mà không ai có thể nói giá sẽ đạt đỉnh ở đâu.”

Ông Wiggins cảnh báo tỷ giá đang "dao động dữ dội" và cho biết ông đang khuyên các chủ hàng nên có kế hoạch chi tiêu gấp đôi, vì không rõ điều này sẽ đi đến đâu.

Shehrina Kamal, Phó chủ tịch của Giải pháp tình báo tại Everstream Analytics, cho biết các chủ hàng không thể chịu được sự chậm trễ sẽ tìm cách chuyển các lô hàng vận chuyển bằng đường biển sang hàng không. Điều này sẽ làm tăng thêm chi phí vận chuyển.

Hiệu ứng gợn sóng

Theo Kamal, thời gian tàu thuyền chờ cập bến tại Yantian International Container Terminal ở Thâm Quyến đã “tăng vọt” từ trung bình 0.5 ngày lên 16 ngày.

Ùn ứ sẽ có ảnh hưởng kép đến các cảng khác.

Kamal cho biết vấn đề đang gia tăng tại các cảng gần đó khi các hãng vận tải bắt đầu chuyển hướng. Cảng Nam Sa ở Quảng Châu đang tràn ngập hàng do chuyển hướng, và tình trạng tắc nghẽn và chậm trễ tàu dự kiến sẽ kéo dài thêm hai tuần - nếu không muốn nói là lâu hơn.

Theo ông Kamal, phản ứng dây chuyền sẽ lan sang cả các tỉnh lân cận như Quảng Tây, Vân Nam, Hồ Nam, Hồ Bắc.

Lo ngại lạm phát

Ngoài Trung Quốc đại lục, cảng tại trung tâm tài chính của Hong Kong cũng bị ảnh hưởng.

Có thể giao hàng qua biên giới ở bằng xe tải, nhưng các nhà chức trách gần đây đã thắt chặt các biện pháp vì đại dịch. Điều đó có nghĩa là tất cả các xe tải xuyên biên giới sẽ cần phải trải qua quá trình khử trùng, cùng các biện pháp khác, và điều đó có thể trì hoãn việc vận chuyển hàng và xử lý tổng thể, ông Kamal nói.

Nhìn chung, hoạt động tại các cảng ở Quảng Đông sẽ vẫn chậm trong tháng Sáu, và thậm chí các khu vực khác của Trung Quốc có thể sẽ trở nên thận trọng hơn, theo Zhang từ Pinpoint Asset Management.

Điều đó có thể khiến giá cao hơn, ngay cả khi các nhà đầu tư lo lắng lạm phát gia tăng và điều này có thể có ý nghĩa gì đối với lãi suất.

Ông cảnh báo: “Cùng với đại dịch ở Ấn Độ và các nền kinh tế Đông Nam Á… chi phí hàng hóa và vận chuyển tăng, các ca nhiễm Covid tăng ở Quảng Đông có thể góp phần làm tăng áp lực lạm phát ở những nước khác.”