Liên minh châu Âu vừa công bố kế hoạch dừng bán các phương tiện gây ô nhiễm đến năm 2035, một mục tiêu đầy tham vọng sẽ đưa ô tô hybrid vào danh sách loài có nguy cơ tuyệt chủng và mở ra một sự chuyển đổi nhanh chóng và mạnh mẽ sang các mẫu xe chạy hoàn toàn bằng điện.

Ủy ban châu Âu cho biết hôm thứ Tư, 14/7, họ muốn yêu cầu ngành ô tô giảm lượng khí thải trung bình của ô tô mới xuống 55% đến năm 2030. Giảm thêm nữa xuống 100% đến năm 2035 nghĩa là tất cả ô tô mới được đăng ký từ năm đó trở đi phải là phương tiện có mức phát thải zero. Vương quốc Anh cũng đã cam kết tương tự.

Mục tiêu mới năm 2030 sẽ là một bước nhảy vọt đáng kể so với mục tiêu hiện tại của EU, cắt giảm 37.5% lượng khí thải từ ô tô mới, vốn chỉ được đặt ra vào tháng 12/2018.

Những thay đổi quy tắc được đề xuất là một phần trong gói lớn hơn nhiều nhằm đưa Liên minh châu Âu hướng tới mục tiêu giảm ít nhất 55% lượng khí thải gây hiệu ứng nhà kính đến năm 2030 so với mức năm 1990. Châu Âu muốn trở thành lục địa không phát thải đầu tiên trong năm 2050.

Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen nói: "Nền kinh tế nhiên liệu hóa thạch đã đạt đến giới hạn. Chúng tôi muốn để lại cho thế hệ tiếp theo một hành tinh khỏe mạnh cũng như việc làm và tăng trưởng tốt mà không làm tổn hại đến tự nhiên."

Để tạo điều kiện thuận lợi cho việc chuyển đổi sang ô tô điện, Ủy ban cho biết họ sẽ yêu cầu 27 quốc gia thành viên EU tăng cường khả năng sạc cho xe. Các điểm sạc sẽ được lắp đặt cách nhau mỗi 60km trên các tuyến cao tốc chính, và tỷ suất thuế tối thiểu đối với xăng và nhiên liệu diesel cũng sẽ tăng.

“Đây là một bước ngoặt đối với ngành công nghiệp ô tô và là tin tốt cho các tài xế. Các quy tắc mới của EU sẽ dân chủ hóa ô tô điện và tạo ra một cú hích lớn cho việc lắp đặt điểm sạc," theo William Todts, giám đốc điều hành của nhóm vận động hành lang Giao thông & Môi trường.

Ngành ô tô đóng một vai trò quan trọng trong nền kinh tế châu Âu, chiếm 7% tổng sản phẩm quốc nội và hỗ trợ 14.6 triệu việc làm trong khu vực. Tuy nhiên, giao thông vận tải là lĩnh vực duy nhất có lượng khí thải gây hiệu ứng nhà kính đang tăng lên và các phương tiện giao thông đường bộ chiếm 21% lượng khí thải CO2 trong năm 2017.

Các nhà sản xuất ô tô đã thấy trước điềm báo, và nhiều bên đã công bố những kế hoạch đầy tham vọng trong những tháng gần đây để tăng sản lượng xe điện. Các nhà đầu tư đã tưởng thưởng những công ty tham vọng nhất bằng cách tăng giá cổ phiếu của họ.

Volkswagen, hãng sở hữu những thương hiệu trong đó có Audi và Porsche, hôm thứ Ba cho biết họ muốn xe điện chiếm 50% doanh số bán hàng của mình đến năm 2030. Đến năm 2040, nhà sản xuất ô tô lớn nhất châu Âu có kế hoạch chỉ bán xe không phát thải tại các thị trường lớn, trong đó có Hoa Kỳ và Trung Quốc.

Ford đã công bố kế hoạch đến năm 2030 chỉ bán xe chở khách chạy điện ở châu Âu. Renault, Volvo, BMW và chủ sở hữu của Mercedes-Benz Daimler đã phát thảo những chương trình riêng để thúc đẩy sản xuất xe sạch hơn.

Tuy nhiên, nhiều nhà sản xuất ô tô sẽ cần phải đẩy nhanh các kế hoạch để đạt được những mục tiêu của EU, vốn là một trong những khu vực năng nổ nhất thế giới. Để cân bằng lượng khí thải phát ra trong năm 2030 của các phương tiện sử dụng động cơ đốt trong, bao gồm cả hybrid, các nhà sản xuất ô tô sẽ cần bán rất nhiều xe ô tô điện.

“Những mục tiêu này sẽ không gây ngạc nhiên đối với các nhà sản xuất ô tô, dù rõ ràng chúng đòi hỏi sự chuyển đổi nhanh chóng sang xe điện chạy bằng pin,” theo các nhà phân tích của Barclays viết trong một báo cáo nghiên cứu gần đây.

Tốc độ thay đổi theo yêu cầu của các cơ quan quản lý quan trọng đối với các nhà sản xuất ô tô vì họ có kế hoạch sử dụng lợi nhuận từ việc bán xe chạy bằng khí đốt và động cơ diesel để tài trợ cho nghiên cứu và phát triển xe điện.

Giám đốc tài chính Volkswagen Arno Antlitz hôm thứ Ba cho biết việc kinh doanh động cơ đốt trong của công ty sẽ "giúp tạo ra lợi nhuận và dòng tiền" cần thiết chi cho các khoản đầu tư vào phần mềm, hệ thống lái tự động và nền tảng sản xuất cho xe điện. Volkswagen đã dành 73 tỷ Euro (86 tỷ USD) cho đến năm 2025 để phát triển những công nghệ này.

Có thể mất nhiều năm trước khi các quy tắc của EU có hiệu lực. Kế hoạch này cần được các nhà lập pháp trong Nghị viện EU và Hội đồng EU, một diễn đàn tại đó các lãnh đạo được bầu của mỗi quốc gia thành viên tranh luận về những vấn đề này.

Năm ngoái, Anh đã tuyên bố cấm bán ô tô chạy xăng và động cơ diesel mới - bao gồm cả xe hybrid - bắt đầu từ năm 2035.

Tuy nhiên, thời gian là điều cốt yếu. Ông Todts cho rằng các nhà sản xuất ô tô phải nhanh chóng hành động để giúp giải quyết cuộc khủng hoảng khí hậu.

“Vấn đề là các nhà sản xuất ô tô sẽ chỉ phải bắt đầu bán những chiếc xe ít phát thải hơn đó vào năm 2030. Hành tinh của chúng ta không thể chịu được thêm chín năm nữa chỉ toàn những kế hoạch lớn mà ít có hành động từ ngành công nghiệp ô tô,” ông nói.