Nước Anh ủng hộ về nguyên tắc lời kêu gọi một liên minh hải quân ‘nguyện ý’ tái khởi động xuất khẩu qua Biển Đen

Nước Anh về nguyên tắc ủng hộ đề xuất của Lithuania về một liên minh hải quân “nguyện ý” dỡ bỏ sự phong tỏa Biển Đen của Nga đối với xuất khẩu ngũ cốc Ukraine.

Ngoại trưởng Litva, Gabrielius Landsbergis, đã đề xuất kế hoạch này trong cuộc hội đàm với Ngoại trưởng Vương quốc Anh, Liz Truss, hôm thứ Hai, 23/5, tại London.

“Thời gian còn rất ít. Chúng ta đang tiến tới một vụ thu hoạch mới và không có cách nào để xuất khẩu ngũ cốc ngoại trừ thông qua cảng Odesa ở Biển Đen. Không có cách nào để lưu trữ loại ngũ cốc này và không có con đường thay thế thích hợp nào khác. Chúng ta bắt buộc phải cho những quốc gia dễ bị tổn thương thấy chúng ta đã chuẩn bị sẵn sàng thực hiện những bước cần thiết để nuôi sống thế giới,” ông nói.

Ông Landsbergis đề xuất một chiến dịch hộ tống hải quân - không phải do NATO điều hành - có thể bảo vệ các tàu chở ngũ cốc khi chúng đi qua Biển Đen và các tàu chiến của Nga. Theo ông, ngoài nước Anh, những quốc gia bị ảnh hưởng như Ai Cập có thể cung cấp sự hộ tống cần thiết.

“Những gì chúng ta đã thấy bây giờ mới chỉ là khởi đầu. Điều tồi tệ nhất sẽ xảy ra trong vòng 5 đến 7 tuần tới khi vụ thu hoạch đầu tiên đến và không thể đưa đi đâu, điều này có nghĩa người dân ở Bắc Phi, Trung Đông và Đông Nam Á sẽ phải trả giá cắt cổ cho lúa mì, ngô và các mặt hàng khác họ cần.” Ông cho biết chỉ trong năm nay Ukraine cần xuất khẩu 80 triệu tấn lúa mì và lựa chọn duy nhất là thông qua Odesa.

Kế hoạch của ông, được ấp ủ trong nhiều tuần, sẽ yêu cầu rà phá bom mìn ở một số phần của Biển Đen để đảm bảo lối đi an toàn, cũng như sự đồng ý của Thổ Nhĩ Kỳ, quốc gia án ngữ lối vào Biển Đen.

“Đây sẽ là một sứ mệnh nhân đạo phi quân sự và không thể so sánh với khu vực cấm bay. Trong nỗ lực này, tàu hoặc máy bay quân sự hoặc cả hai sẽ được dùng để đảm bảo ngũ cốc có thể rời Odesa an toàn và đến eo biển Bosphorus mà không bị Nga can thiệp. Chúng ta sẽ cần một liên minh nguyện ý gồm những quốc gia có sức mạnh hải quân đáng kể để bảo vệ các tuyến đường hàng hải, và những quốc gia bị ảnh hưởng bởi điều này.”

NATO với tư cách là một liên minh không nên có vai trò trong chiến dịch này, ông nói.

Sau khi gặp Ngoại trưởng Landsbergis, ông Truss cho biết nước Anh sẽ muốn các tàu hải quân Anh tham gia hộ tống nếu những vấn đề thực tế có thể được giải quyết, trong đó có việc rà phá bom mìn trong cảng và cung cấp cho Ukraine vũ khí tầm xa hơn để bảo vệ cảng trước sự tấn công của Nga. Vương quốc Anh đang thảo luận với các đồng minh về kế hoạch này và có thể sẽ cần sự đồng ý của Hoa Kỳ để kế hoạch được kích hoạt.

“Những gì chúng ta cần làm là đối phó với vấn đề an ninh lương thực toàn cầu và Vương quốc Anh đang tìm kiếm một giải pháp cấp bách để đưa ngũ cốc ra khỏi Ukraine,” ông Truss nói.

Tổng thư ký Liên Hợp Quốc, António Guterres, đã cảnh báo về "một cơn bão đói kém" nếu ngũ cốc Ukraine không được xuất khẩu. 41 quốc gia kém phát triển nhất thế giới nhập khẩu một phần ba lúa mì của họ từ Ukraine và Nga. Giá lương thực tăng vọt đã đẩy lạm phát ở Ai Cập lên mức cao nhất kể từ giữa năm 2019.

Khi được hỏi về phản ứng của Anh đối với kế hoạch của mình, ông Landsbergis nói: “Từ quan điểm của tôi, chính phủ Anh quan tâm đến việc hỗ trợ Ukraine theo bất kỳ cách nào có thể. Vương quốc Anh đã thực hiện một số bước rất mạnh mẽ và quyết đoán trong cuộc khủng hoảng này và có thể có khả năng Vương quốc Anh sẽ tham gia. Anh là quốc gia đầu tiên cung cấp tên lửa để bảo vệ Odesa.”

Ông cho biết Lithuania, một trong những đồng minh thân cận nhất của Ukraine ở phía tây, đã nghiên cứu cách Ukraine cung cấp lượng thực cho thế giới trong nhiều tuần.

Theo ông, các tuyến thay thế bằng đường sắt qua Belarus hoặc đường bộ đến các cảng Biển Baltic ở Ba Lan và Lithuania có những hạn chế thực tế nghiêm trọng, khi tắc nghẽn và quá tải hoàn toàn nghĩa là các xe tải Ukraine sẽ phải mất từ 5 đến 9 tuần để đến các cảng bằng đường bộ ở Romania, Ba Lan hoặc Lithuania.

Ông Landsbergis thừa nhận Thổ Nhĩ Kỳ nghi ngại khả năng leo thang trong kế hoạch của ông. Tuy nhiên, ông chỉ ra rằng với tư cách là một nhà nhập khẩu ngũ cốc lớn, Thổ Nhĩ Kỳ có lợi ích riêng trong việc mở các tuyến đường hải quân nếu Nga không tự nguyện dỡ bỏ việc phong tỏa.