Giá khí đốt tăng cao đe dọa đẩy hóa đơn nhiên liệu mùa đông lên cao, làm tổn thương tiêu dùng và làm trầm trọng thêm tình hình lạm phát tăng mạnh trước mắt, một đòn giáng nữa đối với nền kinh tế thế giới vừa bình phục trở lại sau cú sốc virus corona.

 

Giá khí đốt tăng mạnh trong năm nay

Căng thẳng dâng cao đến mức một số nhà lập pháp Nghị viện châu Âu đã yêu cầu điều tra về những gì họ nói có thể là do Gazprom của Nga thao túng thị trường.

Bất kể nguyên nhân là gì, sự gia tăng này có những tác động thị trường rất lớn:

1. Tăng trưởng

Các nhà phân tích cho rằng còn quá sớm để hạ dự báo tăng trưởng kinh tế nhưng tác động đến hoạt động kinh tế có vẻ không thể tránh khỏi.

Morgan Stanley cho rằng tác động ở Hoa Kỳ, nền kinh tế lớn nhất thế giới, sẽ không lớn. Dù hơn một phần ba năng lượng tiêu thụ của Hoa Kỳ năm 2020 là từ khí đốt tự nhiên, bên sử dụng chủ yếu là thuộc ngành công nghiệp.

Mặc dù vậy, nhìn chung, giá khí đốt cao hơn làm tăng nguy cơ lạm kèm suy thoái - lạm phát cao, tăng trưởng thấp.

“Rõ ràng ngày càng có nhiều cảm giác không hài lòng về triển vọng kinh tế khi thêm nhiều công ty nhìn thấy viễn cảnh chi phí gia tăng,” theo Michael Hewson, trưởng nhóm phân tích thị trường tại CMC Markets.

2. Lạm phát

Giá bán buôn điện khu vực đồng Euro đang cao kỷ lục, có khả năng làm trầm trọng thêm áp lực lạm phát do các tắc nghẽn nguồn cung liên quan đến COVID. Tại Đức, 310,000 hộ gia đình phải đối mặt với việc hóa đơn khí đốt tăng 11.5%, số liệu cho thấy hôm thứ Hai.

Lưu ý rằng giá tại cổng nhà máy ở Đức đã cao nhất kể từ năm 1974, các nhà phân tích của Citi dự đoán giá điện và khí đốt sẽ tăng 5% trong tháng Giêng, thêm 0.25 điểm phần trăm vào lạm phát tiêu dùng trong năm tới.

Chi phí thực phẩm cao hơn là một tác dụng phụ khác, do thiếu carbon dioxide dùng trong các lò giết mổ và để kéo dài thời hạn sử dụng của thực phẩm. Các cắt giảm sản xuất phân bón cũng có thể làm tăng giá lương thực.

Goldman Sachs dự đoán nhu cầu dầu cao hơn, với khả năng tăng $5/thùng so với dự báo giá dầu Brent quý 4/2021 $80/thùng. Dầu Brent hiện đang giao dịch ở mức khoảng $74.

Giá dầu

3. Các ngân hàng trung ương

Các ngân hàng trung ương đang bám sát lập luận rằng lạm phát tăng đột biến là tạm thời - thành viên hội đồng quản trị Ngân hàng Trung ương châu Âu Isabel Schnabel cho biết hôm thứ Hai, bà hài lòng với lạm phát gia tăng trên diện rộng.

Nhưng khi các chỉ số dựa trên thị trường và người tiêu dùng về kỳ vọng lạm phát tăng lên, giá khí đốt sẽ nằm trong tầm ngắm của các ngân hàng trung ương.

Các cuộc họp của ngân hàng trung ương trong tuần này có thể kiểm tra quyết tâm của các nhà hoạch định chính sách. Cuộc họp của Ngân hàng Trung ương Anh vào thứ Năm đặc biệt sẽ là tiêu điểm, do lạm phát ở Anh vừa đạt mức cao nhất trong chín năm.

Với lạm phát giá nhà sản xuất ở Anh tăng vọt, chi phí vận chuyển không có dấu hiệu hạ nhiệt, giá hàng hóa tăng cao và số việc làm mở lên tới 1 triệu, khả năng giá cao hơn sẽ còn kéo dài lâu hơn, theo Susannah Streeter, nhà phân tích cấp cao của Hargreaves Lansdown.

"Nếu như thế, thêm nhiều thành viên BoE hơn có thể nhanh chóng tiến hành bỏ phiếu tăng lãi suất sớm hơn dự kiến vào năm tới, nhưng đó sẽ là một hành động không được hay cho lắm khi các khoản tăng thuế sắp tới đã khó tiêu hóa đối với nhiều người tiêu dùng", bà nói.

4. Bảo lãnh nhà nước

Nước Anh đang xem xét cung cấp các khoản vay do nhà nước hậu thuẫn cho các công ty năng lượng sau khi các nhà cung cấp lớn yêu cầu hỗ trợ để trang trải chi phí tiếp nhận khách hàng từ những công ty bị phá sản do tác động của giá khí đốt. Một công ty, Bulb, được biết đang tìm kiếm một gói cứu trợ.

Trong khi đó, Pháp có kế hoạch chi 100 euro ($118) một lần cho hàng triệu hộ gia đình để giúp thanh toán hóa đơn năng lượng.

“Câu chuyện từ lĩnh vực năng lượng của Vương quốc Anh sẽ sớm liên quan đến thị trường châu Âu nhiều hơn là Evergrande,” theo Althea Spinozzi, Chiến lược gia cấp cao về thu nhập cố định tại Ngân hàng Saxo.

Và trong một tuần đầy ắp các cuộc họp của ngân hàng trung ương, bà nói thêm các thị trường "có quyền băn khoăn."

5. Các công ty

Tây Ban Nha gây shock cho lĩnh vực tiện ích vào tuần trước khi chuyển hàng tỷ euro lợi nhuận của các công ty năng lượng cho người tiêu dùng và giới hạn việc tăng giá khí đốt. Doanh thu tại Iberdrola và Endesa được RBC ước tính đạt một tỷ euro và cổ phiếu của các công ty này đã bị bán tháo rất nhiều.

Kể từ khi có động thái này, các nhà đầu tư lo lắng nó sẽ lan sang các nước khác, theo Morgan Stanley. Dù xem những lo ngại đó là quá mức, ngân hàng thừa nhận có nguy cơ các công ty tiện ích châu Âu bị siết lợi nhuận trong những tháng tới.