Giá lúa mì tăng vượt giới hạn giao dịch sau động thái hạn chế xuất khẩu của Ấn Độ, cho thấy nguồn cung toàn cầu eo hẹp như thế nào sau cuộc chiến ở Ukraine và đe dọa đẩy giá lương thực lên hơn nữa.

Chính phủ Ấn Độ sẽ dừng bán hàng ra nước ngoài để quản lý an ninh lương thực của mình, theo một thông báo ngày 13/5, khiến các bộ trưởng nông nghiệp của Nhóm G7 chỉ trích, rằng những biện pháp như vậy càng làm cho cuộc khủng hoảng của thế giới tồi tệ hơn.

Giá chuẩn kỳ hạn tăng tới 5.9% lên $12.47 1/2 một giạ tại Chicago, mức cao nhất trong hai tháng. Giá đã tăng khoảng 60% trong năm nay, làm tăng chi phí của mọi thứ từ bánh mì đến bánh ngọt và mì sợi.

Điều đáng ngạc nhiên là Ấn Độ thậm chí không phải là nước xuất khẩu chủ chốt trên thế giới. Thực tế họ có thể có tác động lớn như vậy làm rõ nét  hơn viễn cảnh ảm đạm của nguồn cung lúa mì toàn cầu. Chiến tranh đã làm tê liệt hoạt động xuất khẩu của Ukraine và hạn hán, lũ lụt và sóng nhiệt đe dọa mùa màng ở hầu hết các quốc gia sản xuất lớn.

“Nếu lệnh cấm này xảy ra trong một năm bình thường, tác động sẽ ở mức tối thiểu, nhưng việc mất sản lượng từ Ukraine làm trầm trọng thêm vấn đề,” theo Andrew Whitelaw, nhà phân tích ngũ cốc tại Thomas Elder Markets có trụ sở tại Melbourne.

Quyết định ngừng xuất khẩu lúa mì của Ấn Độ được đưa ra khi một đợt nắng nóng kỷ lục làm khô héo vụ mùa trong thời kỳ quan trọng, dẫn đến ước tính sản lượng giảm. Rủi ro đầu ra đã gây ra tình thế tiến thoái lưỡng nan cho Ấn Độ, vốn cố gắng lấp đầy khoảng trống khi xuất khẩu từ Ukraine thiếu hụt đẩy người mua quay sang các nguồn cung thay thế.

Ấn Độ ưu tiên thị trường nội địa, ngay cả khi động thái này có nguy cơ làm xấu đi hình ảnh quốc tế của một nhà cung cấp đáng tin cậy. Thủ tướng Narendra Modi đang đối mặt với sự giận dữ ngay trong nước khi lạm phát gia tăng, một vấn đề đã hạ bệ chính phủ tiền nhiệm và mở đường cho việc ông lên nắm quyền.

Ấn Độ sẽ chấp thuận xuất khẩu sang cần lúa mì vì nhu cầu an ninh lương thực và dựa trên yêu cầu của chính phủ các nước. Họ cũng sẽ cho phép xuất các lô hàng có tín dụng thư không thể hủy ngang. Nguồn hàng của Ấn Độ thường đến Bangladesh, Sri Lanka, Các Tiểu vương quốc Arab Thống nhất và Indonesia.

“Việc chỉ đạo xuất khẩu lúa mì thông qua các kênh chính phủ sẽ không chỉ đảm bảo đáp ứng nhu cầu thực sự của các nước láng giềng và các nước thâm hụt lương thực mà còn kiểm soát kỳ vọng lạm phát”, Bộ lương thực Ấn Độ cho biết trong một tuyên bố, đồng thời cho biết thêm Ấn Độ có đủ lương thực dự trữ.

Quan điểm đó có thể được đặt vấn đề. Theo Citigroup Inc., hoạt động thu mua lúa mì của chính phủ đã giảm một nửa và có thể không đủ để đáp ứng nhu cầu của các chương trình trợ cấp lương thực. Các nhà chức trách cũng giảm phân bổ lúa mì và tăng lượng gạo theo chương trình lương thực miễn phí.

“Ngay cả sau khi thực hiện những điều chỉnh này, chính phủ vẫn có thể không có đủ lúa mì để đáp ứng yêu cầu hàng năm,” theo các nhà phân tích Citi. Dựa trên ước tính sản lượng 105 triệu tấn của Ấn Độ, xuất khẩu từ 10 triệu trở lên như mục tiêu của các quan chức sẽ khó đạt được, theo ngân hàng.

Động thái của Ấn Độ làm tăng làn sóng bảo hộ lương thực ngày càng tăng kể từ khi chiến tranh bắt đầu. Các chính phủ trên thế giới đang tìm cách đảm bảo nguồn cung cấp lương thực trong nước trong bối cảnh giá nông sản tăng cao. Indonesia đã ngừng xuất khẩu dầu cọ, trong khi Serbia và Kazakhstan áp đặt hạn ngạch đối với các lô hàng ngũ cốc.

Các thương nhân khá thất vọng vì chính sách này. Một ngày trước khi thông báo ngừng xuất khẩu của Ấn Độ, chính phủ cho biết họ đang cử các phái đoàn thương mại đến các nước để tìm hiểu khả năng thúc đẩy xuất khẩu lúa mì. Điều này sẽ không xảy ra bây giờ. Bộ thực phẩm cũng cho biết họ nhận thấy không cần phải kiểm soát xuất khẩu khi Bloomberg News đưa tin các nhà chức trách đang xem xét động thái này.

“Rất nhiều nhà xuất khẩu và người dùng thực tế trên thế giới có cam kết mua lúa mì của Ấn Độ, điều này nên được tôn trọng,” theo Vijay Iyengar, chủ tịch kiêm giám đốc điều hành của Agrocorp International có trụ sở tại Singapore, công ty buôn bán khoảng 12 triệu tấn ngũ cốc mỗi năm.

Giá toàn cầu của các loại lúa mì khác nhau tăng cao. Giá lúa mỳ vụ đông Hard Red tăng 70 cent, giới hạn quy đổi, lên $13.52/giạ, cao nhất kể từ năm 2008, trong khi lúa mì vụ xuân tăng hơn 4%. Ngô tăng 2.2%.