Đại hội đảng Cộng Sản toàn quốc lần thứ 19 của Trung Quốc khai mạc vào thứ Tư, 18/10. Đại hội, diễn ra năm năm một lần, sẽ đánh dấu một cuộc chuyển giao chính trị quan trọng, các thảo luận được dự kiến sẽ tiếp tục và những quan chức mới sẽ được bổ nhiệm trong suốt quý 1/2018. Nhiều thành viên trong cơ quan hoạch định chính sách hành đầu được dự kiến sẽ nghỉ hưu, nhưng chủ tịch Tập Cận Bình có thể sẽ được tái bổ nhiệm. Thay đổi trong ban lãnh đạo sẽ củng cố quyền lực của ông và đưa những người ủng hộ ông vào bộ máy quốc gia.

Tuy nhiên, thay vì xem đại hội là một sự kiện chính trị, các nhà đầu tư cần quan sát những thay đổi sắp xảy ra vì những tác động của chúng đối với các thị trường toàn cầu. Chúng có thể dẫn đến chuyển đổi trong chính sách trong suốt hai năm tới. Là Chủ tịch nước Trung Quốc, ông Tập đã nhấn mạnh đến tầm quan trọng của việc cho phép các lực lượng thị trường có vị trí lớn hơn, và đồng thời kêu gọi để Đảng Cộng Sản đóng vai trò lớn hơn trong chỉ đạo nền kinh tế. Hai mục tiêu này, đôi khi mâu thuẩn. Điều này thể hiện rõ ràng nhất trong sau khi giá chứng khoán giảm mạnh vào mùa hè năm 2015, khi các nhà đầu tư lớn áp đặt việc kiểm soát lên việc bán cổ phiếu của một số công ty.

Sau đại hội đảng, các nhà đầu tư có thể nhận thấy vai trò của các lực lượng cung và cầu được nâng cao để quyết định giá trong các thị trường chứng khoán và ngoại hối, dòng tín dụng giảm đi và khuyến khích mạnh hơn hướng đến một môi trường trong sạch hơn. Những chuyển biến này có khả năng sẽ ảnh hưởng lên giá các cổ phiếu, kim loại và năng lượng toàn cầu.

Với quy mô 11.2 ngàn tỷ USD tổng sản phẩm quốc nội, chỉ đứng thứ hai sau Hoa Kỳ và nhu cầu mạnh mẽ đối với các sản phẩm từ những quốc gia xa xôi như Australia, Brazil và Canada, Trung Quốc đã trở thành một yếu tố quyết định lớn trong dòng chảy thương mại toàn cầu. Những dòng chảy này sẽ bị ảnh hưởng khi các chính sách mới làm chậm lại tốc độ nhập khẩu của Trung Quốc.

Một dấu hiệu sớm cho thấy các ý định của chính quyền ông Tập có thể đến từ các bước nhằm hạn chế sự phụ thuộc vào nợ của Trung Quốc. Khi nền kinh tế bị đe dọa bởi cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu, các quan chức Trung Quốc phản ứng bằng cách tăng khả năng tín dụng và giữ lãi suất thấp. Những động thái này đã có hiệu quả. Dù tăng trưởng không trở lại được mức nóng 15% ghi nhận được trong quý 2/2007, GDP của Trung Quốc đã tăng với tốc độ đáng kể 6.5% trong những quý gần đây. Tăng trưởng nhanh và duy trì việc làm là những mục tiêu chính đại hội trong tháng này hướng tới.

Tuy nhiên, quy luật kinh tế thu hẹp lợi nhuận biên và các khoản nợ lớn ngày càng gia tăng là cần thiết trong chín năm qua để duy trì tỷ lệ tăng trưởng. Tỷ lệ nợ so với GDP ước tính đã tăng từ 162% trong năm 2008 lên đến 259% vào cuối năm 2016. Chính những tác động phụ từ những nỗ lực nhằm giảm tỷ lệ này của chính phủ là điều các nhà đầu tư nên theo dõi.

F1. Tổng nợ Trung Quốc theo % GDP

Thậm chí tăng trưởng kinh tế chỉ cần giảm nhẹ xuống 5.5% cũng sẽ làm chậm lại tăng trưởng nhập khẩu một loạt sản phẩm từ các khoáng sản cơ bản đến hàng hóa kỹ thuật cao vốn tăng mạnh trong năm 2017, 18.7% trong tháng Chín so với tháng 9/2016. Chẳng hạn, doanh số quặng sắt bán cho Trung Quốc là yếu tố chính trong quay vòng lợi nhuận của công ty BHP Billiton của Australia trong năm kết thúc vào tháng 6/2017. Doanh số bán iPhones ở Trung Quốc là một điểm cân nhắc quan trọng đối với các nhà đầu tư vào cổ phiếu của Apple. Những công ty này, cùng những công ty khác, sẽ cảm nhận được tác động khi nhu cầu từ Trung Quốc chậm lại.

Trung Quốc cũng đóng vai trò quan trọng trong định giá thép toàn cầu với tư cách là nước sản xuất và tiêu thụ chủ chốt. Giá nhà tiếp tục tăng mạnh – không chỉ ở Bắc Kinh và Thượng Hải mà còn ở những thành phố nhỏ hơn –giúp thúc đẩy xây dựng và nâng giá thép lên từ tháng Tư. Do lĩnh vực bất động sản chủ yếu được cấp vốn từ phát hành nợ, theo sau những hạn chế cho vay mới, xây dựng có thể chậm lại, và cùng với điều này, nhu cầu thép sẽ giảm trong năm 2018 và 2019.

F2. Giá thép cuộn trung bình nội địa Trung Quốc

Ảnh hưởng của Trung Quốc cũng có thể được cảm nhận trong ngành năng lượng. Cùng với tầng lớp trung lưu ngày càng sung túc, có một sự chuyển đổi từ ưu tiên tăng trưởng kinh tế sang điều kiện sống tốt hơn, đặc biệt một môi trường sạch hơn. Trung Quốc đã là thị trường ô tô lớn nhất về số lượng xe được bán, và chính phủ dự kiến sẽ cấm sản xuất và bán các loại xe sử dụng xăng, đưa nước này cũng trở thành thị trường xe điện lớn nhất. Cổ phiếu Tesla đã tăng với tin tức này. Nhưng đồng thời đây cũng là tin xấu cho giá năng lượng về lâu dài.

Tóm lại, dù việc chuyển giao chính trị của Trung Quốc từ lâu đã được dự kiến, hệ quả toàn cầu của điều này có thể vẫn gây ngạc nhiên cho các nhà đầu tư.