Ngân hàng Trung ương Nga (CBR) dự kiến sẽ giảm lãi suất chuẩn xuống mức thấp nhất kể từ khi Liên Xô sụp đổ.

Thống đốc ngân hàng Elvira Nabiullina cho biết lạm phát thấp hơn trong năm tháng đầu năm đã tạo không gian để ngân hàng trung ương cắt giảm thêm, khi ngân hàng hướng đến thúc đẩy nền kinh tế trước hậu quả của đại dịch virus corona.

Các nhà kinh tế khá bất đồng về quy mô của đợt giảm, một số kỳ vọng khoản giảm 50 điểm cơ bản, đưa tỷ lệ lên 5% sau khi khoản giảm 50 điểm cơ bản vào tháng Tư. Con số này tương đương với mức thấp hậu Liên bang Xô Viết vào tháng 6/2010. Những người khác dự đoán khoản giảm 100 điểm cơ bản mạnh tay hơn.

Sau khi điều kiện kinh tế dường như chạm đáy vào tháng Tư và bắt đầu hồi phục vào tháng Năm và tháng Sáu, áp lực lạm phát trong nước mạnh hơn có thể quay trở lại, theo Matthias Karabaczek, nhà phân tích châu Âu tại Economist Intelligence Unit.

“CBR có thể sẽ kiềm chế không đẩy lãi suất chính sách thực vào vùng âm, điều này cho thấy các khoản giảm lãi suất tối đa trong nửa cuối năm tổng cộng sẽ đạt 150 điểm cơ bản xuống 4%,” theo ông Karabaczek.

"Quỹ đạo lạm phát trong quý ba cũng sẽ rất quan trọng vì hầu hết các hạn chế đối với hoạt động kinh tế đến khi đó sẽ được dỡ bỏ và chúng tôi vẫn hy vọng lạm phát sẽ vượt qua mục tiêu 4% của CBR trong năm nay."

Tác động tối thiểu từ các cắt giảm lãi suất

Dù việc cắt giảm lãi suất gần như được nhất trí, nhưng vẫn có hoài nghi về tác động của chi phí tài chính thấp hơn đối với kinh tế Nga, vốn vẫn trong tình trạng thiếu nhu cầu tín dụng và đầu tư từ các doanh nghiệp do nhiều vấn đề cơ cấu.

Vladimir Tikhomirov, trưởng kinh tế tại BCS Global Markets, cho rằng việc thiếu nhu cầu vay vốn đầu tư mới có nghĩa là nền kinh tế Nga đã chậm lại ngay cả trước đại dịch, đặc biệt trong các lĩnh vực xuất khẩu, vốn chiếm phần đáng kể trong tổng sản phẩm quốc nội của Nga.

"Minh chứng tốt nhất của xu hướng này là rất nhiều công ty Nga đã tăng đáng kể các khoản thanh toán cổ tức cho các cổ đông thay vì chọn để dành một ít tiền để mở rộng", ông Tikhomirov giải thích.

“Đây là vấn đề lớn và nó sẽ không biến mất. Đây không phải là vấn đề duy nhất của Nga, vì chúng ta đã thấy rất nhiều ngân hàng trung ương giảm mạnh lãi suất với hy vọng tăng nhu cầu tín dụng và dẫn đến đầu tư cao hơn, tạo việc làm và cuối cùng là tăng trưởng, nhưng cho đến nay chưa có nhiều bằng chứng cho thấy đầu tư đang tăng và nhu cầu tín dụng, đặc biệt về phía công ty, có đi lên.”

Các nền kinh tế lớn như Nhật Bản và khu vực đồng euro từ lâu đã phải chịu tình trạng kinh tế trì trệ dù lãi suất bằng 0 hoặc dưới 0 trong nỗ lực khuyến khích vay.

Ông Tikhomirov cho rằng tăng chi tiêu của chính phủ cho lương hưu, tiền lương hoặc trợ cấp, hoặc đầu tư vào các dự án cơ sở hạ tầng để thúc đẩy nhu cầu, sẽ là phương tiện hiệu quả hơn để trẻ hóa nền kinh tế sau cuộc khủng hoảng.

Khu vực tư nhân gây lo ngại

Cổ phiếu vốn lỗi thời, lực lượng lao động giảm, lệ thuộc vào các lĩnh vực tài nguyên thiên nhiên, các điểm yếu trong thể chế và tăng trưởng năng suất kém sẽ tiếp tục hạn chế hoạt động kinh tế, ông Karabaczek nói thêm.

Tuy nhiên, một phần do tiền lương thực tế giảm và hoạt động kinh tế nhìn chung không khởi sắc, ông nhấn mạnh nợ các hộ gia đình và doanh nghiệp đã tăng trong những năm gần đây.

"Đổi lại, đòn bẩy nợ trong lĩnh vực tư nhân cao hơn cũng cần lãi suất thấp hơn trong bối cảnh lo ngại về tính bền vững", ông nói.

Cuối năm 2014, CBR đã chuyển trọng tâm từ tỷ giá hối đoái sang nhắm mục tiêu lạm phát, tại thời điểm đó, lãi suất của ngân hàng trung ương đã giành được vị thế quan trọng.

"CBR có nhiều quyền kiểm soát hơn đối với việc cung tiền và lãi suất, nhưng vẫn can thiệp vào thị trường ngoại hối để giảm biến động tỷ giá," ông Karabaczek nói.

"Tuy nhiên, vẫn có phần lớn lãi suất cố định trong nền kinh tế Nga: hơn hai phần ba dư nợ của các ngân hàng Nga đang ở các mức lãi suất cố định, hạn chế cơ chế truyền lãi suất của CBR."

Ông Karabaczek cho rằng có những biện pháp tài chính khác có thể hỗ trợ lớn hơn so với giảm lãi suất trong năm nay. Các biện pháp bao gồm trả chậm cho vay đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ, cho vay với lãi suất 0% cho những ngành chịu ảnh hưởng nhiều nhất và cho những công ty chủ chốt khác vay với lãi suất thấp hơn.