Trong các văn phòng trên khắp châu Á, bàn làm việc trống không và điện thoại im lặng khi khu vực này đang vật lộn với một loại virus chết người.

Tại những trung tâm lớn như Hong Kong và Singapore, các cửa hàng đều đóng cửa, các cơ sở công cộng đóng cửa và có rất ít người lang thang ở những khu tài chính thường nhộn nhịp.

Thay vào đó, hàng triệu người đang ẩn náu trong căn hộ của mình, trong thời kỳ có thể là thử nghiệm làm việc tại nhà lớn nhất thế giới.

Khoảng 60 triệu người ở Trung Quốc đã bị phong tỏa hoàn toàn hoặc một phần vào tháng Một khi chính phủ cố gắng ngăn chặn virus corona. Hạn chế đã cũng được thực hiện ở nhiều nơi khác - nhưng vẫn có áp lực để các công ty quay trở lại làm việc, khi Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình cảnh báo nước này cần ổn định kinh tế.

Trong nỗ lực hạn chế tiếp xúc xã hội nhằm làm chậm sự lây lan của virus, được biết tên chính thức là Covid-19, hàng triệu nhân viên ở Trung Quốc và các khu vực bị ảnh hưởng khác hiện đang làm việc tại nhà.

Đối với một số người, như những giáo viên đã thực hiện các lớp học kỹ thuật số trong nhiều tuần, làm việc tại nhà có thể là một cơn ác mộng.

Nhưng trong các lĩnh vực khác, thử nghiệm bất ngờ này đã được đón nhận nồng nhiệt đến mức các nhà tuyển dụng đang xem xét áp dụng như một biện pháp lâu dài hơn. Đối với những người ủng hộ các lựa chọn làm việc linh hoạt hơn, vài tuần qua đánh dấu một bước tiến tới cải cách rộng rãi - và được chờ đợi từ lâu.

Bực dọc và lợi ích bất ngờ

Tại Trung Quốc, dịch bệnh đã gây thiệt hại cho nền kinh tế lớn thứ hai thế giới, vốn đang gặp khó khăn vì cuộc chiến thương mại với Mỹ và nhu cầu trong nước sụt giảm. Hiện tại, các doanh nghiệp phải đóng cửa nhiều tuần, làm dấy lên lo ngại về việc sa thải hàng loạt, thất nghiệp và nhà cửa bị tịch thu nhà.

Một ước tính cảnh báo vụ dịch có thể khiến Trung Quốc mất 62 tỷ USD tăng trưởng.

Khi các nhà chức trách kêu gọi các doanh nghiệp mở cửa trở lại, nhân viên trên khắp Trung Quốc đang bắt đầu làm việc tại nhà. Hơn một nửa nhân viên ở Bắc Kinh có kế hoạch làm như vậy thay vì đến văn phòng, theo tờ China Daily.

Các công ty công nghệ gồm Tencent, Alibaba và Microsoft cho biết nhân viên của họ sẽ làm việc tại nhà trong một đến hai tuần tới, vì các quan ngại về sức khỏe và an toàn.

Chính phủ Singapore, Hong Kong và Macao đã ra lệnh cho công chức làm việc tại nhà và yêu cầu chủ lao động tư nhân cũng làm thế nếu có thể, chỉ có nhân viên trọng yếu hoặc nhà cung cấp dịch vụ khẩn cấp vẫn ở văn phòng.

Công chức ở Hong Kong đã làm việc tại nhà trong nhiều tuần, kể từ khi kỳ nghỉ Tết Nguyên đán kết thúc vào cuối tháng Một. Một tuyên bố của chính phủ Hong Kong cho biết họ "đã kêu gọi các nhà tuyển dụng khác sắp xếp công việc linh hoạt cho nhân viên nhằm giảm liên lạc giữa mọi người."

Trường học ở nhiều nơi trong số này đã tạm dừng - vì vậy thay vào đó các giáo viên lên lớp thông qua các công cụ học tập kỹ thuật số, như Google Hangouts và phần mềm hội nghị video khác. Một trường học ở Hong Kong yêu cầu học sinh "điểm danh" bằng kỹ thuật số và thực hiện các bài tập trực tuyến với thời hạn hàng giờ, vì vậy nếu học sinh bỏ qua một lớp, điều đó sẽ được ghi lại.

Nhưng việc đưa lớp học lên mạng đã tỏ khá phiền phức đối với một số giáo viên - đặc biệt là những người làm việc với trẻ em có nhu cầu học tập hoặc khuyết tật.

"Chúng tôi sử dụng rất nhiều cách học thực hành, vì vậy giảng dạy trực tuyến thật khó khăn khi không ở trong môi trường lớp học", theo Karen, một giáo viên giáo dục đặc biệt ở Hong Kong.

Giống như những trường khác, Karen và các đồng nghiệp của cô dựa vào những công cụ kỹ thuật số như cuộc gọi video và Google Docs - nhưng mọi thứ trở nên khó khăn hơn vì học sinh của cô cần rất nhiều hỗ trợ từ người lớn.

"Các bậc cha mẹ cũng đang làm việc tại nhà, và cũng phải trở thành giáo viên - đó gần như là một tình huống không thể," cô nói.

Học sinh có nhu cầu đặc biệt cũng thường dựa vào cấu trúc, thói quen và sự tương tác giữa người với do nhà trường cung cấp - điều đó có nghĩa việc học từ xa có thể gây khó chịu hoặc bực bội.

Nhưng đối với các lĩnh vực dựa trên kỹ thuật số khác, theo các nhà tuyển dụng trong lĩnh vực này, làm việc tại nhà lại có hiệu quả đáng ngạc nhiên.

"Đó là một cuộc thử nghiệm chúng tôi không thực sự chọn thực hiện, nhưng chúng tôi khá hài lòng ", theo Brice Lamarque, giám đốc bán hàng tại một công ty web và thương hiệu ở Hong Kong. Gần như tất cả nhân viên của cơ quan này đã làm việc tại nhà trong tháng này - và sẽ tiếp tục theo tư vấn từ chính phủ Hong Kong.

"Trước khi dịch bệnh xảy ra, chúng tôi không thực sự muốn để nhóm của chúng tôi làm việc tại nhà vì chúng tôi coi trọng sự hợp tác", ôngLamarque nói. "Nhưng trải nghiệm này thực sự cho thấy cả nhóm hợp tác khá tốt ngay cả khi họ không ở cùng phòng, vì vậy chúng tôi đang xem xét thêm điều đó vào phúc của nhân viên... có thể hai đến ba tuần một năm."

Tuy nhiên, ông thừa nhận phần lớn của thành công làm việc tại nhà có được nhờ vào tính chất kỹ thuật số của công ty và ngành của họ - nhân viên chỉ cần có máy tính và kết nối internet, nghĩa là họ có thể làm việc từ bất cứ đâu.

Joe Hasberry, một nhân viên Hong Kong tại một công ty quản lý tài sản, cũng làm việc tại nhà - nhưng không giống như Lamarque, anh và các đồng nghiệp khác sẽ trở lại văn phòng vào tuần tới. Công ty cần gặp gỡ khách hàng và khách đến tham quan, có nghĩa là khó mà tiếp tục làm việc ở nhà hơn vài tuần.

"Một số người tại văn phòng của tôi có quan hệ nhà đầu tư nhiều hơn – nghĩa là tập trung vào con người hơn, vì vậy một phần công việc sẽ không thể được thực hiện tại nhà," ông nói.

Trong khi đó, một số người phải đối mặt với áp lực xã hội từ các nhà tuyển dụng phải đến văn phòng dù có hướng dẫn làm việc tại nhà của chính phủ để. Nhân viên trong các ngành dịch vụ khách hàng hoặc tiếp tân thường không có lựa chọn làm việc từ xa.

Ở Trung Quốc, công nhân nhà máy cũng không có lựa chọn này - thay vào đó, những người có thể trở về sẽ phải chịu những biện pháp kiểm tra an toàn và sức khỏe nghiêm ngặt mỗi ngày, như kiểm tra thân nhiệt và khử trùng tay trước khi vào nơi làm việc, theo Tân Hoa Xã.

Một số nhân viên ở Hong Kong cho biết họ tức giận vì sự sắp xếp này có thể khiến họ có nguy cơ lây nhiễm cao hơn, điều này càng được nhấn mạnh bởi những ký ức về đợt bùng phát hội chứng hô hấp cấp tính nặng (SARS) năm 2003 đã tàn phá thành phố.

Đây có phải là tương lai của công việc?

Dù các ngành công nghiệp kỹ thuật số có thể phù hợp hơn để làm việc tại nhà, những người ủng hộ đã nỗ lực trong nhiều năm để khiến công việc linh hoạt hơn cho rằng điều này có thể được thực hiện với cơ sở hạ tầng phù hợp, vì lợi ích của cả người lao động và người sử dụng lao động.

Thập kỷ qua đã chứng kiến các cơ hội làm việc từ xa và tăng danh sách các công việc từ xa - và sự thay đổi này phần lớn là nhờ vào các công nghệ mới cũng như thay đổi nhân khẩu học gia đình.

Phong trào này đã được nhiều bậc cha mẹ chấp nhận vì cho rằng khả năng làm việc tại nhà giúp điều hòa việc chăm sóc con cái và sự nghiệp dễ dàng hơn. Nhiều gia đình không có khả năng thuê người trông trẻ phải đối mặt với quyết định khó khăn khi có con, với việc một trong hai người - thường là phụ nữ - phải hy sinh sự thăng tiến trong sự nghiệp để chăm sóc con.

Lựa chọn làm việc tại nhà không chỉ trao quyền cho phụ nữ - mà còn giúp những người cha đi làm tham gia vào vai trò chăm sóc con, trong một bước tiến tới bình đẳng giới có lợi cho tất cả các bên.

Tiến bộ công nghệ cũng làm cho công việc tại nhà dễ tiếp cận hơn trên tất cả các lĩnh vực.

"Ngày nay, so với 10 năm trước, việc truy cập email từ xa dễ dàng hơn rất nhiều, nộp đơn dựa trên điện toán đám mây, gọi điện và hội nghị video từ xa," theo Marie Swarbreck, người sáng lập FLEXImums, một công ty ở Hong Kong kết nối người tìm việc với các cơ hội làm việc từ xa hoặc công việc linh hoạt. "Công nghệ và phần mềm có sẵn cho mọi người để làm việc từ xa."

Bà thừa nhận tình hình làm việc tại nhà ở Hong Kong hiện tạo ra "những thách thức ngoài tầm kiểm soát " - ví dụ, cha mẹ đi làm phải chăm sóc trẻ em phải nghỉ học. Ngôi nhà trống vắng, yên tĩnh và hoàn hảo để làm việc từ xa trong một ngày bình thường giờ đây đầy người và phiền nhiễu.

Nhưng đây là trường hợp đặc biệt - không phải thông thường. Những thách thức hiện tại không có nghĩa làm việc tại nhà không hiệu quả, hoặc không nên được thực hiện rộng rãi hơn sau đợt bùng phát dịch bệnh.

"Có thể tạo ra một nơi làm việc ủng hộ và khuyến khích làm việc tại nhà, từ xa, linh hoạt, theo tôi, chắc chắn đây sẽ ngày càng trở thành cách sống thường ngày."

Theo CNN