Quỹ Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) đang đối mặt với một thách thức to lớn: Họ phải ngăn cuộc khủng hoảng sức khỏe đang ngày càng nghiêm trọng trở thành một cuộc khủng hoảng tài chính toàn diện.

Để đối phó mối đe dọa đó, Fed đang dùng lại quyển hướng dẫn họ từng chắc chắn hy vọng sẽ không phải lặp lại, ít nhất là không quá sớm như thế: các bước đã tiến hành khi Cuộc Đại suy thoái diễn ra.

Theo chiến lược năm 2008, ngân hàng trung ương Hoa Kỳ nhanh chóng giảm lãi suất về 0, khởi động lại chương trình mua trái phiếu trị giá 700 tỷ USD và nhanh chóng triển khai các cơ sở cho vay được thiết kế để các dòng chảy thông suốt, giữ cho tín dụng chảy khắp thế giới.

Tuy nhiên, Fed có thể chỉ mới bắt đầu. Các nhà phân tích cho rằng nhà chức trách sẽ cần phải tiếp tục nghiên cứu để phá vỡ những điểm tắc nghẽn đang hình thành trên các thị trường tài chính. Rủi ro là các ngân hàng trung ương hành động quá chậm, khiến cho áp lực vì lo sợ và thanh khoản châm ngòi cho một cuộc khủng hoảng tài chính làm nghiêm trọng thêm những gì có thể đã là một cuộc suy thoái đau đớn.

Thật vậy, chỉ trong vài ngày qua, Fed đã nối lại một loạt chương trình thời kỳ khủng hoảng 2008.

Đầu tiên, ngân hàng trung ương Hoa Kỳ vận dụng đến quyền lực từ tình huống khẩn cấp vào thứ Ba, 17/3, ra mắt một cơ sở cho vay thương phiếu.

Chương trình này nhằm mục tiêu mở ra một thị trường cho vay ngắn hạn trị giá 1 nghìn tỷ USD Corporate America dùng để trả lương cho công nhân và tồn kho tài chính. Fed cũng đã có động thái tương tự dưới thời ông Ben Bernanke năm 2008, giúp ngăn những công ty như General Electric sụp đổ dựa vào thương phiếu.

"Các dòng chảy thương mại là nguồn sống của các doanh nghiệp", theo Richard Fisher, cựu chủ tịch Dallas Fed trong cuộc khủng hoảng năm 2008. "Chúng bị tắc nghẽn vì virus và phải được khai thông và giữ cho thông suốt."

'Áp lực thanh khoản'

Vài giờ sau vào thứ Ba, Fed một lần nữa viện dẫn các quyền hạn trong tình huống khẩn cấp ra mắt một cơ sở cho vay khác nhằm giảm áp lực thanh khoản đang nổi lên ở Wall Street.

Được biết đến như cơ sở đại lý tín dụng chính, chương trình thời kỳ khủng hoảng cung cấp tài chính giá rẻ trong tối đa 90 ngày cho 24 bàn giao dịch tương tác trực tiếp với Fed. Những bên được gọi là đại lý chính bao gồm các ngân hàng đầu tư lớn như BMO Capital, Bank of America, Goldman Sachs, Deutsche Bank, JPMorgan Chase và Wells Fargo.

"Đây là bước hợp lý tiếp theo khi Quỹ Dự trữ Liên bang nỗ lực chấm dứt các tắc nghẽn thanh khoản đang gây tổn hại cho hệ thống tài chính và khiến tín dụng ít khả dụng hơn", theo Jaret Seiberg, nhà phân tích tại Cowen Washington Research Group.

Trong một tuyên bố, Fed cho biết cơ sở tín dụng, chính thức ra mắt vào thứ Sáu, sẽ cho phép các công ty Wall Street giữ cho thị trường hoạt động trơn tru và tín dụng chảy vào các doanh nghiệp và hộ gia đình.

Điều này là cần thiết vì căng thẳng trong hệ thống.

Seiberg viết: "Trong nhiều ngày chúng tôi đã nghe những lời phàn nàn rằng các đại lý chính đang bị thanh khoản bị siết chặt. Thông điệp đó rõ ràng đã được đến được tai Quỹ Dự trữ Liên bang."

Nhu cầu dollar cực lớn

Cuối ngày thứ Tư, Fed đã ra mắt một cơ sở được thiết kế để giúp các quỹ tương hỗ thị trường tiền tệ đối phó với tình trạng nhà đầu tư lo lắng rút tiền mặt, hỗ trợ 10 tỷ USD từ Bộ Tài chính và nhằm mục đích tăng thanh khoản trên thị trường tiền tệ.

Và vào thứ Năm, Fed đã mở rộng một chương trình khẩn cấp cung cấp dollar cho các ngân hàng trung ương nước ngoài. Động thái nhằm cố gắng giảm bớt tình trạng thiếu dollar, mở rộng giao dịch hoán đổi tiền tệ sang Australia, Brazil, Mexico và Hàn Quốc.

Đồng thời, Fed đang bơm một lượng tiền mặt đáng kể vào hệ thống tài chính để giảm các căng thẳng liên tục xuất hiện.

Fed New York liên tục đẩy mạnh hoạt động repo qua đêm, hứa hẹn vào thứ Ba sẽ cung cấp 1 nghìn tỷ dollar mỗi ngày trong tuần này. Các bước tăng cường của Fed phản ánh quy mô của tình trạng siết chặt thanh khoản.

Tuần trước, NY Fed đã cấp 1.5 nghìn tỷ dollar để chống lại "tình trạng gián đoạn rất bất thường", đặc biệt là trong thị trường trái phiếu Kho bạc nơi các nhà phân tích cho biết thanh khoản đã bốc hơi. Fed đang hy vọng việc bơm tiền mặt sẽ giúp giải phóng thị trường.

Giờ thì sao?

Theo ông Seiberg, Fed đang chịu áp lực phải xây dựng một cơ sở tín dụng rộng lớn hơn, có thể nhanh chóng đưa các khoản vay chi phí thấp đến các cá nhân và doanh nghiệp bị tổn thương vì virus corona.

Goldman Sachs cho biết có những cơ sở thuộc thời kỳ khủng hoảng khác Fed có thể mang trở lại để chống lại hậu quả từ virus corona.

Chẳng hạn, Fed có thể phục hồi cơ sở đấu giá có kỳ hạn cho phép các ngân hàng truy cập trực tiếp vào các khoản tiền từ ngân hàng trung ương.

Và nếu tình trạng đóng băng tín dụng ngày càng lan rộng, Goldman Sachs cho rằng Fed có thể mang trở lại cơ sở cho vay tài sản có kỳ hạn, được sử dụng trong suốt cuộc Đại suy thoái nhằm khuyến khích các nhà đầu tư mở rộng tín dụng cho người tiêu dùng và doanh nghiệp.

Theo ông Seiberg, "Lượng tiền mặt và tín dụng cần thiết để các doanh nghiệp và người lao động không phải sụp đổ trong vài tháng thay vì vài tuần vượt quá những gì chúng tôi tin các ngân hàng có thể tự cung cấp".