Nguồn cung dầu diesel toàn cầu đang cạn kiệt khi các nhà máy lọc dầu vật lộn để bắt kịp với đà phục hồi nhu cầu nhanh chóng sau đại dịch, làm trầm trọng thêm tình trạng thiếu hụt năng lượng nghiêm trọng trên toàn cầu đã khiến giá khí đốt, than và dầu thô tăng mạnh.

Vào thời điểm các ngân hàng trung ương toàn cầu đang lo lắng về tỷ lệ lạm phát chưa từng thấy trong nhiều thập kỷ, tình trạng thiếu hụt dầu diesel sẽ đẩy chi phí nhiên liệu và vận tải lên cao hơn nữa, đồng thời gây thêm áp lực lên giá bán lẻ.

Nhập khẩu dầu diesel từ Hoa Kỳ và châu Á mà châu Âu đang dựa vào bị hạn chế trong những tuần gần đây do tiêu thụ nội địa cao hơn vì các mục đích sản xuất và nhiên liệu đường bộ.

Dữ liệu từ hãng tư vấn Insights Global của Hà Lan cho thấy tồn kho gasoil, gồm dầu diesel và dầu sưởi, lưu giữ trong kho chứa độc lập tại khu vực cất giữ và lọc dầu Amsterdam-Rotterdam-Antwerp (ARA) của Châu Âu đã giảm 2.5% trong tuần trước.

Dự trữ trong khu vực ở mức thấp nhất vào thời điểm này trong năm kể từ năm 2008 trong khi dự trữ sản phẩm chưng cất trung bình trên đất liền của Singapore cũng giảm xuống mức thấp nhất trong nhiều năm còn 8.21 triệu thùng.

“Nhu cầu dầu diesel dường như đang cải thiện ở Tây Bắc Châu Âu nhưng công suất lọc dầu thấp hơn so với trước COVID và mức nhập khẩu thấp đang khiến thị trường chịu áp lực nghiêm trọng,” theo Lars van Wageningen của Insights Global.

Giá diesel hàng hóa Tây Bắc Âu đạt $114/thùng hôm thứ Hai, cao nhất kể từ tháng 9/2014, trong khi tỷ suất lợi nhuận so với dầu thô đạt mức cao nhất trong hai năm vào tuần trước.

Các nhà phân tích của Morgan Stanley lưu ý giá dầu diesel từng lên khoảng $180/thùng trong năm 2008, do thị trường sản phẩm chưng cất trung bình "cực kỳ thắt chặt" khi dầu thô Brent tăng gần $150/thùng.

“Việc lặp lại đó không phải là dự báo cơ bản của chúng tôi, nhưng điều đáng chú ý là giá dầu diesel đang theo bước giai đoạn 2007-08 chặt chẽ trong những tháng gần đây,” họ nói và cho biết thêm họ dự kiến giá dầu thô sẽ đạt $100/thùng trong nửa cuối năm nay.

Tuần trước, một cơn bão mùa đông đã thử thách khả năng cung cấp nhiên liệu ở Mỹ với một số công ty điện lực chuẩn bị sử dụng nhiều dầu nhiên liệu chưng cất hơn để đáp ứng nhu cầu, trong khi Hàn Quốc và Ấn Độ không thể lấp đầy khoảng trống nguồn cung do Trung Quốc gần đây hạn chế xuất khẩu sản phẩm tinh chế do nhu cầu trong nước.

Nguồn cung thắt chặt đã đẩy giá dầu diesel châu Á đối với xăng gasoil 10ppm chuẩn lên mức cao nhất kể từ tháng 9/2014.

Các hãng lọc dầu thường phản ứng trước tỷ suất lợi nhuận cao và hàng tồn kho thấp bằng cách tăng sản lượng. Nhưng tháng trước, Cơ quan Năng lượng Quốc tế cho biết tổ hợp lọc dầu toàn cầu đang căng thẳng với công suất giảm lần đầu tiên sau 30 năm vào năm ngoái khi số nhà máy đóng cửa nhiều hơn so với lượng bổ sung mới.

Việc tăng sản lượng dầu diesel cũng sẽ đòi hỏi tốc độ xử lý dầu thô thông thường nhanh hơn tại các nhà máy lọc dầu, với các thiết bị hạ nguồn được cấu hình để tối đa hóa sản lượng chưng cất trung gian với chi phí thấp hơn.

Thay vào đó, một số nhà máy lọc dầu - đặc biệt ở Mỹ - vẫn đang vận hành các nhà máy ở mức thấp hơn mức trung bình 5 năm để tránh sản xuất quá nhiều nhiên liệu máy bay, vốn nhu cầu vẫn thấp hơn năm 2019, khiến các công ty gặp khó khăn trong việc xác định đường hướng rõ ràng để trữ lại dầu diesel trong ngắn hạn.

“Với áp lực từ các nhà đầu tư trong việc giảm đầu tư vào nhiên liệu hóa thạch và nhu cầu dầu đạt đỉnh, bối cảnh này có thể làm giảm động cơ đầu tư vào công suất lọc dầu mới,” theo nhà phân tích Giovanni Staunovo của UBS.

Ông nói thêm: “Với nhu cầu nhiên liệu có thể sẽ tăng trong 10-15 năm tới và nguồn cung không thể theo kịp, tôi dự đoán sẽ có nhiều biến động giá nhiên liệu hơn trong tương lai.”

Nghiêng về bù hoãn bán

Nguồn cung châu Âu thắt chặt đã đẩy giá dầu diesel trong sáu tháng của khu vực này lên hơn $100/tấn vào thứ Hai, chênh lệch bù hoãn bán rộng nhất từng được ghi nhận.

Bù hoãn bán nghĩa là giá giao ngay cao hơn giá hợp đồng tương lai, phản ánh nhu cầu ngắn hạn đang khuyến khích các bên giao dịch giải phóng dầu từ kho.

 

Tuy nhiên, lượng dầu diesel và gasoil sơ bộ chảy vào châu Âu từ phía đông Suez, Nga, Baltics và Mỹ trong tháng này hiện ở mức 1.66 triệu tấn, đã được điều chỉnh giảm so với dự kiến trước đó 1.83 triệu tấn, theo dữ liệu của Refinitiv và so với 4.6 triệu tấn vào tháng Giêng.

Một nhà môi giới tàu chở dầu của Hoa Kỳ cho biết: “Chúng tôi thấy dầu diesel xuất khẩu tối thiểu từ Bờ Vịnh Hoa Kỳ và lượng dầu dự trữ trên các tàu bằng không.”