Trong bất kỳ một năm bình thường nào, giới chính trị Trung Quốc hiện sẽ tập họp bên trong Đại sảnh đường Nhân dân ở Bắc Kinh xác định các mục tiêu tăng trưởng kinh tế của năm và các chính sách để thực hiện những mục tiêu này. Thay vào đó, thủ đô của Trung Quốc năm nay thật lặng lẽ. Các cuộc tụ họp lớn đều bị hoãn khi Trung Quốc và phần còn lại của thế giới vật lộn với virus corona đã giết chết hàng ngàn người, gây đình trệ sản xuất ở Trung Quốc và hiện đang lan rộng trên nhiều lục địa.

Tuy nhiên, sự bất lực của các quan chức không phải là lý do duy nhất để Trung Quốc chưa công bố kế hoạch toàn diện nhằm khởi động lại nền kinh tế lớn thứ hai thế giới khi virus khiến nước rơi vào tình trạng suy giảm tính theo quý chưa từng có.

Virus corona có thể ảnh hưởng đến chuỗi cung ứng toàn cầu như thế nào

Tỷ lệ tất cả hàng nhập khẩu những sản phẩm sản xuất trung gian từ Trung Quốc

Nguồn: OECD TiVA, Bloomberg Economics

Trong khi vẫn đang chiến đấu với tình trạng y tế khẩn cấp, chính phủ của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình cũng phải quyết định chi bao nhiêu và chi cho những gì, lưu tâm đến những rủi ro từ gánh nặng nợ lớn và tính hiệu quả ngày càng giảm của những tuyến đường bộ và đường sắt mới. Phần lớn cũng sẽ phụ thuộc vào việc họ có muốn duy trì mục tiêu tăng trưởng “khoảng 6%” theo dự kiến ban đầu sẽ được đặt ra trong Đại sảnh đường hay không.

Nếu tiếp tục đặt mục tiêu cao, sẽ cần đến quy mô của loạt kích thích 4 nghìn tỷ nhân dân tệ (577 tỷ USD) từng có sau cuộc Đại suy thoái. Điều này cũng có thể sẽ giúp hỗ trợ tăng trưởng toàn cầu đang lao dốc.

Hiện tại, cách tiếp cận chờ - xem theo các số liệu thống kê của chính phủ cho thấy dịch bệnh đang được kiểm soát, điều này có thể giúp Bắc Kinh không phải chi tiêu lớn.

“Chính phủ đã không đưa ra những loại kích thích lớn, bởi họ muốn chờ xem hoạt động kinh tế có thể tự phục hồi đến mức độ nào,” theo Andy Rothman, cựu ngoại giao Hoa Kỳ tại Bắc Kinh, hiện là chiến lược gia đầu tư tại Matthews Asia.

Tại tỉnh Hồ Bắc, tâm chấn của đợt bùng phát virus, các trường hợp mới dần có xu hướng giảm xuống mức trung bình dưới 150 ca nhiễm mỗi ngày vào tuần trước so với trên 400 ca/ tuần trước đó. Các ca nhiễm mới ở những nơi khác đã chậm lại với hầu hết các tỉnh báo cáo không có trường hợp mới nào trong nhiều ngày liên tiếp và chỉ có những trường hợp nhiễm đơn lẻ.

Diễn tiến này đang an ủi những người tin vào sự phục hồi hình chữ V sắp tới. Cổ phiếu của Merck KGaA tăng mạnh vào tuần trước sau khi công ty cho biết tác động của virus có thể sẽ giảm trong quý hai và chỉ khiến họ mất 1% doanh thu.

Tuy nhiên, các báo cáo từ trung tâm sản xuất rộng lớn vùng duyên hải phía đông Trung Quốc cho thấy phần lớn năng suất công nghiệp của đất nước vẫn đang đình trệ hoặc đang hoạt động dưới mức công suất tối đa. Trong bối cảnh hạn chế vận chuyển và các biện pháp chống virus nghiêm ngặt, “tỷ lệ nối lại hoạt động” vẫn ở khoảng 80% hoặc thấp hơn.

Một rủi ro nữa là do các ca nhiễm mới giảm, nền kinh tế sẽ khởi động lại và người lao động sẽ trở lại làm việc quá sớm.

Ben Cowling, giáo sư dịch tễ học và thống kê sinh học tại Đại học Hong Kong, cảnh báo khả năng một làn sóng dịch thứ hai có thể xảy ra ở Trung Quốc khi việc kinh doanh nối lại và mọi người quay lại làm việc và tiếp xúc với nhau. Những thành phố lớn cũng dễ gặp rủi ro trước các trường hợp lây nhiễm từ nước ngoài thông qua các liên kết thương mại.

“Tại các thành phố khác ở Trung Quốc, tổng số ca mắc bệnh rất thấp và họ vẫn dễ bị tổn thương trước dịch bệnh,” "theo ông Cowling. Tăng trưởng chậm nhất kể từ cuộc khủng hoảng tài chính

OECD giảm triển vọng tăng trưởng toàn cầu năm 2020 xuống còn 2.4%

Nguồn: Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế

Cũng có nghi ngờ về số liệu thống kê chính thức của Trung Quốc, vốn được sửa đổi nhiều lần trong suốt quá trình bùng phát dịch bệnh, bao gồm cả việc bổ sung bất thường gần 15,000 trường hợp nhiễm bệnh ngày 13/2. Họ đã nhiều lần thay đổi định nghĩa về trường hợp nhiễm bệnh được xác nhận.

Trong môi trường không chắc chắn này, các quan chức cũng đối mặt với nhiệm vụ khó khăn phải quyết định làm thế nào để hiệu chỉnh kích thích mà không nới lỏng một lần nữa những gì đã thắt chặt trong vay mượn; với tổng số nợ hiện sắp gấp ba lần quy mô của nền kinh tế, ổn định tài chính là ưu tiên hàng đầu.

Một gói kích thích mạnh mẽ có thể bao gồm cắt giảm lãi suất lớn hơn so với những điều chỉnh nhỏ trong lãi suất thị trường đã được tiến hành, thanh khoản dồi dào thông qua tỷ lệ dự trữ ngân hàng thấp hơn và kết hợp cắt giảm thuế và chi tiêu cơ sở hạ tầng. Tuy nhiên, phần lớn những điều này đều đã được dự kiến trong năm nay ngay cả trước khi virus tấn công, bởi kinh tế Trung Quốc đã trong tình trạng suy giảm dài hạn.

Triển vọng chi tiêu cơ sở hạ tầng đặt biệt u ám do thiếu các dự án quy mô lớn phù hợp - Trung Quốc đã có mạng lưới đường sắt cao tốc lớn nhất thế giới - và hạn chế vốn ở cấp địa phương.

Tóm lại, thiết kế một gói kích thích sẽ khó khăn hơn nhiều so với trước đây.

Tuy nhiên, kinh tế Trung Quốc đang có nguy cơ bị tấn công từ cả hai phía khi phần còn lại của kinh tế thế giới cũng chao đảo, theo David Loevinger, cựu chuyên gia về Trung Quốc tại Bộ tài chính Mỹ và hiện là nhà phân tích tại hãng quản lý quỹ TCW Group Inc., Los Angeles.

Theo ông Loevinger, “Trung Quốc cần nhiều kích thích hơn nữa bởi hiện tại, họ đang chịu một cú sốc cả trong và ngoài nước.”